اكونوميست: دولت بايدن در جست‌وجوي استراتژي تازه در ارتباط با تهران است
آخرين تير تركش بايدن؟
با گذشت بيش از صد روز از جنگ اسراييل و حماس، رويكرد حمايتي دولت بايدن از تل آويو زمينه را براي وقوع جنگي تمام‌عيار هموار كرده است. آن‌گونه كه نشريه اكونوميست مدعي است، تنش‌ها ميان «محور مقاومت»؛ گروهي پرنفوذ و حامي ايران با اسراييل و امريكا بالا گرفته و مولفه‌هايي چون ترور رهبران ارشد حماس و سپاه قدس ايران، بسان بنزيني است كه بر آتش ريخته مي‌شود. به ادعاي اكونوميست، از آغاز جنگ در غزه تاكنون، محور مقاومت بيش از 140 بار مواضع نيروهاي امريكايي در عراق و سوريه را هدف حملات موشكي و پهپادي‌شان قرار داده‌اند. به گفته فرماندهي مركزي امريكا، شايد شديدترين حملات، 20 ژانويه با پرتاب «موشك‌هاي بالستيك و راكت‌هاي متعدد» به پايگاه عين الاسد در غرب عراق رقم خورد. گزارش‌ها مدعي‌اند كه باتري‌هاي پدافند هوايي پاتريوت بسياري از پرتابگرها را رهگيري كرد، اما برخي موشك‌ها به پايگاه اصابت و تعداد نامعلومي از امريكايي‌ها مجروح شدند. تاكنون ايالات متحده پاسخي ادعايي به حملات نداده است. هرچند ناظران مدعي‌اند، دولت بايدن امروز بيش از هر زمان ديگر براي رويارويي با ايران توسط كنگره تحت فشار قرار دارد.
چالش تازه بايدن
منتقدان بايدن مدعي‌اند كه انفعال واشنگتن نشان از ضعف اين بازيگر دارد، پس امريكا بايد تلافي كند. ناظران با اشاره به فشارهاي ادعايي كنگره مي‌گويند كه بايدن در سال انتخاباتي با چالش جنگ جديد روبه‌رو است، بالاخص آنكه رويارويي واشنگتن و انصار‌الله جدي‌تر شده و ايالات متحده براي هفتمين بار مواضع اين گروه يمني را هدف حملات موشكي‌اش قرار داده است؛ حملاتي بي‌نتيجه، چرا كه انصار‌الله كماكان با حملات موشكي و پهپادي‌اش عبور كشتي‌هاي تجاري از باب المندب و درياي سرخ را با چالش روبه‌رو كرده است. بايدن خود اعتراف كرده كه حملات امريكا، انصار‌الله را متوقف نخواهد كرد، با اين حال واشنگتن پست با انتشار گزارشي مدعي شد كه دولت بايدن به رغم ترديد برخي مقام‌ها، در حال تهيه پيش‌نويس طرح‌هايي براي تعريف «كارزار نظامي پايدار» در يمن است.
تعادلي كه برهم خورده است!
در همين حال، در لبنان، حزب‌الله، قديمي‌ترين و قدرتمندترين متحد منطقه‌اي ايران در مرزهاي سرزمين اشغالي با اسراييل درگير است، فعلا اين گروه عليه اسراييل اعلام جنگ نكرده، اما گروهي از ناظران با استناد به رويكرد كابينه نتانياهو مدعي‌اند كه اسراييل به دنبال پايان دادن به روندهاي ديپلماتيك و آغاز جنگ با لبنان است. اكونوميست با اشاره به گزاره‌هاي فوق از رويارويي ايران و امريكا مي‌گويد و مدعي است كه دو بازيگر از رويكردي غيرمتعادل پيروي مي‌كنند. به ادعاي اين نشريه فعل و انفعال‌هاي محور مقاومت در يك طرف و اقدامات تلافي‌جويانه و ماجراجويانه واشنگتن در طرفي ديگر؛ زمينه‌ساز آغاز رويارويي شده و تعادل حاكم را به شكل نسبي برهم زده است. گروهي از تحليلگران با تاييد بخشي از اين ادعا، مدعي‌اند كه رويارويي تهران و تل آويو كه پيش‌تر در سايه بود نيز امروز به واسطه رويكرد محرك اسراييل عريان شده است. اين گروه به ترور خونين فرماندهان ارشد و مستشاران سپاه قدس و حماس در سوريه، عراق و لبنان اشاره كرده و مي‌گويند، قطعا چنين تحركاتي از جانب ايران و محور مقاومت بي‌پاسخ نمي‌ماند.
