موافقتنامه بين دولت ايران و دولت جمهوري فدرال آلمان

اشاره - اكنون باتوجه به متن گزارش «فرهنگ و هنر؛ بنيان «همكاري معنوي» آلمان و ايران»، در اين قسمت از صفحه «اسناد تاريخي» روزنامه «اعتماد» و براي آشنايي بيشتر مخاطبين گرامي، به بخشي از متن موافقتنامه ايران و آلمان در مورد توسعه و تكميل و اداره هنرستان‌‌هاي تهران و تبريز پرداخته مي‌شود كه به شرح زير است:

نظر باينكه دولت جمهوري فدرال آلمان در مارس ۱۹۵۷ [اسفند ۱۳۳۵] بدولت شاهنشاهي ايران پيشنهاد همكاري فني در مورد مدارس حرفه‌اي نموده است و دولت شاهنشاهي ايران با توجه بماده۱ قرارداد همكاري اقتصادي و فني بين دولت شاهنشاهي ايران و دولت جمهوري فدرال آلمان مورخ ۴نوامبر ۱۹۵۴ مطابق ۱۳ آبان ۱۳۳۳ اين پيشنهاد را پذيرفته است لذا دولت شاهنشاهي ايران و دولت جمهوري فدرال آلمان مصمم بانعقاد موافقتنامه‌اي در اين مورد ميباشند و براي اين منظور نمايندگان مختار خود را بشرح زير تعيين نمودند:

از طرف دولت شاهنشاهي ايران جناب آقاي محمود مهران وزير فرهنگ دولت شاهنشاهي ايران از طرف جمهوري فدرال آلمان جناب آقاي دكتر لوتس گيلهامر سفيركبير دولت جمهوري فدرال آلمان در ايران كه پس از مبادله اختيارنامه‌هاي خود و اطمينان بصحبت آنها در مورد موافقتنامه زير توافق حاصل نمودند.

ماده ۱ ـ الف) دولت شاهنشاهي ايران و دولت جمهوري فدرال آلمان با همكاري نزديك و صرف اعتبارات و اقدامات مالي دوجانبه دو هنرستان حرفه‌اي يكي در تهران و ديگري در تبريز را با تكميل و توسعه آنها بصورت موسسه‌هاي آموزشي نمونه براي تربيت تكنيسين‌ها استادكاران و كارگران فني ايراني درخواهند آورد. ب) نمايندگان مختار بالا يا قائم‌مقام و نماينده آنان جديت خواهند نمود كه اقدامات پيش‌بيني شده در اين موافقتنامه از طرف دولتين به موقع خود و به‌طور كامل اجرا شود و ميزبان آنها با هم متناسب باشد و براي منظور پيش‌بيني شده مصرف گردد. نمايندگان مختار مزبور در صورت لزوم و بنا بميل يكي از آنان تشكيل جلسه خواهند داد و دوره كار آنان لااقل تا موقعي خواهد بود كه معلمين و متخصصين آلماني كه بخرج دولت آلمان استخدام مي‌شوند در اين مدارس مشغول به‌كار باشند.

ماده ۲ ـ تعهدات دولت جمهوري فدرال آلمان: الف) دولت جمهوري فدرال آلمان بخرج خود براي كارگاه‌هاي مدارس حرفه‌اي مذكور در بند الف ماده يك با توافق وزارت فرهنگ دولت شاهنشاهي ايران و بازرس كل كه دربند (ب) اين ماده ذكر شده تجهيزات لازم از قبيل ماشين‌آلات و افزاركار و دستگاه‌هاي آزمايشي و كتابهاي آموزشي و نمونه‌ها و امثال آنها را تعيين و بمحل مقصد آنها در ايران خواهند رساند. بعلاوه دولت جمهوري فدرال آلمان بخرج خود ماشينها و وسائل زير را در محل مقصد قرار داده و نصب و آماده به‌كار خواهد كرد بدين‌ترتيب كه مخارج حمل و نقل و بيمه وسائلي كه براي مدارس حرفه‌اي فوق تعيين شده‌اند بعهده دولت جمهوري فدرال آلمان خواهد بود و مخارج لوله‌كشي و تهيه آب و ساختن فونداسيون براي نصب ماشين‌آلات و كابل‌كشي و سيم‌كشي و تهيه نيروي برق بعهده دولت شاهنشاهي ايران است. وسائل ماشين‌آلات و دستگاه‌هايي كه براي مدارس حرفه‌اي فوق تعيين شده‌اند از لحظه تحويل بروساي مدارس حرفه‌اي كه براي هنرستانهاي مزبور تعيين شده‌اند به ملكيت دولت شاهنشاهي ايران درخواهند آمد و براي مدتيكه معلمين آلماني كه در بند ج ذكر خواهند شد دراين مدارس كار مي‌كنند وسائل و لوازم مزبور در اختيار آنان قرار داده خواهد شد. اين وسائل ماشين‌آلات و دستگاه‌ها داراي پلاكي خواهند بود كه در روي آن عبارت «هديه دولت جمهوري فدرال آلمان بهنرستانهاي ايران» بزبان آلماني و فارسي قيد مي‌گردد. ب) دولت جمهوري فدرال آلمان بخرج خود يك متخصص مناسب آلماني را براي تهيه برنامه‌ها و تشكيلات هر دو مدرسه صنعتي و همچنين براي نظارت در اجراي برنامه‌ها و تربيت تكنيسين‌ها و استادكاران و كارگران فني در اختيار دولت شاهنشاهي ايران خواهد گذارد. ج) دولت جمهوري فدرال آلمان بخرج خود بتعداد لازم افراد آموزشي براي تربيت هنرجويان ايراني مدارس فوق‌الذكر بشرح زير براي مدت دوسال اعزام خواهد داشت: هنرآموز - سراستاد فني - استادكار- كمك استادكار. د) هريك از دو هنرستان داراي يك مدير فني آلماني خواهد بود كه مسوول امور تعليماتي فني ميباشد و اداره هريك از هنرستانها بعهده يكنفر رييس ايراني ميباشد كه مسوول امور اداري و مالي خواهد بود. اين دونفر با همكاري يكديگر وظائف مربوطه را انجام مي‌دهند. هـ) حقوق بازرس كل و هيات آموزشي آلماني در آلمان و ايران و مخارج مسافرت آنان و متعلقان آنها بايران و بالعكس و همچنين مخارج بيمه‌هاي معموله براي آنان و متعلقاتشان بعهده دولت جمهوري فدرال آلمان ميباشد.

