بهاره شبانكارئيان
به سختي مي‌توانم خود را راضي كنم مردي كه مقابل دوربين‌ها قرار گرفته همان سرايدار مدرسه، آقاي شورآبادي است؛ سر و صورتش را بسته و با ناراحتي مي‌گويد: «پسرم از دستم رفت. دختراي مردم پر‌پر شدند آقاي وزير.» اين لحن خاص با آن سر و كله باندپيچي شده همگي باهم شخصيتي مي‌سازند كه به آساني فراموش نمي‌شود... .
9 روز است كه از حادثه واژگوني اتوبوس دانش‌آموزان دختر مدرسه استعدادهاي درخشان فرزانگان كرمان مي‌گذرد؛ غروب پنجشنبه ۱۸ بهمن ماه جاري، دانش‌آموزان از اردويي تفريحي در كلوت‌هاي شهداد به سمت كرمان در حال بازگشت بودند كه ناگهان اتوبوس واژگون شد؛ چهار دانش‌آموز و دو نفر از جمله همسر سرايدار و پسر ۷ ساله‌اش جان خود را از دست دادند. ۳۵ دانش‌آموز هم مصدوم شدند. «اتوبوس ولوو بي۱۲ مدل ۱۳۸۲ فرسوده بدون صورت وضعيت» راهي اردويي شد كه در راه بازگشت به دليل نقص فني ترمز بريد و حادثه تلخي را رقم زد. يكي از اقوام پريناز بحريني‌پور، يكي از دانش‌آموزان جانباخته در مورد اين حادثه به «اعتماد» مي‌گويد: «اتوبوس فرسوده مدل بي۱۲ كه براي دانش‌آموزان نخبه مدرسه فرزانگان كرايه كرده بودند، صورت وضعيت آن صوري تهيه شده بود. مسوولان مدرسه اتوبوس را به‌طور مستقيم از شركت تعاوني اجاره نكرده بودند. اين اتوبوس كارگران معدن را جابه‌جا مي‌كرده و معدنچيان را از شهرستان زرند به سمت معدن مي‌برده است. مدير مدرسه به خاطر هزينه كمتر اين اتوبوس را كرايه و دانش‌آموزان را با آن راهي اردو كرده است.» اين فرد در ادامه مي‌گويد: «تمام دانش‌آموزاني كه داخل اتوبوس بوده‌اند ۱۸ سال داشته و دانش‌آموزان رشته رياضي فيزيك بوده‌اند. مدرسه بدون رعايت آيين‌نامه اجرايي اردوهاي دانش‌آموزي، اين دانش‌آموزان را به اردوي يك روزه برده، اما موقع برگشت در سراشيبي اتوبوس ترمز بريده و چپ شده است. ما تقاضا داريم كه مسببان اين حادثه مجازات شوند تا ديگر هيچ كدام از مسوولان مدارس به طور غيرقانوني اتوبوس كرايه نكنند.»
پس از اين حادثه «تيمور حسيني»، رييس پليس راهور فراجا اعلام كرده است: «تحقيقات اوليه بيانگر اين است كه اين اتوبوس در مسير برگشت از اردوي تفريحي شهداد به كرمان به‌علت نقص فني در سيستم ترمز دچار حادثه و واژگوني شده است؛ موضوع فرسوده بودن اتوبوس توسط كارشناسان، بررسي، تاييد و احراز شده؛ يعني اتوبوس فوق در سن فرسودگي قرار داشته است و با اثبات فرسوده بودن و نقش آن در بروز حادثه، شركت حمل و نقل مربوطه به علت قصور به مراجع معرفي مي‌شود تا برخورد قانوني در اين باره صورت بگيرد. از طرفي اين اتوبوس در تاريخ ۱۴ دي ماه سال جاري با مراجعه به مركز معاينه فني استان كرمان، تاييديه معاينه فني دريافت كرده است، اما بايد بررسي شود ايراداتي كه در سيستم ترمز اتوبوس مذكور بوده مربوط به قبل از دريافت تاييديه معاينه فني بوده است يا پس از آن! كه در زمان حاضر اين موضوع نيز توسط كارشناسان پليس راهور در حال بررسي دقيق است. علاوه بر موارد اشاره شده، شركت تعاوني كه اين اتوبوس را براي ارايه خدمات و سرويس‌دهي به دانش‌آموزان اعزام كرده، صورت وضعيت مربوطه را كه بيانگر سرويس‌دهي به دانش‌آموزان اعزامي به اردو بوده، صادر نكرده است و حتما قصور اين شركت تعاوني در كميسيون‌هاي مربوطه اين حادثه نيز مطرح مي‌شود.»
