پويش دو درجه كمتر به كجا رسيد؟
مرجان يشايايي
اينكه دولت‌ها در شرايط بحراني يا پيش‌بيني‌‌نشده رو به سوي مردم بياورند و آنها را به همكاري بخوانند، امري است مرسوم در سراسر جهان. از جمله ياري‌طلبي نهادهاي مسوول به خصوص در زمينه بلاياي طبيعي يك رويه رايج است. از سوي ديگر، كارشناسان محيط‌زيست و انرژي به اين نتيجه رسيده‌اند كه هرچند راه‌هايي مانند بازيافت يا توليد خودروها و سوخت و ساخت ساختمان‌هايي با فناوري پيشرفته سهم مهمي در رويارويي با بحران زيست‌محيطي كره زمين ايفا مي‌كنند، حرف اول را صرفه‌جويي مي‌زند و بشر تا زماني كه زياده‌خواهي خود را مهار و كمي سختي را به خود هموار نكند، بحران محيط زيست را پايان خوشي متصور نيست. در ايران با بالا گرفتن بحران ناترازي گاز و انرژي در اوايل آذر‌ماه سال جاري، دولت از مردم كمك خواست تا درجه دماي محل كار و زندگي‌شان را دو درجه كاهش دهند تا بتوان از بحران ناترازي انرژي در فصل سرما با كمترين آسيب گذر كرد. شينا انصاري، رييس سازمان حفاظت محيط‌زيست در پيامي مي‌گويد: «اگر بتوانيم دماي محيط منازل و محل كارمان را به ميزان دو درجه كاهش دهيم بر اساس آمار اعلام شده، به ميزان ۵۰ ميليون متر مكعب در مصرف گاز در روز صرفه‌جويي كرده‌ايم.» و نتيجه مي‌گيرد: «با عدم مصرف روزانه ۵۰ ميليون متر مكعب گاز مي‌توانيم از انتشار بيش از ۱۱۶ تن آلاينده‌هاي هوا جلوگيري كنيم.» در آن زمان، دولت همه چهره‌هاي مطرح و محبوب از سياستمداران تا سلبريتي‌ها و به عبارتي سرمايه‌هاي اجتماعي خود را به ميدان تعامل با مردم آورد تا با راه‌اندازي پويشي به نام «دو درجه كمتر» مصرف انرژي را كاهش دهند. بسياري از افراد و خانوارها به اين فراخوان دولت پاسخ مثبت دادند و با كاهش دماي محيط‌هاي سربسته كمك كردند تا ساير هموطنان در خانه‌ها و محل‌هاي كار و مدارس گرمي داشته باشند. «پويش دو درجه كمتر» اما با همين سرعتي كه بالا گرفته بود، انگار خاموش شد. به گزارش روزنامه دنياي اقتصاد چاپ 28 آذر؛ محسن پاك نژاد، وزير نفت از كاهش چشمگير مصرف گاز خانگي و تجاري در روزهاي اخير خبر داد و گفت: « پيش‌بيني مي‌كرديم مصرف روزانه گاز خانگي و تجاري به حدود ۶۷۰ ميليون مترمكعب برسد، اما به لطف همكاري مردم اين ميزان ۳۵ تا ۴۰ ميليون متر مكعب كاهش يافت.» پاك‌نژاد ضمن قدرداني از مردم براي مشاركت در پويش «۲درجه كمتر» افزود: «همراهي مردم باعث شد كه مصرف گاز در بخش‌هاي خانگي، تجاري و صنايع كوچك به ميزان قابل توجهي كاهش يابد و از فشار بر شبكه گازرساني در فصل سرما كاسته شود.» اين اطلاع‌رساني هرچند مفيد و دلگرم‌كننده، اما هيچ كافي نيست. مثلا بايد روشن شود كه آيا توانسته‌ايم بحران را پشت سر بگذاريم؟ تا كجا و تا چه حد بايد اين صرفه‌جويي ادامه پيدا كند؟ تاثير آن بر آلودگي هوا چه ميزان بوده؟ با توجه به سوبسيدهايي كه كشور بر حامل‌هاي انرژي پرداخت مي‌كند، صرفه‌جويي اقتصادي اين پويش چقدر برآورد شده. همانقدر كه مسوولان با شدت و حدت خواهان پيوستن مردم به پويش «دو درجه كمتر» بودند، بايد امر اطلاع‌رساني و نتيجه‌سنجي هم همان‌طور دنبال شود. اگر قرار است بحران‌ها در آينده به كمك مردم مديريت شوند، اولين قدم آن تداوم مشاركت مردم و قدم بعدي شفاف‌سازي و اطلاع‌رساني همه‌جانبه و به‌موقع و مداوم است.