تقويت استراتژي بازدارندگي
اكونوميست در بخش ديگري از گزارش خود نوشت: تا به امروز ايران از استراتژي صبر راهبردي پيروي كرده است. با اين همه علي واعظ، فعال در گروه بين‌المللي بحران مدعي است كه ايران احساس مي‌كند كه بايد «بازدارندگي را بازگرداند» و كنترل اوضاع را بيش از هر زمان ديگر در دست بگيرد. به ادعاي واعظ حملات اخير ايران به مقر موساد، گروه‌هاي تروريستي داعش و جيش العدل به ترتيب در اقليم كردستان عراق، سوريه و پاكستان، نشان از عزم تهران براي پيروي از استراتژي ادعايي تازه است. به ادعاي واعظ، رهبران ايران نمي‌خواهند ريسك كنند، اما شواهد ادعايي نشان مي‌دهد كه تل آويو با طولاني كردن جنگ به دنبال رويارويي مستقيم با ايران است و مي‌خواهد پاي ايالات متحده را به اين معركه باز كند، اما بايدن از رويكردي محتاطانه پيروي مي‌كند، رييس‌جمهوري امريكا نمي‌خواهد در شرايطي كه جنگ اوكراين ادامه دارد و چين براي تايوان خيز برداشته، درگير جنگي تمام عيار در خاورميانه شود.
گزينه‌هاي محدود واشنگتن
آرون ديويد ميلر، فعال در بنياد كارنگي براي صلح بين‌المللي، اتاق فكر در واشنگتن دي سي، در گفت‌وگو با اكونوميست بر اين حقيقت تاكيد كرد كه دولت بايدن مشكلي بدون راه‌حل دارد و فقط مي‌تواند براي مديريت تنش‌ها تلاش كند. به ادعاي ميلر، اميد بايدن، پيروزي اسراييل يا فروكش كردن جنگ در غزه است، طبيعتا به واسطه گزاره آخر خشم در سراسر منطقه كاهش مي‌يابد. اما اسراييل فعلا به هيچ‌كدام از اهدافش دست نيافته، اين رژيم نه توانسته حماس را كنار بزند و نه اسراي خود را بازگرداند پس نشانه كمي جهت آمادگي براي توقف درگيري وجود دارد، بالاخص آنكه نتانياهو با درخواست‌ها جهت تشكيل كشور فلسطن كماكان مخالف است. در همين راستا ميلر مدعي است كه منطقه در يك قدمي جنگي تمام عيار قرار گرفته و اگر اين روند ادامه پيدا كند و يكي از اين حملات واقعا منجر به كشته شدن تعداد قابل توجهي از امريكايي‌ها شود، بايدن چاره‌اي جز جنگ ندارد.