اين درحالي است كه «سينا بني‌اسد»، دادستان ماهان در استان كرمان در مورد احضار و بازداشت مقصران اين حادثه گفته است: «راننده اتوبوس و مديرعامل شركت حمل و نقل از روز بعد از حادثه تاكنون بازداشت هستند و مدير مدرسه نيز تحت نظارت قضايي است. مديركل آموزش و پرورش استان، مديركل راهداري و حمل و نقل جاده‌اي استان، مديركل راه و شهرسازي استان و رييس آموزش و پرورش ناحيه ۲ كرمان جهت اداي توضيحات به دادستاني احضار شده‌اند. دفتر شركت حمل و نقل مذكور با دستور قضايي پلمب و كد فعاليت آن غيرفعال شده است. براي اردوي مدرسه بايد با يك شركت حمل و نقل معتبر قرارداد منعقد مي‌شد، اما در اين زمينه مسوولان مدرسه فرزانگان كرمان به صورت شخصي با رانندگان توافق كرده‌اند و شركت حمل و نقل هم صورت وضعيت را صرفا براساس اظهارات رانندگان تنظيم كرده است.»
همچنين مدير مدرسه فرزانگان كرمان در دادستاني ماهان استعفاي خود را از سمت مديريت مدرسه به صورت كتبي اعلام كرده و استعفاي او به اداره كل آموزش و پرورش استان ارجاع شده است.
نگاهي به واژگوني اتوبوس‌هاي حامل
دانش‌آموزان، دانشجويان، خبرنگاران،
ورزشكاران و سربازان
اتوبوس‌هاي غيراستاندارد، جاده‌هاي ناايمن و بي‌توجهي به قوانين رانندگي سالانه جان هزاران شهروند را در جاده‌ها مي‌گيرد. هر چند تصادف در تمامي كشورها رخ مي‌د‌هد، اما فهرست اتوبوس‌هاي مرگ در ايران طولاني است؛ از سقوط اتوبوس حامل دانشجويان دانشگاه صنعتي شريف در مسير بازگشت از مسابقات رياضي از اهواز و مرگ ۶ نفر از نخبگان رياضي در سال ۱۳۷۶ تا واژگوني اتوبوس حامل دانش‌آموزان راهيان نور و حالا هم واژگوني اتوبوس دختران دانش‌آموز تيزهوش در كرمان... از سال ۱۳۷۶ تاكنون حدود ۱۱ اتوبوس كه حامل دانشجويان، دانش‌آموزان، خبرنگاران، ورزشكاران و سربازان بوده بنا به دلايل مختلف دچار حادثه شده و ۹۸ نفر جان خود را از دست داده‌اند. در اين حوادث، واژگوني اتوبوس دانش‌آموزان راهيان نور بيشترين كشته را داشته است؛ در پي واژگوني اتوبوس دانش‌آموزان راهيان نور ۲۶ دانش‌آموز دختر جان خود را از دست داده‌اند.
سقوط اتوبوس دانشجويان شريف
در ۲۶ اسفند ۱۳۷۶ اتوبوس حامل دانشجويان دانشگاه شريف در بين راه سقوط كرد. در پي آن دو نفر از دانشجويان دانشگاه تهران و پنج نفر از دانشجويان دانشگاه صنعتي شريف در مسير بازگشت از بيست و دومين دوره مسابقات رياضي كه در دانشگاه شهيد چمران اهواز برگزار شده بود، كشته شدند. علاوه بر اين، دو راننده اتوبوس نيز كشته شدند. مريم ميرزاخاني از بازماندگان اين اتوبوس بود. در اين حادثه هفت نفر از دانشجوي نخبه رياضي دانشگاه صنعتي شريف شامل رضا صادقي برنده مدال طلاي المپياد جهاني، آرمان بهراميان، عليرضا سايه بان، علي حيدري، فريد كابلي، مجتبي مهرآبادي و مرتضي رضايي دانشجوي دانشگاه تهران كه اغلب از برگزيدگان المپيادهاي ملي و بين‌المللي رياضي بودند، جان باختند.
