برداشتي عجيب از مفهوم همسان‌سازي در بهشت زهرا
مريم تحويلدار
طرح همسان‌سازي قبور با هدف تسهيل در رفت و آمد و خدمت‌رساني در آرامستان‌هاي كشور در حال اجراست. در برخي استان‌ها اين طرح مطابق با مفهوم همسان‌سازي، اجرا شده است. اما اجراي اين طرح در بهشت زهراي تهران، به عنوان بزرگ‌ترين آرامستان كشور، سوال‌برانگيز و قابل بررسي است.چگونه مي‌شود در كلانشهر تهران كه برخوردار از امكاناتي بيشتر از ساير استان‌هاست، اجراي اين طرح و دستيابي به هدف آن، تا اين اندازه دچار كج‌فهمي و مقررات‌گريزي شده باشد. اجراي طرح از اسفند۱۴۰۲ آغاز شده است.در اينجا فقط به نواقص موجود درقطعه 228 بهشت‌زهرا كه در حال حاضر مشغول اصلاح آن هستند، پرداخته مي‌شود. با يك نگاه گذرا مي‌توان موارد متعددي را مشاهده كرد كه در تناقض آشكار با مفهوم همسان‌سازي و هدف آن است: ۱- حفظ كتيبه‌هايي با ارتفاع مختلف و گاه بسيار بلند در بالاي قبر كه نه تنها در تناقض با هدف طرح است، بلكه نقض اين بند مكتوب در سند همه قبوراست كه بيان مي‌دارد: «نصب گلدان و تابلو يا كتيبه بالاي قبر ممنوع است». اگر اكنون تا حدودي امكان رفت و آمد بين قبور وجود دارد به اين دليل است كه برخي قبرها فاقد كتيبه‌اند، اما اگر يك رديف همگي تصميم به نصب كتيبه بگيرند، آنگاه راه عبور بين قبور كاملا مسدود خواهد شد.اين عملكرد بيانگر نقض و بي‌اعتبار ساختن مقررات مكتوب و اعمال سليقه مجريان است و اين پيام را به مخاطبين مي‌دهد كه امكان اعمال سليقه‌اي ديگر در آينده وجود دارد و با نواقص مطرح، احتمالا همسان‌سازي ديگري در راه خواهد بود.۲- تعريف مجريان از ميزان ارتفاع و مانع بودن يا نبودن آن، قابل توجه بسيار است. بدين‌ترتيب كه اگر دو قبر داراي ارتفاع مساوي باشند، آنكه به قول آنها ارتفاعش با ماهيچه سيماني است قابل پذيرش و به جا مي‌ماند و ديگري كه داراي همان ارتفاع با قرنيز است تخريب و اصلاح مي‌شود!؟. ناهمساني و ناترازي موجود در قطعه حاصل اين تلقي شگفت‌انگيز از مانع بودن يا نبودن ارتفاع است كه در تضاد آشكار با مفهوم همسان‌سازي قرار دارد.
۳- تبعيض در اصلاح قبور، بدين معني كه برخي قبور علي‌رغم ناهمخواني با معيارهاي مجريان، اصلاح نشده‌اند. حال اينكه چرا برخي از قبور مستثني از اصلاحند، حكايتي است تكراري كه متاسفانه جابه‌جا شاهد آن هستيم.
۴- آخرين و تاسف‌بارترين نكته، خسارت وارد شده رواني و مادي به صاحبان قبور است. آنها با ديدن كيفيت بسيار بد اصلاح آنقدر پريشان مي‌شوند كه ناگزير تصميم مي‌گيرند با هزينه شخصي و غالبا از طريق خود پيمانكار مجددا قبر را اصلاح كنند كه اين موضوع شرح مفصل جداگانه‌اي مي‌طلبد.آنچه جاي تاسف دارد، عدم نظارت سازمان بازرسي شهرداري بر اجراي طرح در آرامستاني با اين وسعت است. ظاهرا دفتر سنگ بهشت‌زهرا مسووليت اجراي اين طرح را بر عهده دارد، پيمانكاري توسط اين دفتر انتخاب و در همكاري با يكديگر آنچه را صلاح مي‌دانند انجام مي‌دهند كه اين امر جاي تامل بسيار دارد. تاكنون اين دفتر به هيچ اعتراض و شكايتي پاسخ نداده است و طرح را با تمام معايب و مصائبش قدرتمندانه پيش مي‌برد. باشد كه چاپ اين مطلب حساسيت نهادهاي نظارتي جهت بازرسي و جلوگيري از مشكلات و تخلفات پديده آمده را سبب شود.
كارشناس ارشد روانشناسي