منتقدان رييس شدند

احسان بداغي/ پنج منتقد در مقابل يك موافق ممتنع؛ اين هم تركيب هيات رييسه كميسيون برجام است؛ كميسيوني كه حالا همه‌چيزش به كام «دلواپسان» شده. مخصوصا بعد از اينكه رداي رياستش را به قامت عليرضا زاكاني پوشاندند. شايد اگر منتقدان سر سخت توافق هم مي‌خواستند در مجلس بين خودشان و بدون حضور ديگران انتخاباتي برگزار كنند، باز هم رييسي بهتر از همين عليرضا زاكاني را نمي‌يافتند. هنوز معلوم نيست كار «بررسي»هاي كميسيون برجام به نقطه «تصويب» هم مي‌رسد يا نه ولي تا همين جاي كار هم طيف منتقدان تريبون بلندي را تصاحب كرده‌اند. از همان تركيب 15 نفره مجموعه هم معلوم بود كه حاميان توافق جاي چنداني در هيات رييسه پيدا نمي‌كنند. 9 منتقد جدي در برابر شش نماينده‌اي كه برخي‌ آنها خيلي هم ميل به حمايت از توافق ندارند، موقعيت تمام‌كننده‌اي براي منتقدان ايجاد كرده بود؛ موقعيتي كه در تركيب هيات رييسه بيشتر از اينها تثبيت شد. تركيبي كه يك عضو جبهه پايداري و دو عضو بلندپايه جمعيت رهپويان را در تركيب خود دارد؛ تشكل‌هايي كه در منتهي‌اليه جريان اصولگرايي از قطب‌هاي اصلي تقابل با دولتي‌ها محسوب مي‌شوند. به جز عليرضا زاكاني كه اكنون رييس كميسيون برجام شده، حسين نجابت و سيدمحمود نبويان به عنوان دبيران اين مجموعه برگزيده شده‌اند. در تركيب نواب رييس هم نام منصور حقيقت‌پور و وحيد احمدي به چشم مي‌خورد؛ دو عضو فراكسيون رهروان مجلس. عضويت آنها در فراكسيوني كه زير سايه علي لاريجاني تشكيل شد اما نمي‌تواند بازگوكننده مواضع هسته‌اي آنها باشد چرا كه اولي از طيفي است كه نه منتقد صرف و نه موافق تمام قد برجام است و دومي مشخصا تمايلات روشني به سمت انتقاد از توافق دارد. سخنگويي اين مجموعه هم باز سهم منتقدان شده است؛ سيدحسين نقوي حسيني. او پيش از اينها سخنگوي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي بود. مواضع انتقادي و سرسختانه‌اش در تقابل با مذاكرات هسته‌اي اما راه را براي ماندن در اين سمت براي سال چهارم مجلس نهم بر او بست. در انتخابات داخلي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي در خردادماه، نوذر شفيعي از طيف حاميان مذاكرات جاي او را گرفت اما حالا نقوي حسيني دوباره كرسي جديدي پيدا كرده تا بتواند جدي‌تر از اين چند ماهي كه رداي سخنگويي كميسيون امنيت ملي را بر تن نداشت، مواضعش درباره توافق هسته‌اي را بازگو كند. توازن تركيب هيات رييسه كميسيون برجام هر‌چند از نظر فراكسيوني 3+3 به نظر مي‌رسد اما از منظر مواضع هسته‌اي نمايندگان در واقع 1+5 است. به شرط آنكه منصور حقيقت‌پور، نايب رييس اين مجموعه را با كمي اغماض در گروه حاميان توافق قرار دهيم. حالا با اين تركيب قرار است كميسيون از روز سه‌شنبه كار خود را آغاز كند؛ كاري كه كليد خوردن آن احتمالا كليد مناقشاتي تازه در بهارستان را نيز بزند؛ بررسي متن برجام. طيف منتقدان توافق كه حالا در اركان اين كميسيون دست‌بالا را گرفته‌اند اميدوار هستند تا بتوانند از زير سقف اين مجموعه راهي براي كشاندن برجام به مجلس در قالب يك لايحه باز كنند؛ موضوعي كه البته در تركيب همين مجموعه هم مورد مناقشه است و مخالفاني جدي دارد از جمله چهره‌هايي چون مسعود پزشكيان، عباسعلي منصوري آراني و غلامرضا تاجگردون. هر چند محمدحسن ابوترابي‌فرد، نايب رييس مجلس و يكي از اعضاي همين كميسيون برجام چند روز پيش گفته بود كه تقديم چنين لايحه‌اي به مجلس از سوي دولت بستگي به «تصميم نظام» دارد اما طيف منتقدان نشان داده‌اند كه حداقل در موضوع هسته‌اي، خيلي هم چشم به اين دست «تصميم»ها ندارند. چه آنكه قبلا هم بارها در طول مذاكرات مقاماتي چون رييس مجلس از همين دست «تصميم»ها سخن به ميان آورده و منتقدان و مخالفان مذاكرات را دعوت به آرامش كرده بودند، اما هميشه طرف مقابل حرف آنها را زمين زد. حالا هم اوضاع از اين نظر فرقي نكرده كه هيچ، بلكه منتقدان نشان داده‌اند با توجه به كمبود وقتي كه پيش روي آنهاست مي‌خواهند همه تلاش خود را به پاي سياست تقابلي با توافق هسته‌اي بگذارند؛ سياستي كه مي‌تواند قبل از هر چالشي، اختلافات را در درون كميسيون ويژه برجام به اوج برساند. گارد نمايندگان اين طيف در جلسات مكرر كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي با عباس عراقچي به احتمال زياد در كميسيون ويژه برجام فرقي نخواهد كرد. مخصوصا اينكه آنها در همه اركان كميسيون هم دست بالا را يافته‌اند. با اين وضعيت شايد مهم‌ترين مساله كميسيون در روزهاي آينده تنش‌هاي داخلي بر سر رسيدن به يك موضع واحد باشد؛ موضعي كه البته تركيب گرايش‌هاي هسته‌اي نمايندگان عضو كميسيون پيشاپيش هر چيز نشان مي‌دهد كاري غيرممكن و در بهترين شرايط بسيار سخت خواهد بود.