واژگوني اتوبوس دانشجويان علوم پايه دامغان
در سال ۱۳۸۶ اتوبوس حامل دانشجويان دانشگاه علوم پايه دامغان دانشگاه دامغان، در پي يك تصادف واژگون و تعداد ۷ دانشجو كه همگي دختر بودند، كشته شدند. دكتر علي حقيقي، سرپرست دانشگاه علوم پايه دامغان در واكنش به اين حادثه گفته بود: «اتوبوس حامل دانشجويان براي شركت تعاوني بود و اتوبوس دانشگاه نبود. كليه دانشجويان بيمه حوادث بودند. اين اردوي دانشجويي درحالي برگزار شد كه دانشگاه علوم پايه دامغان نيز همانند بسياري از دانشگاه‌ها با مشكل كمبود اتوبوس و فرسودگي سيستم حمل و نقل، براي برگزاري اردوي دانشجويي مجبور به اجاره اتوبوس از شركت‌هاي تعاوني درون شهري شده بود.»
واژگوني اتوبوس راهيان نور
در مهر ماه سال ۱۳۹۱ در سانحه‌اي كه براي يك اتوبوس موسوم به راهيان نور كه عازم اردوي مناطق جنگي جنگ ايران و عراق بود ۲۶ دانش‌آموز دختر ساكن استان چهارمحال و بختياري كشته شدند.
سازمان پزشكي قانوني در اين باره اعلام كرده بود: «بر اثر واژگوني يك دستگاه اتوبوس در محور ايذه شهركرد، ۲۶ نفر از سرنشينان آن كشته و ۱۸ نفر زخمي شدند. مسافران اين اتوبوس دانش‌آموزان دختر در مقطع دوم دبيرستان و اهل شهرستان بروجن بودند كه در مسير بازگشت از منطقه راهيان نور دچار حادثه شدند.»
همچنين مديركل مديريت بحران استانداري خوزستان هم گفت: «در اين حادثه ۲۶ نفر جان باختند كه از اين تعداد ۲۲ نفر دانش‌آموز دختر و چهار نفر همراهان آنها بودند.» فرمانده پليس راه خوزستان علت واژگوني اتوبوس در دهدز را بي‌احتياطي راننده اعلام كرده بود.
واژگوني اتوبوس دانش‌آموزان در مشهد
در ارديبهشت ماه سال ۱۳۹۵ يك اتوبوس حامل دانش‌آموزان استان چهارمحال و بختياري در مسير برگشت از مشهد واژگون شد و دو دانش‌آموز كشته شدند. اتوبوس حامل ۴۴ دانش‌آموز كه از سمت مشهد به شهركرد در حال عزيمت بود واژگون شد. طبق گزارشات؛ اتوبوس حامل اين دانش‌آموزان از استان چهارمحال و بختياري كه در مسير برگشت از مشهد بود واژگون و ۲ دانش‌آموز جان خود را از دست دادند و تعدادي مجروح و زخمي هم همراه داشت. اين اردو توسط آموزشگاه دخترانه كوثر شهركرد و با هماهنگي آموزش و پرورش ناحيه يك انجام شده بود و تمامي مقررات اردويي نيز انجام شده بود. اردوي دانش‌آموزان شهركردي شنبه ۲۸ فروردين ماه از شهركرد به سمت مشهد انجام شده بود و اين حادثه هنگام بازگشت از مشهد به سمت شهركرد اتفاق افتاد. بهروز اميدي، مديركل آموزش و پرورش استان چهارمحال و بختياري در اين خصوص گفته بود: «اين اتوبوس حامل ۴۴ نفر از دانش‌آموزان بود كه بر اثر خارج شدن اتوبوس از جاده واژگون شد و ۲ كشته و ۱۰ مصدوم برجاي گذاشت. ۱۰ نفر از اين دانش‌آموزان به بيمارستان نهم دي تربت‌حيدريه اعزام شدند.»
