ادامه اما و اگر دولت و دانشگاه

گروه سياسي| حسن روحاني دومين روز دانشجو را در قامت رييس‌جمهوري باز هم با وزيري تازه‌كار تجربه مي‌كند، تجربه‌يي كه هنوز معلوم نيست با حضور او در دانشگاه هم همراه باشد يا نه. تا اينجا وزارت علوم درخواست خود را براي حضور روحاني در اين مراسم داده است، مراسمي كه قرار است در يكي از دانشگاه‌هاي علوم پزشكي تهران برگزار شود. رييس‌جمهور اما هنوز مشخص نكرده كه 16 آذر امسال سري به جمع دانشگاهيان خواهد زد يا نه. در اين شرايط سيدضياء هاشمي، معاون فرهنگي و اجتماعي وزارت علوم با اشاره به برنامه‌هاي روز دانشجو گفته است: «مراسم روز دانشجو يكشنبه 16 آذر قرار است در يكي از دانشگاه‌هاي علوم‌پزشكي تهران برگزار شود. دعوت و تقاضا براي حضور رييس‌جمهور در اين برنامه ارسال و به نهاد رياست‌جمهوري اعلام شده است. اميدواريم اين موضوع اجابت شود و رييس‌جمهور در اين مراسم حضور داشته باشد و فرصتي فراهم شود گروه‌هاي مختلف دانشجويي در اين جلسه با رييس‌جمهور صحبت كنند. » وي در پاسخ به سوالي درباره محدوديت‌هاي برخي دانشگاه‌ها براي برگزاري مراسم روز دانشجو در يك روز، افزود: «از نگاه ما براي برگزاري برنامه‌هاي روز دانشجو محدوديتي وجود ندارد. مسوولان امنيتي نظراتي را داشته‌اند اما از نظر ما محدوديتي در اين خصوص وجود ندارد، در حال حاضر نيز برخي دانشگاه‌ها برگزاري اين برنامه‌ها را آغاز كرده‌اند. » معاون فرهنگي و اجتماعي وزارت علوم در پاسخ به سوال ديگري درباره نگاه امنيتي دانشگاه تهران به برگزاري برنامه‌هاي روز دانشجو و اينكه تشكل‌هاي دانشجويي بايد در يك روز برنامه خود را برگزار كنند، يادآور شد: «در دانشگاه تهران تشكل‌هاي دانشجويي متعددي فعاليت دارند و تقاضاهايي براي برگزاري اين مراسم اعلام شده است. مديريت اين دانشگاه تدابيري را در پيش گرفته تا برنامه‌هاي مختلفي در اين دانشگاه برگزار شود.» اما اينكه رييس‌جمهوري سخنان روز دوشنبه در جمع مردم گرگان را با اشاره به وضعيت وزارت علوم و وعده‌هايش در اين زمينه شروع كرد، شايد نشانه‌يي باشد از افزايش احتمال حضورش در دانشگاه. حضوري كه سال گذشته به مذاق دانشگاهيان خوش آمده بود. يك سال بعد از آن اما دانشگاه به محور اختلافات دولت و منتقدانش تبديل شد و حتي در گرفتن «تلفات سياسي» از وزارتخانه‌هايي چون امور خارجه نيز پيشي گرفت. بركناري يك وزير و راي عدم اعتماد به دو وزير ديگر احتمالا هزينه آن چيزي است كه روحاني در جمع مردم گرگان درباره‌اش گفته «من به نسل جوان كشور و به ويژه جوانان دانشجو وعده مي‌دهم پاي قول‌هاي خود خواهم ايستاد. » منظور رييس‌جمهوري با اين جمله روشن‌تر مي‌شود كه «من پنج وزير به مجلس معرفي كردم، اما لازم بود 50 وزير معرفي مي‌كردم. ما از وعده‌هايي كه داديم باز نخواهيم ايستاد. دوران افراط و زمان امنيتي بودن به سر آمده است. » روحاني فعلا تا اينجاي كار نشان داده كه مي‌داند همراه نگه‌داشتن فضاي دانشگاه تا چه اندازه در آينده سياسي او موثر است. اما آيا واقعا فضاي دانشگاه هم احساس نزديكي را با روحاني دارد؟ دانشگاهيان آخرين باري كه توانستند چشم در چشم، حمايت خود را از دولت اعلام كنند همان 16 آذر پارسال بود. روحاني چيزي حدود دو ماه پيش هم براي آغاز سال تحصيلي راهي دانشگاه شده بود، اما حضور او اين‌بار در غياب يك وزير علوم در كابينه يازدهم، چندان براي دانشگاهياني كه تريبوني براي اظهارنظر پيدا نكرده بودند، دلگرم‌كننده نبود. اتفاقي كه روز دوشنبه در جريان همايش ديپلماسي هسته‌يي در دانشگاه علامه طباطبايي تهران نيز رخ داد. قابل پيش‌بيني است كه فضاي دانشگاه براي حضور رييس‌جمهوري هم آماده استقبالي جدي است و هم آبستن انتقاداتي از دولت. هر چه باشد به جز هواداران دولت، گروه‌هاي منسوب به طيف منتقدان هم خود را آماده حضور روحاني مي‌كنند تا مسائل مد‌نظر خودشان را پيش بكشند. حالا اينكه در سنجش هزينه و فايده اين حضور، حسن روحاني نهايتا چه تصميم خواهد گرفت به گذر يك هفته پيش رو بستگي دارد، هم حضور او هم عدم حضورش در دانشگاه مي‌تواند زمينه انتقاداتي را فراهم كند، آن هم در شرايطي كه دولت و رييس‌جمهوري بر سر وزارت علوم هزينه‌هاي سنگيني را در سه ماه اخير پرداخته‌اند. هزينه‌هايي كه حسن روحاني بارها با صراحت يا كنايه دليل تحميل شدن آنها به دولتش را «ايستادن بر سر وعده‌ها»يش عنوان كرده است. هواداران دولت تمايل دارند تا فضاي بازتري براي فعاليت آنها ايجاد شود و در مقابل گروه‌هاي منتقد و مخالف دولت بر اين مساله تاكيد مي‌كنند كه «دانشگاه باشگاه سياسي نيست.» در اين شرايط معاون فرهنگي و اجتماعي وزارت علوم از تهيه منشوري خبر داده كه در برگيرنده و تبيين‌كننده «حقوق دانشجويي» است. او گفته كه بر اساس اين منشور حقوقي كه «دانشجويان به‌اعتبار دانشجو بودن‌شان دارند» در قالب آيين‌نامه‌هايي تهيه شده است. وي افزوده: «در اين منشور مجموعه‌يي از حقوق دانشجويي جمع شده و موجب مي‌شود مسير مديريت دانشگاه‌ها در اين راستا انجام شود تا دانشجويان و دانشگاه‌ها بتوانند از حقوق خود دفاع كنند. » به گفته سيدضياء هاشمي «اين مجموعه در پنج بخش آموزشي، صنفي، پژوهشي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي تدوين شده و كارشناسان شوراي عالي انقلاب فرهنگي و آموزش عالي اين منشور را تدوين كرده‌اند. » اين همان راهي است كه دولت يازدهم در حوزه عمومي با پيش كشيدن موضوع تدوين منشور حقوق شهروندي شروع به پيمودن آن كرد. منشوري كه هنوز رونمايي نهايي از آن انجام نشده است. با اين وضعيت هر چند دولت قصد دارد كه هم به موافقان خود و هم به مخالفانش نشان دهد كه به دنبال ايجاد حركتي در چارچوب قانون و با حفظ حقوق عمومي است، اما شايد طرح اين موضوع در فضاي دانشگاهي كه انتظار سريع آن حضور رييس‌جمهور در مراسم روز 16 آذر باشد، نتواند چندان دست بالاي جدي را به دولتي‌ها بدهد. دولتي كه با وجود همه هزينه‌هاي سه ماه گذشته هنوز حتي در طيف راي‌دهندگان خود نيز منتقديني در دانشگاه‌ها دارد.

