در انتظار غافلگيري

وقتي اين نوشته را مي‌خوانيد دومين روز جشنواره فيلم فجر است و اگر اتفاقي نيفتاده باشد و همه‌ چيز طبق برنامه پيش رفته باشد بايد فيلم‌هاي صياد (جواد افشار)، بازي خوني (حسين ميرزامحمدي) سون‌سوز (رضا جمالي) و داد (ابوالفضل جليلي) در برج ميلاد به نمايش درآمده باشد. فيلم‌هايي كه ظاهرا مثل ناتوردشت (محمدرضا خردمندان) و صد دام (پدرام پوراميري) با موج تبليغاتي همراه نبوده‌اند كه خبر از فروش بليت‌هاي‌شان در ساعات اوليه و كنجكاو كردن مخاطبان جشنواره داشته باشد. البته فيلم داد ابوالفضل جليلي به خاطر خاص بودن سازنده‌اش منتظراني دارد. اما اين منتظران در صف تماشاگران عام نيستند و نه تنها نمي‌توانند كاري كنند كه همه بليت‌هاي فيلم در ساعات اوليه پيش‌فروش تمام شود، بلكه چندان در فضاي مجازي درباره اين فيلم حرف هم نمي‌زنند. (جز يك نفر كه علاقه‌اش به ابوالفضل جليلي بيش از اندازه است) با اين حساب استقبال تماشاگر عام‌تر از فيلم داد مي‌تواند غافلگيري باشد. غافلگيري كه در جشنواره فيلم فجر سابقه چنداني ندارد. يعني در اين سال‌ها فيلمي نبوده كه قبل از اكران در جشنواره مورد توجه قرار نگرفته باشد و بعد يك‌باره گل كند. حتي در مورد فيلمسازان تازه‌كار هم كه كار اول‌شان برجسته بوده هم قبل از جشنواره كساني بوده‌اند كه خبر خوب بودن فيلم را دهان به دهان يا از طريق مطبوعات به مخاطبان جشنواره برسانند. شايد امسال اين‌طور نباشد و به يك‌باره فيلمي پس از نمايش اولش باعث غافلگيري و شگفتي شود و فيلمساز شاخص ديگري به سينماي ايران اضافه شود. در چنين حالتي (ظهور فيلمسازي خوب) هر چند كه غافلگيري در جشنواره اتفاق مي‌افتد، اما دليل اين امر جشنواره نيست. اصلا جشنواره‌ها نقش چنداني در پيدايش و ظهور هيچ فيلمسازي ندارند. تنها نقشي كه دارند، معرفي فيلمساز در شكل تاثيرگذار‌تري است. آن هم اگر هيات انتخاب و داوري و برنامه‌ريزان جشنواره خودشان سدي براي فيلمساز نباشند و با بايدها و نبايدهاي‌شان باعث حذف فيلمساز و تاخير در معرفي اثر يا خود فيلمساز نشوند، اتفاقي كه در جشنواره فيلم فجر و سينماي ايران بي‌سابقه نيست. (خانه پدري، قاتل وحشي و... نمونه‌هايي براي اين ادعاست) اين‌طور كه مي‌گويند و از ظواهر بر مي‌آيد در جشنواره امسال چنين سدي نيست، اما عده‌اي منتظرند تا در ايام جشنواره با نمايش برخي آثار از گردونه خارج شده احساس غافلگيري كنند و با تماشاي اين فيلم‌ها در سانس ويژه حس خوبي پيدا كنند. در چنين حالتي ديگر غافلگيري بي‌ربط با جشنواره نيست و در آن حالت مي‌توان گفت جشنواره فيلم هم مي‌تواند غافلگيري‌هاي خاص خودش را داشته باشد.