حادثه سقوط اتوبوس سربازان پادگان صفر پنج كرمان
در ساعت ۱ و ۲۰ دقيقه بامداد چهارشنبه ۲ تير ماه ۱۳۹۵ در محور نيريز به فارس اتفاق افتاد. در اين حادثه ۱۴ سرباز و ۶ راننده فوت شدند و ۶۰ نفر نيز مصدوم شدند. انحراف از جاده و ناتواني راننده در كنترل وسيله نقليه علت اين حادثه گزارش شده است. منصور صفري يكي از فارغ‌التحصيلان دانشگاه صنعتي همدان نيز در اين سانحه بود كه در گذشت.
واژگوني اتوبوس دختران دانش‌آموز هرمزگان
ساعت چهار صبح روز جمعه، ۱۰ شهريور ۱۳۹۶ اتوبوس حامل دختران دانش‌آموز راهنمايي و دبيرستاني در نزديكي بخش جنت در شهرستان داراب در استان فارس واژگون شد كه بر اثر اين حادثه ۹ نفر كشته و ۳۴ نفر زخمي شدند. مجروحان اين حادثه ۳۴ دختر دانش‌آموز بودند كه به بيمارستان منتقل شدند حال ۱۳ نفر از آنان وخيم گزارش شده بود. اين دانش‌آموزان عضو گروه فرزانگان تشكلات سازمان دانش‌آموزي دوره متوسطه اول و دوم؛ عازم شيراز بودند تا در اردوي قطبي ملي شركت كنند. در اين حادثه خانم مربي سرپرست اردو و كمك‌راننده اتوبوس نيز جان خود را از دست دادند.
واژگوني اتوبوس دانشگاه علوم تحقيقات تهران
ظهر روز ۴ دي ماه ۱۳۹۷ يك دستگاه اتوبوس دانشگاه علوم تحقيقات تهران در حال انتقال دانشجويان بود كه بر اثر ترمز بريدن و برخورد شديد با پايه بتني حاشيه جاده ۱۰ كشته و ۲۸ مصدوم برجاي گذاشت.
به گفته دانشجوياني كه در اين حادثه زنده ماندند؛ اتوبوس نزديك ايستگاه كتابخانه دانشگاه بعد از عبور از دست‌اندازي سرعتش بالا رفته و عدم كاركرد درست ترمز اتوبوس، دچار اين تصادف شديد مي‌شود. اتوبوس‌هاي حمل و نقل دانشجويان بعضا مستهلك هستند و ايمني درستي ندارند. دانشجوي ديگري هم گفته بود كه اتوبوس‌هاي اين دانشگاه همگي مستهلك هستند و تعداد آنها كافي نيست و بيشتر از ظرفيت و حدود ۶۰ تا ۷۰ نفر دانشجو را سوار مي‌كنند.
در ابتدا مسوولان دانشگاه علت واژگوني اتوبوس را سكته راننده اعلام كردند كه بلافاصله از سوي مسوولان اورژانس تهران و دانشجويان بازمانده از اين حادثه رد شد.
واژگوني اتوبوس خبرنگاران محيط‌زيست
عصر روز چهارشنبه، ۲ تير ماه سال ۱۴۰۰، اتوبوس حامل خبرنگاران كه براي تهيه گزارش از وضعيت درياچه اروميه به آن منطقه سفر مي‌كردند در نزديكي شهر نقده واژگون شد.
مهشاد كريمي، خبرنگار حوزه محيط‌زيست خبرگزاري ايسنا و ريحانه ياسيني، خبرنگار ايرنا در اين سانحه جان باختند. اين سانحه چندين مصدوم نيز بر جاي گذاشت. سفر خبرنگاران براي بازديد از پروژه‌هاي احياي درياچه اروميه با دعوت ستاد احياي درياچه اروميه انجام شده بود. اين سانحه با مرگ دو خبرنگار جوان حوزه محيط‌زيست، واكنش‌هاي فراواني را در شبكه‌هاي اجتماعي به ويژه از سوي اهالي رسانه در پي داشته است.