رقباي انتخاباتي روحاني، روز دانشجو كجا مي‌روند؟

سياسيون براي مراسم روز 16 آذر به صف شده‌اند، برنامه رييس‌جمهور هنوز قطعي نيست اما برنامه رقباي انتخاباتي او در 24 خرداد مشخص شده است. شايد بعد از خود روحاني، نگاه سياسيون به مراسم 16 آذر امسال معطوف به جايي باشد كه قرار است سعيد جليلي در آن سخنراني كند؛ كسي كه خواسته يا ناخواسته به قطب مخالف حسن روحاني در 24خرداد تبديل شد و تا الان هم همين تصور عمومي با او باقي مانده است. جليلي قرار است روز 16 آذر امسال را با حضور در دانشگاه تهران و همايش «تا مبارزه هست ما هستيم»، سپري كند. او البته در اين مراسم تنها نخواهد بود، حداد عادل ديگر نامزد انتخابات 24 خرداد كه نهايتا با انصراف خود به نفع اصولگرايان كنار رفت نيز همراه با سعيد جليلي در اين مراسم حضور خواهد يافت. اما محمدباقر قاليباف، كسي كه بعد از حسن روحاني در سكوي دوم انتخابات يازدهم رياست‌جمهوري ايستاد هم به دانشگاه شريف خواهد رفت، اين مراسم را انجمن اسلامي دانشجويان مستقل دانشگاه شريف، از تشكل‌هاي اصولگراي دانشگاهي برگزار مي‌كند. اما محمدرضا عارف، كسي كه به لحاظ مواضع، نزديك‌ترين نامزد انتخابات رياست‌جمهوري به روحاني محسوب مي‌شد، قرار است در مركز همايش‌هاي بين‌المللي دانشگاه شهيد بهشتي مهمان انجمن اسلامي دانشجويان اين دانشگاه باشد. محسن رضايي اما تنها رقيب انتخاباتي روحاني است كه روز دانشجوي امسال را خارج از پايتخت خواهد بود. رضايي در اين روز راهي تبريز مي‌شود تا مهمان جامعه اسلامي دانشجويان دانشگاه تبريز باشد و براي آنها سخنراني كند. از جمع نامزدهاي انتخابات 24خرداد تنها سيد محمد غرضي در اين روز در برنامه‌يي شركت نمي‌كند. به جز اين اما چهره‌هاي سياسي ديگري نيز براي سخنراني راهي دانشگاه‌ها مي‌شوند، مهم‌ترين آنها شايد حضور عزت‌الله ضرغامي و حسين شريعتمداري در دانشگاه اميركبير به دعوت بسيج دانشجويي اين دانشگاه باشد.