نيويورك تايمز مدعي شد
نتيجه معكوس تحريم روسيه
از زماني كه مسكو حملات خود به اوكراين را در زمستان ۲۰۲۲ آغاز كرد بيش از هزار تحريم روي بانكها و نيز تجار روسي اعمال شده است. اكنون، بيش از هزار روز بعد از درگيريهاي روسيه و اوكراين در حالي كه دونالد ترامپ، رييسجمهور منتخب، آماده ميشود تا رسما كار دولت را آغاز كند همچنان گمانهزنيهايي درباره اثربخشي تحريمها و آينده آنها مورد توجه قرار گرفته است. چرا كه ترامپ پيش از اين نيز اعلام كرده بود قصد دارد از ابزار تحريم كمتر استفاده كند و همچنين به وضوح بيان كرده كه در سياستهاي امريكا نسبت به اوكراين تغييراتي ايجاد خواهد شد و همزمان نيز وعده داده است كه به جنگ اوكراين سريعا پايان ميدهد.
نيويورك تايمز با انتشار گزارشي در اين باره نوشت، كارشناسان بر اين باورند تحريمها و كمكهاي نظامي تقريبا بهطور قطع در هرگونه مذاكرهاي ميتواند به عنوان ابزاري براي چانهزني مورد استفاده قرار گيرد. به ادعاي اين نشريه، اين واقعيت همچنان وجود دارد كه پيشبينيهاي ماههاي ابتدايي جنگ مبني بر اينكه محدوديتهاي اقتصادي به زودي دولت پوتين را تضعيف خواهد كرد يا اين ادعا كه روبل به پايينترين حد ممكن تنزل خواهد كرد، همچنان محقق نشده است. پوتين همچنان در كرملين مستقر است و نيروهايش آسيبهاي شديدي به اوكراين وارد ميكنند و در ميدان نبرد پيشرويهايي داشتهاند. به گفته سرگئي گوريف، اقتصاددان روسي اين ايده كه تحريمهاي اقتصادي ميتوانند به سرعت به جنگ پايان دهند، بيشتر در حد يك اميدواري بوده تا ارزيابي واقع بينانه.
اين در حالي است كه پس از حمله روسيه به اوكراين، ايالات متحده و اروپا و همچنين متحدانشان به سرعت واكنش نشان دادند به گونهاي كه آنها بهطور چشمگيري دسترسي مسكو به سيستم مالي جهاني و دلار امريكا را محدود كردند و توانايي روسيه براي فروش نفت، كه باارزشترين صادرات اين كشور است، را كاهش دادند. همزمان بانكهاي غربي بيش از ۳۰۰ ميليارد دلار از داراييهاي روسيه را مسدود كردند. دولتها خريد و فروش طيف وسيعي از خدمات و كالاها، از جمله برخي از سلاحهاي پيشرفته فناوري را ممنوع كردند.
اين در حالي است كه به گزارش نيويورك تايمز اروپا كه پيش از اين ۴۰ درصد از گاز وارداتي خود را از روسيه تأمين ميكرد، سعي كرد اين وابستگي را كاهش دهد. گوريف در ادامه به نيويورك تايمز اين را هم گفت كه البته كاملا واضح است كه تحريمها مشكلاتي را براي پوتين ايجاد كردند و حتي مقدار منابع در اختيار او را كاهش دادند و اين واقعيت همچنان وجود دارد كه اقتصاد روسيه تحت فشار قرار گرفته است. به گفته الينا ريباكوا، معاون رييسجمهور در سياست خارجي در مدرسه اقتصاد كييف، زماني كه دونالد ترامپ ترامپ با پوتين بر سر ميز مذاكره بنشينند، تحريمها يك كارت فوقالعاده با ارزش براي رييسجمهور امريكا خواهد بود. به ادعاي ناظران توافق گستردهاي وجود دارد كه موثرترين تحريمها آنهايي بودهاند كه به سيستم مالي جهاني مربوط ميشوند، عرصهاي كه ايالات متحده ميتواند قدرت منحصر به فرد خود را در آن اعمال كند. اين در حالي است كه واشنگتن نه تنها دسترسي بيشتر روسيه به اين سيستم را قطع كرد، بلكه تهديد كرد كه هر بانكي در سراسر جهان كه قوانين آن را نقض كند، با برخورد ايالات متحده مواجه خواهد شد. اين همان ريسكي است كه حتي بسياري از موسسات در چين، كه خود را با روسيه همسو كردهاند نميخواهند آن را بپذيرند. چرا كه به ادعاي نيويوركتايمز اخراج روسيه از سوييفت، سيستم پيام رساني كه امكان پرداختهاي بينالمللي را فراهم ميكند، همچنين بهطور قابل توجهي هزينه، پيچيدگي و زمان هر تبادل بينالمللي را افزايش داده است، چه براي خريد داروها و ماشينآلات الكتريكي و چه براي فروش نفت و كود.
با اين حال، اگرچه تحريمها بيشتر از آنچه برخي تصور ميكردند به نتيجه رسيدهاند، اما اين واقعيت وجود دارد كه تأثير كمتري از آنچه بسياري اميدوار بودند به جا گذاشته است. چرا كه با گذشت زمان، روسيه با كمكهاي چين، مسيرهاي مختلفي را براي كاهش تأثير تحريمها پيدا كرد، از جمله گسترش تجارت با كشورهاي ديگر، بهرهبرداري از خلأهاي قانوني و دور زدن قوانين. به عنوان مثال، چين و هند با خريد مقدار زيادي نفت روسي، خزانه مالي مسكو را پر كردند. چين همچنين به روسيه دسترسي به قطعات سلاح، نيمه هاديها و ساير مواد ضروري مورد نياز براي جنگ را فراهم كرده است. همزمان بسياري از كالاهاي غربي كه براي مقاصد غيرنظامي و نظامي استفاده ميشوند، از طريق كشورهايي كه تابع تحريمها نيستند مانند تركيه و امارات متحده عربي، به روسيه راه يافتهاند. بنابر اين كساني كه ارزش تحريمها به عنوان يك كارت چانهزني را كم اهميت جلوه ميدهند، اينگونه استدلال ميكنند كه كشورهاي غربي به اندازه كافي با متحدان خود همراهي نكردند تا فشارها بر روسيه را افزايش دهند. چرا كه نگرانيها درباره كاهش عرضه انرژي در زماني كه قيمت نفت بهشدت افزايش يافته و تورم در حال افزايش بود، باعث شد كه ايالات متحده و اروپا محدوديتها را بر صادرات سوخت روسي كاهش دهند. جفري شات، پژوهشگر ارشد در موسسه پيترسون در گفتوگو با نيويورك تايمز اشاره كرد كه مسكو توانسته است گاز و نفت زيادي را به قيمتهاي بالايي بفروشد. به باور جفري شات تحريمهاي جزئي و اجراي غالبا بيروح آنها نيز باعث شده است كه حلقه اقتصادي دور گردن روسيه شلتر از آنچه كه ميتوانست باشد، باشد. با اين حال، همين تحريمها به عنوان كارتهاي چانهزني ممكن است براي متقاعد كردن آقاي پوتين جهت توافق با اوكراين و همسايگانس كافي نباشد. برخي از تحليلگران سياسي و نظامي استدلال ميكنند كه سقوط دولت بشار اسد در سوريه به عنوان همپيمان روسيه، ممكن است باعث شود پوتين موضعي حتي سختتر در قبال اوكراين اتخاذ كند.