به نوشته نيويورك‌تايمز، حمله به مواضع نيروهاي امريكايي مستقر در پايگاه هوايي عين الاسد موفق‌ترين حمله محور مقاومت عليه نظاميان امريكايي از زمان حمله 7 اكتبر حماس قلمداد مي‌شود؛ حملاتي كه در جريانش نزديك به 70 پرسنل امريكايي زخمي شده و برخي از آنها آسيب‌هاي مغزي ديده‌اند. از همين رو مقامات دولت بايدن دايما درباره استراتژي مناسب براي اين شرايط رايزني مي‌كنند. به ادعاي ناظران آنها نمي‌خواهند چنين حملاتي بدون پاسخ بماند، اما از طرف ديگر خواهان رويارويي تمام‌عيار با ايران هم نيستند. گروهي از مقام‌هاي كابينه بايدن به‌طور محرمانه به نيويورك تايمز گفته‌اند كه در صورت كشته شدن نظاميان امريكايي گزينه‌هاي واشنگتن محدود خواهد شد. به ادعاي آنها فعلا خط قرمزي رد نشده است. ميلر، مذاكره‌كننده قديمي صلح خاورميانه مدعي است: «دولت بايدن با مشكلي بدون راه‌حل دست به گريبان است.» آنها نمي‌خواهند مستقيما روياروي ايران قرار بگيرند. منتقدان مدعي‌اند كه بايدن با قاطعيت عمل نكرده و همين رويكرد (به ادعاي آنها) به ايران و محور مقاومت فضاي بيشتري براي مانور داده است. به ادعاي اين گروه تلاش بايدن براي مذاكره با ايران در باب توافق تازه ادعايي در كنار آزادسازي دارايي‌هاي مسدودشده تهران قمار پرهزينه‌اي براي واشنگتن بود.
تير آخر؟
تام كاتن، سناتور جمهوري‌خواه از آركانزاس، عمليات امريكا عليه انصار‌الله را به چالش كشيده و مدعي شده بايدن توان بازدارندگي ايران را ندارد. او هفته گذشته در برنامه راديويي هيو هويت گفت: «ضعف و بلاتكليفي جو بايدن و اقدامات نيمه‌تمامش در حمايت از امريكايي‌ها شكست خورده است.»كاخ سفيد در پاسخ با اشاره به تحريم‌هايي ادعايي كه دولت عليه 500 فرد، شركت يا نهاد ايران اعمال كرده، انفعال بايدن در ارتباط با ايران را رد كرده است.
گروهي از ناظران مدعي‌اند، دامنه تنش‌ها در خاورميانه به اندازه‌اي گسترده شده و تعداد بازيگران درگير در اين رويارويي به اندازه‌اي افزايش يافته كه تهديد جنگ ادعايي تمام‌عيار دور از ذهن نيست. تيم بايدن در تلاش براي مديريت نقاط تنش هستند و در عين حال تلاش مي‌كنند تا اسراييل را براي كاهش درگيري‌ها تحت فشار قرار دهند. به گفته دو امريكايي كه به واسطه حساسيت‌هاي ديپلماتيك نخواستند نام‌شان فاش شود، يك مقام ارشد دولت بايدن روز يكشنبه عازم منطقه شد تا براي توافقي جديد بين اسراييل و حماس جهت آزادي برخي يا همه اسرا كه گمان مي‌رود هنوز در بازداشت هستند در ازاي توقف نسبي درگيري‌ها زمينه‌سازي كند. گفته مي‌شود، برت مك گورك، هماهنگ‌كننده مسائل خاورميانه قصد داشت براي ديدار با عباس كامل، رييس سرويس اطلاعات عمومي مصر و دومين مقام قدرتمند اين كشور به قاهره سفر كند. آكسيوس پيش‌تر گزارش داده بود كه مك گورك در بخشي از اين سفر به دوحه قطر مي‌رود تا با نخست‌وزير اين كشور، محمد بن عبدالرحمن بن جاسم آل ثاني ديدار داشته باشد. با اين همه، مقام‌هاي دولت بايدن از اينكه در ميانه چنين سفري درگيري‌ها اوج بگيرد هراس دارند. جيك ساليوان، مشاور امنيت ملي بايدن مدعي شد: «ما بايد در برابر اين احتمال كه به جاي حركت به سمت كاهش تنش، در مسير تنش‌زدايي هستيم و بايد آن را مديريت كنيم، هوشيار باشيم.» به ادعاي ساليوان: «مديريت تنش‌ها در خاورميانه محور اصلي استراتژي ايالات متحده است.»