معافيت يهوديان افراطي ارتدوكس از خدمت در ارتش پايان يافت؟
چالش جديد نتانياهو
احسان پناه‌بر
به گزارش سي‌ان‌ان، دادگاه عالي رژيم اسراييل روز سه‌شنبه حكم داد كه مردان يهودي افراطي ارتدوكس بايد به ارتش فراخوانده شوند. اين حكم ضربه‌اي جديد و البته جدي به بنيامين نتانياهو، نخست وزير اين رژيم است و مي‌تواند منجر به فروپاشي كابينه ائتلافي و شكننده او شود. اين دادگاه در حكمي به اتفاق آرا گفت كه رژيم اسراييل در اوج درگيري‌هاي شديد بايد بار نابرابري در خدمات ارتش را كم كند. طبق قانون رژيم اسراييل، اكثر اسراييلي‌ها بايد در ارتش خدمت كنند. اما دهه‌هاست معافيت‌هايي براي يهوديان ارتدوكس افراطي وجود داشته است. اين افراد حدود 13 درصد از جامعه اسراييلي در سرزمين‌هاي اشغالي را تشكيل مي‌دهند. اين معافيت به آنها اجازه تحصيل تمام وقت در مدارس ديني يهودي را مي‌دهد. ديوان عالي اسراييل در حكم خود اذعان كرد كه هيچ چارچوب قانوني وجود ندارد كه از تمايز بين دانشجويان يشيوا (يهوديان ارتدوكس افراطي) و ساير اسراييلي‌هاي واجد شرايط براي خدمت سربازي حمايت كند. در بيانيه اين دادگاه آمده است: «در نتيجه كابينه اسراييل فاقد صلاحيت معافيت گسترده دانشجويان ديني يشيوا از خدمت اجباري است.»
ائتلاف نتانياهو تا حدي به دو حزب افراطي ارتدوكس متكي است كه خواستار باقي ماندن اين معافيت‌ها شده‌اند و تهديد كرده‌اند كه در غير اين صورت ممكن است از كابينه خارج شوند. اين امر ائتلاف حاكم را از بين مي‌برد، رهبري نتانياهو را به خطر مي‌اندازد و اسراييل را مجبور به برگزاري انتخابات جديدي مي‌كند. نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهد كه در هر انتخاباتي در آينده او احتمالا شكست خواهد خورد. رهبر اسراييل پيش‌تر مجبور به انحلال كابينه جنگي خود پس از استعفاي رقيب سياسي اصلي و وزير جنگ سابق خود، بني گانتز شد. بني گانتز نيز در زمره كساني بود كه از سربازي اجباري براي دانشجويان مدارس ديني ابراز حمايت كرده بود.
حزب ليكود به رهبري نتانياهو از اين حكم انتقاد كرد و گفت كه لايحه‌اي در پارلمان با حمايت نخست وزير اسراييل به اين موضوع مي‌پردازد. اين در حالي است كه منتقدان مي‌گويند اين لايحه در زماني كه اسراييل درگير جنگ است، نبايد اجرايي شود. در اين بيانيه آمده است كه راه‌حل واقعي براي پيش‌نويس مشكل حكم ديوان عالي كشور نيست. وزير ارتدوكس، ماير پوروش، از جمله كساني بود كه اين حكم را محكوم كرد و گفت كه اين حكم به ناگزير به دو دستگي در اسراييلي مي‌انجامد. آهارون ايتان، محقق موسسه تحقيقات سياست بيت‌المقدس با تمركز بر ارتدوكس‌هاي افراطي و همچنين خاخام و فارغ‌التحصيل يشيوا نظر متفاوتي داشت. ايتان كه حدود دو دهه پيش به عنوان يك سرباز رزمي در ارتش اسراييل ثبت‌نام كرد، در يك مصاحبه تلفني روز سه‌شنبه با سي‌ان‌ان گفت كه اين حكم موضوع برابري در ميان اسراييلي‌هاست. او گفت كه دادگاه عالي اين رژيم نمي‌تواند هيچ حكم ديگري صادر كند و تاكيد كرد كه معتقد است همه اسراييلي‌ها بايد مايل باشند كه در هزينه جنگ سهيم شوند. او گفت كه برخي بار را به دوش مي‌كشند و كساني كه آن را به يك اندازه تقسيم نمي‌كنند.
