شلیک به میراث فرهنگی‌کشور
در چهارشنبه‌سوری امسال به کتیبه‌های هخامنشی در استان همدان و همچنین پل خواجو در اصفهان آسیب وارد شد
گروه اجتماعي
آثاري چند هزار ساله در جغرافياي ايران كه به ميراث فرهنگي تمام دنيا مشهور است، اما حفاظت از آنها از سوي نهادهاي مسوول و بعضي از مردم بعضا ناديده گرفته مي‌شود؛ از نوشته‌ها و يادگاري‌هاي عجيب روي اين آثار تا ساخت‌وسازهاي اقتصادي در حريم اين ميراث بشر گرفته تا تخريب‌هاي تازه و ماجراي چهارشنبه‌سوري امسال؛ جشن باستاني ايرانيان در آخرين چهارشنبه سال ۱۴۰۲ كه چهارشنبه‌سوري خوانده مي‌شود امسال دست‌كم دو اثر تاريخي ايران را نشانه گرفت؛ شليك ترقه و نارنجك دستي به كتيبه‌هاي هخامنشي در استان همدان و همچنين پل خواجو اخباري است كه تاكنون مخابره شده، اما اين همه ماجرا نيست و پيش‌تر و در سال‌هاي گذشته هم بارها چنين اخباري منتشر شده است؛ يك مورد خبرساز ديگر پرونده موزه رشت است كه «اعتماد» در چند گزارش مفصل به آن پرداخت و از برخورد عجيب اين موزه با خمره‌هاي تاريخي كه به سطل آشغال تبديل شده بودند، نوشت. پرونده تازه اما به چهارشنبه‌سوري امسال و دو شهر باستاني ايران برمي‌گردد.
پل خواجو در معرض خطر
اگرچه بسياري از شهرهاي ايران خود را پايتخت فرهنگي يا مركز آثار باستاني ايران مي‌خوانند، اما بي‌شك اصفهان در اين بين جايگاه مهمي دارد هرچند كه در اين سال‌ها بارها رسانه‌هاي محلي و كشوري از بي‌توجهي به اين آثار در اصفهان نوشتند. مورد تازه به چهارشنبه‌سوري امسال برمي‌گردد و خلاصه خبر و تصاوير منتشر شده به اين صورت است كه در شب چهارشنبه‌سوري امسال پل خواجو با نارنجك دستي آسيب ديده و اثر اين آسيب مشهود است. انتشار اين تصاوير در حالي است كه تاكنون مسوولان استاني و همچنين مديران وزارت ميراث به اين موضوع واكنشي نداشته و توضيحي در اين باره ارايه نكردند. مساله برجسته چهارشنبه‌سوري امسال اما در همدان و ضربه به يكي از آثار دوره هخامنشي برمي‌گردد.
خطر بيخ گوش كتيبه‌هاي گنجنامه
وجود كتيبه و سنگ‌نوشته‌هاي گنجنامه همدان در دل كوه‌هاي الوند با قدمتي طولاني و ۲۵۰۰ ساله حاكي از تمدن ايرانيان و بالندگي ايرانيان به تاريخ و تمدن خود است، اما گويا افرادي به هر دليلي چندان با اين موضوع آگاه نيستند و خواسته يا ناخواسته كمر به تخريب اين ميراث بسته‌اند. همين چند ماه پيش بود كه بالا رفتن فردي از بدنه كتيبه گنجنامه در فضاي مجازي اعتراض بسياري از دوستداران ميراث فرهنگي را برانگيخت و اين امر موجب شد تا نسبت به حفاظت اين اثر با اقدامات ايمني دوچندان گوشزد كنند و به روايت رسانه‌هاي استاني اين نگراني مردم و دوستداران ميراث موجب آن شد تا ميراث فرهنگي با همكاري شهرداري نسبت به نصب نرده در مقابل اين كتيبه براي جلوگيري از نزديك شدن افراد به كتيبه اقدام كند، اما گويا اين اقدام تاثير چنداني در ايمني و حفاظت كتيبه نداشته است. خبر تازه مي‌گويد كه يك شب پس از شب چهارشنبه‌سوري فرد يا افرادي در يك اقدام نابخردانه با پرتاب نارنجك دست‌ساز به كتيبه ۲۵۰۰ ساله هخامنشي گنجنامه موجب آسيب به اين كتيبه شدند كه اين اقدام آنها احساسات مردم فرهنگ‌دوست و دوستدار تاريخ و تمدن كشورمان را در فضاي مجازي برانگيخت. درباره اينكه آيا اين آسيب قابل ترميم و مرمت است يا خير؟ و اينكه ميراث فرهنگي با چنين اتفاقي چه تدابيري براي حفظ و محافظت از اين اثر تاريخي بي‌نظير در پايتخت هگمتانه انديشيده، سوالي است كه معاون ميراث فرهنگي اداره‌كل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي استان همدان به آن پاسخ داد. معاون ميراث فرهنگي اداره‌كل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي همدان در گفت‌وگو با ايسنا در تشريح اتفاق رخ داده براي كتيبه‌هاي گنجنامه اظهار كرد: متاسفانه اطلاع داده شد كه كتيبه گنجنامه با استفاده از مواد محترقه عامل يا عاملان دچار آسيب شده است. حميدرضا حيدري با بيان اينكه با حضور در محل متوجه شديم از دو كتيبه، كتيبه سمت راست، قسمت پايين آن توسط افراد ناشناس