علي(ع) حقيقت جاودانه
محمد كوكب
در طول پانزده قرن اخير در وصف امام علي(ع) هزاران بيت شعر سروده شده و صدها كتاب و مقاله به نگارش در آمده است. در اين مقال به بهانه ميلاد فرخنده آن قرآن‌ناطق و عدالت مجسم، به شخصيت استثنايي او -كه دوست و دشمن بدان اذعان دارند- اشاره‌اي گذرا مي‌كنم تا از اين طريق، اداي ديني به ساحت قدسي پيشواي پرهيزكاران شده باشد. اين چهره تكرار نشدني تاريخ اسلام و بلكه تاريخ بشريت، از يك سو به استناد آيه مباهله(1) «نفس» پيامبر اكرم (ص) است و همين منزلت براي آگاهي از مقام و جايگاه وي كافي است؛ چه حضرت ختمي‌مرتبت آخرين سفير الهي و اشرف انبياء از آدم صفي‌الله تا عيسي روح‌الله است و علي(ع) جان و روح چنين انسان كاملي است. از سوي ديگر علي(ع) فرزند پدر و مادري چون ابوطالب و فاطمه بنت اسد است؛ پدري كه به رغم فشارهايي كه از سوي كفار قريش براي دست كشيدن از حمايت برادرزاده‌اش بر او وارد مي‌شد، تا آخرين نفس از پيامبر خدا و رسالتي كه بر عهده داشت دفاع نمود و مادري كه به هنگام وضع‌حمل به خانه خدا روي آورد و به شرافت زايش علي در ميان كعبه و به دست فرشتگان ملكوت اعلي مشرف شد. و از آنجا كه خداي علي اراده كرده بود تا اين مولود مبارك در زير بارش آبشار وحي و با زمزمه‌هاي دل‌انگيز كلام آسماني رشد كند و تار و پود وجودش در كارگاه عرفان و عشق و شوريدگي تنيده شود، قلم تقدير چنين رقم خورد كه مولود كعبه كودكي خود را در خانه پيامبر و در آغوش پر مهر وي و دامان پاك خديجه(س) سپري نمايد و در خلوت رازآميز محمد(ص) با خداي خود در غار حراء، همراه و هم‌نفس او باشد؛ چه آينه‌گرداني چونان علي بايد كه آينه تمام‌نماي خدا را در چهره وجود خويش متجلي سازد. از طرف ديگر علي(ع) شوي فاطمه زهرا(س) پاره تن پيامبر است و اگر علي نبود، فاطمه را هيچ همسري درخور شأن و مقامش نبود و محصول اين پيوند آسماني ستارگان فروزاني است همچون حسن، حسين، زينب و ام‌كلثوم (عليهم‌السلام) كه تا قيام قيامت بر تارك تاريخ بشريت مي‌درخشند و رهروان حقيقت را به سر منزل مقصود ره مي‌نمايند. به راستي كدام فضيلت براي يك انسان بالاتر از اينكه در كعبه‌زاده شود و در محراب مسجد به حضرت دوست بار يابد.
و اين چهره استثنايي با تمام اين امتيازات بي‌نظير، در زمانه خود مظلوم بود و ناشناخته، به گونه‌اي كه قصه پرغصه تنهايي خويش را با «چاه» مي‌گفت و سينه پر درد خود را به الماس «آه» مي‌سفت. آري او اول مظلوم عالم است و كدام مظلوميت بالاتر از اينكه آن درهم‌كوبنده كافران كه چكاچاك شمشيرش لرزه بر اندام دشمنان خدا مي‌افكند و تيغ آبدار و برانش از خون خائنان و منافقان سيراب مي‌شد، آن جا كه بايد از نهال نورس اسلام در برابر يورش خصم در كمين نشسته دفاع كند، خار در چشم و استخوان در گلو، از حق مسلم خويش در مي‌گذرد و با صبر و سكوتي از سر بصيرت و نه استيصال، وحدت امت پيامبر و تداوم و جاودانگي مكتب قرآن را تضمين مي‌نمايد و به قول دكتر علي شريعتي: «بزرگ‌ترين تجلي علي(ع) و شهامت و فداكاري و حق‌پرستي او در اين سكوت نهفته است»(2).
1- سوره آل عمران، آيه 61
2- علي، مكتب، وحدت، عدالت، ص 32