و) دولت جمهوري فدرال آلمان بخرج خود افراد آموزشي فني ايراني را براي مدت يكسال در آلمان تعليم خواهد داد و مدت اين تعليم براي مدت يكسال ديگر ممكن است تمديد شود. مخارج مسافرت رفت و برگشت هنرآموزان ايراني بعهده دولت آلمان خواهد بود. عده معلميني‌كه اعزام مي‌شوند و همچنين رشته‌هاي مربوطه همه ساله بوسيله بازرس كل تعيين مي‌شود. انتخاب افرادي كه براي تعليم اعزام مي‌شوند زيرنظر وزارت فرهنگ ايران بوسيله بازرس كل انجام خواهد شد. ز) بازرس كل و ساير همكاران آلماني در مدت اقامت خود در كشور شاهنشاهي ايران صرفاً بامور آموزشي و فني خواهند پرداخت و وارد هيچگونه فعاليت سياسي و اجتماعي نخواهند شد.

ماده ۳ -تعهدات دولت ايران: الف) دولت شاهنشاهي ايران بخرج خود تعميرات و تكميل ساختمان‌هاي دو هنرستان نامبرده در بند الف ماده يك را بنحوي كه بين وزارت فرهنگ ايران و بازرس كل توافق خواهد شد انجام خواهد داد. ب) دولت شاهنشاهي ايران بخرج خود اثاثيه آموزشي لازم را براي اين دو هنرستان در موعد مقرر طبق تشخيص وزارت فرهنگ دولت شاهنشاهي ايران و بازرس كل تهيه و در اختيار خواهد گذارد. ج) دولت شاهنشاهي ايران مخارج جاري نگاهداري و اداره كردن اين دو هنرستان را بعهده خواهد گرفت و براي هريك از معلمين آلماني دونفر كمك معلم ايراني كه داراي استعداد تعليماتي باشند در اختيار خواهد گذارد. همچنين بخرج خود معلمين زبان آلماني براي تدريس زبان در اين هنرستانها به‌كار خواهد گمارد و به‌طور كلي تمام مخارج مربوط به‌كارمندان ايراني كه در آموزشگاه‌هاي مزبور بخدمت اشتغال دارند از طرف دولت شاهنشاهي ايران پرداخت خواهد شد. د) دولت شاهنشاهي ايران براي صدور پروانه‌هاي لازم براي بازرس كل و هيات آموزشي آلماني و متعلقاتشان واحتمالا مستخدمين آنان اقدام خواهد كرد و همچنين جواز اقامت براي آنان تهيه خواهد نمود. دولت شاهنشاهي ايران براي بازرس كل و هيات آموزشي آلماني كه حقوق خود را از دولت آلمان دريافت خواهند داشت براي مدت اقامتشان در ايران منزل مبله مناسبي تهيه نموده يا كرايه منزل متناسبي در اختيار آنان خواهد گذارد. و) هزينه سفر بازرس كل و هيات آموزشي آلماني و مخارج اقامت آنان در محل ماموريت در داخل كشور شاهنشاهي ايران بعهده دولت ايران خواهد بود.

ماده ۴- اين موافقتنامه از تاريخ امضاء معتبر خواهد بود و پس از گذشتن دوسال ممكن است در هر موقع از جانب هر يك از طرفين اعلام فسخ آن بعمل آيد و دراينصورت موافقتنامه مزبور شش‌ماه بعد از اعلام فسخ از اعتبار ساقط مي‌گردد. بتاريخ ۲۷اسفند ۱۳۳۷ در تهران... .

منبع: واحد گزارش‌هاي دولتي مركز اسناد كتابخانه مجلس.