فرار بزرگ سهامداران از بورس

گروه اقتصادی

روز گذشته یک سقوط سنگین دیگر در کارنامه بازار سرمایه ثبت شد و با منفی شدن 95 درصد بورس، فعالان این بازار روز سختی را سپری کردند. چنانکه در یک ساعت ابتدایی معاملات شاخص کل بورس تهران 35 هزار و 428 واحد نسبت به روز چهارشنبه سقوط کرد و به سطح 2 میلیون و 226 هزار و 470 واحد رسید، اما این روند در ساعات بعدی تداوم پیدا کرد و شاخص کل با ریزش بیش از 53 هزار واحدی تا 2 میلیون و 207هزار نیز پایین آمد. نکته جالب توجه فرار بزرگ سرمایه خرد از بورس بود که تحلیلگران دلیل آن را هراس از سایه جنگ در خاورمیانه عنوان می‌کنند. روز گذشته نزدیک به 1800 میلیارد تومان از بازار سرمایه خارج شد. عددی که نسبت به چهارشنبه گذشته 373 درصد رشد داشته و به عبارتی 4 برابر شده است! همزمان ۹۹۴ میلیارد تومان پول حقیقی از صندوق‌های درآمد ثابت خارج شده است.

در معاملات دیروز فقط 23 نماد صف خرید داشتند و 359 نماد دیگر با صف‌ فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌های خرید با افت 70 درصدی نسبت به روز کاری قبل به 45 میلیارد تومان کاهش یافت و مجموع ارزش صف‌های فروش نیز با افزایش 852 درصدی به 914 میلیارد تومان رسید. در مجموع 31 ماه فعالیت دولت سیزدهم بیش از 167 هزار میلیارد تومان سرمایه حقیقی از بازار سهام خارج شده است. به بیان دیگر، به‌طور متوسط روزانه 267 میلیارد تومان فرار سرمایه ثبت شد. از ابتدای شروع فعالیت دولت ابراهیم ريیسی تا پایان سال 1400 در مجموع بیش از 43 هزار میلیارد تومان سرمایه حقیقی از بازار سهام و به‌طور میانگین روزانه 288 میلیارد تومان پول حقیقی خارج شده است. در سال 1401 نیز در مجموع 42 هزار و 789 میلیارد تومان پول حقیقی خارج شد که به‌طور متوسط روزانه 180 میلیارد تومان خروج پول را نشان می‌دهد. همچنین در سال 1402 نیز در مجموع 39 هزار و 914 میلیارد تومان پول حقیقی خارج شد که به‌طور متوسط روزانه 165 میلیارد تومان خروج پول را نشان می‌دهد. گفته می‌شود که در حال حاضر نزدیک به ۵۰ میلیون نفر درگیر بازار سرمایه هستند و منافع آنها در بازار است. اما به گزارش سازمان بورس تعداد سهامدار فعال از این جمعیت 50 میلیون نفری به‌طور میانگین هفته‌ای 350 هزار نفر است که به عنوان کد فعال در بازار ثبت شده است.

واکنش‌ها به ریزش سنگین بورس

فعالان بازار سرمایه و کارشناسان، در این رابطه به بیان دیدگاه‌های خود در شبکه‌های اجتماعی و به انتقاد از عملکرد مسوولان بورس پرداختند. سید محمد صحفی، معاون وزیر ارشاد در دولت سیدمحمد خاتمی در این رابطه نوشت: شما نبودید که حدود ۳ سال پیش (خرداد ۱۴۰۰) گفتید: «یکی از کارهای جدی و محوری ما این است که بازار بورس را برای مردم اطمینان‌بخش کنیم‌ و وضعیت بازار سرمایه را با کمک متخصصان و صاحب‌نظران این حوزه به وضعیت سامان یافته و مورد اعتماد مردم تغییر دهیم‌.» آقای ريیسی؟

«عبدالرضا داوری»، فعال سیاسی اصولگرا نیز در حساب شخصی خود در تويیتر آورده است: آقای ريیس جمهور! شما سال 1400 با وعده حل مشکل بورس در هفته اول ریاست جمهوری‌تان قول دادید نگرانی‌ مردم را رفع می‌کنید. اینک 150 هفته از ریاست جمهوری شما گذشته ولی سرمایه‌های مردم همچنان در آتش بورس می‌سوزد. شما سال آینده از همین مردم زیان‌دیده دوباره رای نمی‌خواهید؟ از ما گفتن بود!