به گزارش رويترز، بحث و خشم در مورد معافيت براي دانشجويان يشيوا افراطي ارتدوكس در حالي در جريان است كه اسراييل يورش به رفح را آغاز كرده و ده‌ها هزار سرباز را براي جنگ فراخوانده است. به گفته ارتش، از 7 اكتبر حداقل 666 سرباز ارتش اين رژيم كشته شده‌اند. از اين تعداد، 314 نفر در ماه‌هاي پس از آغاز تهاجم زميني اسراييل به غزه در اواخر اكتبر كشته شدند. طبق گزارش وب‌سايت ارتش اسراييل، حداقل 51 سرباز در آنچه اين نهاد «حوادث عملياتي» مي‌خواند، كشته شده‌اند. نااميدي فزاينده‌اي در داخل اسراييل و در صحنه بين‌المللي نسبت به مديريت نتانياهو در جنگ غزه وجود دارد. تاكنون بيش از 37 هزار و 600 نفر در غزه از زمان آغاز حمله اسراييل به اين منطقه در 7 اكتبر كشته شده‌اند. هنوز نزديك به 120 اسير اسراييلي در دست حماس هستند و تلاش ميانجيان براي توافق آتش‌بس و آزادي آنها به جايي نرسيده است. حماس خواستار آتش‌بس دايمي و خروج كامل نيروهاي اسراييلي از غزه است، در حالي كه نتانياهو مدعي است تا رسيدن به اهداف خود شامل از بين بردن حماس به جنگ خاتمه نخواهد داد.
به گزارش رسانه‌هاي اسراييلي، اخيرا خانواده‌هاي برخي اسرا خواستار «ديدار فوري» با نتانياهو شدند و به دنبال «اظهارات شفاف و قاطع از سوي او در رابطه با تبادل اسرا» شدند. نتانياهو روز يكشنبه گفت كه براي بازگرداندن برخي اسرا به يك «موافقت جزيي» تن خواهد داد و به دنبال اهداف جنگي خود براي از بين بردن حضور حماس در غزه است. او همچنين گفت كه مرحله «فشرده» حمله اسراييل به غزه به زودي پايان خواهد يافت، اما تمركز اسراييل به سمت شمال به سمت مرز اين بازيگر با لبنان در بحبوحه تشديد خصومت‌ها با حزبالله معطوف خواهد شد. ماه‌هاست كه در مرز شمالي سرزمين‌هاي اشغالي با لبنان درگيري‌هاي پراكنده ميان رزمندگان حزبالله با ارتش اسراييل در جريان بوده است. اما اين درگيري‌ها در چند هفته اخير شدت يافته است. همين امر ناظران را بر آن داشته جنگي تمام عيار در لبنان را قريب‌الوقوع بدانند.
واشنگتن از اين اظهارات نتانياهو ابراز نگراني كرد و متيو ميلر، سخنگوي وزارت خارجه امريكا بر مخالفت با تداوم كنترل نظامي اسراييل بر فلسطينيان تاكيد كرد. ميلر روز دوشنبه در يك نشست خبري گفت: «براي ما، اين اظهارات تنها يك دستورالعمل براي ادامه درگيري، ادامه بي‌ثباتي و تداوم ناامني براي اسراييل است. بديهي است كه اين برنامه كابينه اسراييل براي مردم غزه كه مي‌خواهند زندگي خود را بازسازي كنند، بسيار مضر است.» اظهارات او در حالي بيان شد كه آنتوني بلينكن، وزير خارجه امريكا با يوآو گالانت، وزير جنگ اسراييل در واشنگتن ديدار كرد و بلينكن خواستار پرهيز از هرگونه «تشديد بيشتر تنش» شد كه خطر درگيري گسترده‌تري در خاورميانه را افزايش مي‌دهد. وزير خارجه امريكا بر لزوم برداشتن گام‌هاي مضاعف براي آتش‌بس و بر اهميت اجتناب از تشديد بيشتر درگيري‌ها و دستيابي به يك راه‌حل ديپلماتيك براي برقراري آرامش در مرز لبنان تاكيد كرد. بلينكن بار ديگر بر تعهد كامل ايالات متحده به امنيت اسراييل نيز صحه گذاشت. به عقيده ناظران، دولت بايدن در آستانه انتخابات از تشديد تنش در خاورميانه كه مي‌تواند پاي او را به معركه بكشاند، بيم دارد. همچنين وزير دفاع امريكا در ديدار با وزير جنگ رژيم اسراييل نسبت به خطر قريب‌الوقوع جنگ بزرگ در منطقه هشدار داد. لويد آستين، وزير دفاع در ديدار با يوآو هشدار داد كه اين جنگ مي‌تواند پاي ديگر بازيگران منطقه را به معركه بكشاند و به راحتي به جنگي منطقه‌اي بدل شود. او به گالانت هشدار داد دستيابي به راه‌حل ديپلماتيك براي توقف درگيري در دو طرف مرزهاي لبنان براي واشنگتن مهم است. اخيرا آموس هوخشتاين، فرستاده ويژه بايدن در خاورميانه، در سرزمين‌هاي اشغالي و لبنان با مقامات اسراييلي و لبناني ديدار كرد تا نسبت به كاهش تنش هشدار دهد. به نظر مي‌رسد تلاش‌هاي او بي‌فايده بوده و درگيري‌ها همچنان در مرز شمالي سرزمين‌هاي اشغالي رو به افزايش است.