مورد اصابت مواد محترقه قرار گرفته، اما خوشبختانه كتيبه‌ها آسيب فيزيكي نديده‌اند و تنها دوده و سياهي روي كتيبه مانده است، تصريح كرد: با همكاري متخصصان با استفاده از داربست با مواد مخصوص اين دوده و سياهي‌ها پاك شد و اثر آن كامل از بين رفت. او با بيان اينكه چندي پيش نيز شخصي براي گرفتن عكس از كتيبه‌هاي مورد نظر بالا رفته بود، خاطرنشان كرد: اين امر موجب شد تا براي محافظت از كتيبه‌ها و جلوگيري از چنين مواردي نسبت به نصب نرده در اطراف كتيبه با همكاري شهرداري اقدام كنيم، اما متاسفانه اين اقدام كافي نيست و برخي افراد با آتش روشن كردن و پرتاب مواد محترقه چنين حوادثي را پيش مي‌آورند. البته در شب چهارشنبه‌سوري نيروهاي يگان حفاظت ميراث فرهنگي در محل گنجنامه در آماده‌باش كامل بودند. او با تاكيد بر ضرورت آموزش، فرهنگ‌سازي و اغناي فرهنگي آحاد مردم نسبت به حفاظت و مراقبت از چنين اثر تاريخي ارزنده‌اي مطرح كرد: اين اثر يك اثر شاخص ملي استان همدان و ايران زمين بوده كه ۸۵ ميليون نفر از جمعيت ايران زمين از اين سهم دارند و كسي كه چنين كاري را انجام مي‌دهد، عمق فاجعه بي‌فرهنگي او است. او با اشاره به برنامه‌هاي اداره‌كل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي براي حفاظت هر چه بيشتر از اين اثر تاريخي شاخص ادامه داد: طبق بررسي‌ها و برنامه‌ها قرار است كه با همكاري شهرداري و نهادهاي ذي‌ربط بتوانيم يك بخش خصوصي را براي حفاظت از اين اثر انتخاب كنيم كه متولي اين قسمت شود و بليت‌فروشي و حفاظت فيزيكي و الكترونيكي آن را انجام دهد، با جديت پيگير اين موضوع هستيم و به‌طور قطع اين امر اتفاق خواهد افتاد. حيدري همچنين بيان كرد: برخي تدابير فني هم پيشنهاد داده شده كه از جمله اين تدابير فني استفاده از شيشه ضدگلوله و سكوريت براي اين كتيبه‌هاست. در اين باره مديركل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي استان همدان نيز گفت: در پي پرتاب يك ترقه در شب گذشته -چهارشنبه ۲۳ اسفند- به يكي از كتيبه‌هاي گنجنامه همدان توسط شخص يا اشخاصي و پخش دوده ناشي از آن روي كتيبه، به محض دريافت اطلاع گروه مرمت براي اصلاح وضعيت به مجموعه اعزام شد. محسن معصوم‌عليزاده اظهار كرد: پس از بررسي‌هاي كارشناسي انجام شده، مشخص شد هيچ آسيبي به بنا وارد نشده است و تنها دوده ناشي از اين ترقه به درستي باعث ايجاد نگراني براي فعالان ميراث‌فرهنگي شده بود. مديركل ميراث فرهنگي گردشگري و صنايع دستي استان همدان مطرح كرد: دقايقي پيش عمليات پاكسازي دوده‌ها به پايان رسيد و اين كتيبه ارزشمند به حالت اوليه خود بازگشت و اميدواريم ديگر شاهد اين اتفاقات نباشيم.
واكنش وزير ميراث فرهنگي به پرتاب ترقه به كتيبه گنجنامه همدان
وزير ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي در واكنش به پرتاب يك ترقه به كتيبه گنجنامه همدان و اقدام فوري اداره‌كل ميراث‌فرهنگي اين استان در ترميم آن، در صفحه شخصي خود در شبكه اجتماعي ايكس يا همان توييتر سابق نوشت: هنوز تا تحول فكري در جامعه براي حفظ فرهنگ و تمدن تاريخي‌مان فاصله داريم. عزت‌الله ضرغامي، وزير ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي در پيامي از اداره‌كل ميراث فرهنگي همدان براي ترميم جزيي و فوري كتيبه گنجنامه قدرداني كرد. وزير ميراث فرهنگي نوشت: بارها گفته‌ايم كه ميراث ناملموس، روح ميراث ملموس است. هنوز تا تحول فكري در جامعه براي حفظ فرهنگ و تمدن تاريخي‌مان فاصله داريم.
انتشار اين دو خبر در روزهاي گذشته واكنش بسياري از دوستداران ميراث فرهنگي و تاريخي ايران را هم به همراه داشت و كارشناسان بسياري نبود فضاي مناسب براي برگزاري جنش‌هاي باستاني ايران و همچنين بي‌توجهي برخي مسوولان به چنين آثاري را زمينه‌ساز برخوردهاي غيرفرهنگي برخي افراد با چنين آثار فرهنگي و تاريخي عنوان كردند. ريشه اما هر چه كه باشد، خبر مهم اين است كه آثار فرهنگي و تاريخي ايران كه متعلق به تمام دنياست، حالا در خطر جدي است و ضروري است هر كسي كه دستش مي‌رسد، كاري انجام دهد.