«عبدالله رحیم‌لو»، دکترای اقتصاد بین الملل با تاکید بر اینکه اقتصاد و سرمایه‌گذاری به آرامش و ثبات نیاز دارد، نوشته است: این تالار وحشت حاصل تحلیل‌های کوچه بازاری خیلی‌هاست. جنگ را به مردان جنگ و سیاست را به صاحبانش بسپاریم. بازار سرمایه و سرمایه‌گذاری امنیت و آرامش‌زا هستند. امین بیگانی، کارشناس بازار سرمایه نیز نوشت: «این شرایط فورس‌ماژور که تو همه قراردادها هست و تو قوانین بورس هم اومده پس کجا باید استفاده بشه؟!! مگه شامل سیل، زلزله و جنگ نمیشه؟! از بالا تا پایین مسوولان گفتن که زدن کنسولگری یعنی زدن خاک ایران، خب این خودش یعنی اعلام رسمی جنگ! مدیریت سازمان باید حداقل دامنه را کم می‌کرد و حجم مبنا را موقت بالا می‌برد...» «علی حاتمی» نیز در حساب تويیتری خود نوشت: قابل توجه آقای خاندوزی و عشقی: اگر بازار سرمایه تحت تاثیر شرایط جنگی، امروز ۵۴ هزار واحد ریزش کرده که چرا بازار را متوقف نکردید؟ اگر هم شرایط جنگی تاثیری روی بازار ندارد که به چه دلیل بازار منفی شده؟ نمی‌توانید مدیریت کنید استعفا بدهید. پول مردم محل کسب تجربه و ناشی‌گری شما نیست. هجوم پول‌ها به بازار ارز؟ به نظر می‌رسد که با وجود ریسک‌های معاملاتی در بازار سرمایه، بخش زیادی از پول‌های خارج شده از بورس به سمت بازار ارز حرکت کند. تقریبا از ده روز پیش به این سو و با بالا گرفتن تنش‌ها در خاورمیانه، ارزش ریال ایران 10 درصد افت کرده و ريیس کل بانک مرکزی نیز به عنوان مسوول حفظ ارزش پول ملی تنها به این موضوع بسنده کرده که کاری با نرخ دلار بازار آزاد ندارد. اظهاراتی که با واکنش طیف وسیعی از کارشناسان و حتی نمایندگان مجلس مواجه شده است. مهرداد گودرزوندچگینی، نایب ريیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در این باره گفته است که کنترل نرخ ارز جزو وعده‌های دولت بود، انتظار می‌رفت که دولت بتواند بازار ارز را کنترل کند، چراکه بخش مهم بازار ارز کشور در اختیار دولت است؛ لذا این بحث باید در خود دولت حل و فصل شود. اگر همین سیاست‌ها در بازار ارز پیش برود، وضعیت خوبی در بازار نخواهیم داشت، اما امیدواریم با ورود دولت روند کاهشی را در بازار ارز شاهد باشیم، اما به نظر می‌رسد که کنترل ارز از دست دولت خارج شده است.

معمولا در هنگام افزایش قیمت‌ها در بازار ارز، رسانه‌ها از ارايه گزارش و قیمت درباره نرخ دلار به بهانه کاهش فضای هیجانی بازار خودداری می‌کنند. اما خبرگزاری فارس دیروز از افزایش قیمت دلار و سکه در بازار خبر و گزارش داد که دلار آزاد حدود 66 هزار تومان تومان معامله شده و سکه طرح جدید بالای ۴۵ میلیون تومان.

فارس در گزارش خود که مبتنی بر بررسی میدانی بازار ارز بوده، می‌گوید: دلار آزاد توسط دلالان مقابل صرافی‌ها ۶۵ هزار و ۹۵۰ تومان معامله شد و در معاملات نرخ دلار در بازار افزایش ۱۷۰۰ تومانی داشته است. همچنین به گفته این خبرگزاری در میدان فردوسی سکه طرح قدیم با رشد ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومانی ۴۲ میلیون و ۴۰۵ هزار تومان دادوستد شده و سکه تمام‌بهار آزادی طرح جدید هم با افزایش یک میلیون و ۸۱۹ هزار تومانی، ۴۵ میلیون و ۶۰۴ هزار تومان معامله شد.

هر گرم طلای ۱۸ عیار هم دیروز ۳ میلیون و ۸۲۸ هزار تومان قیمت‌گذاری شد‌ و همچنین هر مثقال طلای ۱۸ عیار‌ ۱۶ میلیون و ۵۲۳ هزار تومان نرخ‌گذاری شد؛ نرخ طلای آب ‌شده هم هر مثقال ۱۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بوده است.