جواد حيدري، خبرنگار گفته بود: «اينقدر اين اتوبوس بي‌كيفيت بوده كه بچه‌ها شوخي كرده بودند كه نكند ما را آوردند تا بكشند!»
سقوط اتوبوس حامل سربازان به دره
حوالي ساعت ١٢ و ۳۹ دقيقه اول دي ماه ۱۴۰۳ گزارشي مبني بر سقوط يك دستگاه اتوبوس به داخل دره از مبدا خوزستان به كرمانشاه اعلام شد. محمد زارعي، پليس راه استان لرستان در مورد اين حادثه گفت: «اتوبوس حامل ۲۷ نفر از جمله ۲۵ سرباز نيروي انتظامي و ۲ نفر راننده و كمك راننده از اهواز به سمت كرمانشاه در حركت بود كه در نتيجه عدم رعايت سرعت مطمئنه و ناتواني راننده در كنترل وسيله نقليه، به سمت چپ منحرف شده و پس از برخورد با گاردريل، به عمق دره سقوط كرد.» در پي اين حادثه سازمان وظيفه عمومي طي واكنشي اعلام كرد: «اتوبوس حامل تعدادي از مشمولان خدمت وظيفه عمومي در محور انديمشك به پلدختر دچار حادثه شد كه در پي آن ۷ نفر جان باختند.» همچنين طبق گزارش مديرعامل هلال احمر استان لرستان ۱۷ نفر در اين حادثه مصدوم شدند.
واژگوني اتوبوس حامل دانش‌آموزان دختر تيزهوش در كرمان
حوالي ساعت ١٨ و ۵۰ دقيقه روز پنجشنبه ۱۸ بهمن ماه سال ۱۴۰۳ يك دستگاه اتوبوس حامل دانش‌آموزان دختر در مسير سيرچ-كرمان واژگون شد.
طبق گزارشات اوليه نقص فني ترمز علت واژگوني اتوبوس حامل دانش‌آموزان مدرسه تيزهوشان فرزانگان اعلام شد. در اين حادثه ۶ نفر كشته و ۳۵ نفر مصدوم شدند.
واژگوني اتوبوس حامل تيم واترپلوي دختران
ساعت ۹ و ۳۰ دقيقه صبح جمعه ۱۹ بهمن ماه سال ۱۴۰۳ در محور دليجان به اصفهان يك دستگاه اتوبوس حامل اعضاي تيم واترپلوي دختران واژگون شد. اين اتوبوس شامل ۲۶ نفر بود كه ۱۴ نفر از آنها اعضاي تيم واترپلو بودند. محسن رضواني، رييس فدراسيون ورزش‌هاي آبي در واكنش به اين خبر گفت: «طبق پيگيري‌هاي انجام شده، اتوبوس در مسير به يك چاله رسيده و از آنجايي كه سرعت زيادي داشته، هنگام رد كردن چاله چپ شده است. اين حادثه تلفات جاني داشته و باعث آسيب بسياري از سرنشينان شده است. ۲ نفر از سرنشينان اتوبوس بر اثر اين حادثه جان خود را از دست داده‌اند.
اعضاي تيم واترپلو آذربايجان غربي هم آسيب‌هاي متفاوتي را متحمل شده‌اند كه روند درمان‌شان در حال پيگيري است. يكي از اين ورزشكاران از ناحيه سر آسيب ديده كه عكسبرداري لازم انجام شده است. مصدوميت يك نفر از ناحيه گردن بود و مابقي هم يا شكستگي دارند يا با مصدوميت‌هاي ديگري مواجه شده‌اند. در مجموع حال عمومي آنها خوب است و روند درمان بدون مشكل حاد و نگران‌كننده پيگيري شد. غير از دو نفر كه به بيمارستان تهران منتقل شدند، مابقي مرخص شدند.»
توضيح «اعتماد»: اين گزارش در همان روزهاي اول و در پي وقوع حادثه واژگوني اتوبوس دانش‌آموزان نخبه در كرمان تنظيم، اما بنا به دلايلي با تاخير چاپ شده است.