در پي سفر مستندسازان به همدان و فعاليت‌هاي شبكه «مستند»
اميدواري مستندسازان به شبكه‌اي براي آنها
مريم فكوري/ پس از تغييرات كلان مديريتي در سازمان صداوسيما، شبكه مستند در آغاز دور جديد فعاليت خود شعار «شبكه مستند خانه مستندسازان ايران اسلامي» را براي خود انتخاب كرد و همان‌طور كه از نام شعار استنباط مي‌شود، اين اصطلاح تنها به زبان مي‌آيد و رنگ عمل به خود نمي‌بيند. اما انگار گاهي اوقات استثنائاتي نيز وجود دارد و اين روزها مي‌توان شبكه مستند را به راستي خانه مستندسازان ايران ناميد؛ رويكردي كه مي‌تواند به نشاط فرهنگي، بالندگي و سازندگي جامعه و شبكه مستند و مستندسازان كمك كند. گواه اين ادعا تلاش اين شبكه براي جذب حداكثري، اقدام به پخش آثاري از سينماي مستند مولف و مستقل و البته سفر اخير عوامل شبكه، همراه با مستندسازان به همدان است كه به نوعي مدخلي بر شروعي تازه و اتفاقاتي اميدواركننده بود. در گزارشي نظر چهار تن از مستندسازان شناخته شده را درباره اين رويكرد جديد بررسي كرديم.
ديگر همه‌چيز به خود مستندسازان بستگي دارد
محمدعلي فارسي، مستندساز و از پيشكسوتان اين حوزه درباره رويكرد جديد شبكه مستند مي‌گويد: «با شرايط جديدي كه ايجاد شده ديگر همه‌چيز به همت مستندسازان بستگي دارد. برخي از ما مدام مي‌گوييم اگر حمايتي از ما صورت بگيرد، كاري مي‌كنيم كارستان. حالا كه همه شرايط فراهم شده، بسم‌الله. اكنون وقت اين است كه افراد خودشان را ثابت كنند.»او ادامه مي‌دهد: «در چند سالي كه از اين دولت مانده، ممكن است اين اتفاق در پنج استان ديگر تكرار شود و همه‌چيز به خروجي كار دوستان مستندساز بستگي دارد. به ويژه كه اين كار، سياسي و سفارشي نيست بلكه كار ارزشي و فرهنگي به حساب مي‌آيد.»
پيشنهاد ساخت 10 اثر درباره مفاخر استان همدان
كارگردان «جنون» يادآور مي‌شود: «خود من به مسوولان شبكه پيشنهاد دادم با توجه به مضامين فرهنگي و ديني و شخصيت‌هاي برجسته‌اي كه در همدان وجود دارند، يك جشنواره كوچك درباره مستندسازي در زمينه مفاخر راه بيندازند. 10، 12 نفر از مستندسازان مي‌توانند دست به دست هم دهند و هر كدام سراغ يكي از اين شخصيت‌ها بروند. قطعا ماحصل آن، كار با ارزش و ماندگاري براي كل كشور خواهد بود. شايد من هم همين كار را كنم و سراغ يكي از مفاخر بروم.»مرتضي جذاب، ديگر هنرمندي است كه فيلم كوتاه «مامان» از او در خاطرمان هست، درباره اقدام شبكه مستند اظهار مي‌كند: «قبلا سفر كوتاهي به همدان داشتم اما اين‌بار توانستم مفصل‌تر همدان را ببينم. از بين نقاط تاريخي متعدد اين استان از روستاي دستكند ارزانفود خيلي خوشم آمد و با اين منطقه براي
نخستين بار آشنا شدم.»او تاكيد مي‌كند كه مديريت جديد شبكه مستند و آثاري كه تا به حال از اين شبكه پخش شده‌اند، نقطه اميدي براي آنها به حساب مي‌آيد و اظهار اميدواري مي‌كند كه با توجه بيشتر به سينماي مستند، زمينه جذب مخاطب براي تلويزيون نيز فراهم شود. اين سفر قرار است نقطه آغازي بر فعاليت‌هاي اينچنيني شبكه مستند باشد و قطعا امكان همراهي تعداد زيادي از هنرمندان در نخستين سفر ميسر نبوده است، بنابراين به مرور و در فعاليت‌هاي بعدي طيف بيشتري از جامعه مستندسازان، نزديكي خود با شبكه مستند را احساس خواهند كرد.
مثل هنر و تجربه به شبكه مستند هم اميدوارم
يكي ديگر از حاضران در سفر همدان
معين كريم‌الديني بود؛ هنرمندي كه اثر مستند او «آتلان» توانست عنوان بهترين فيلم مستند جشنواره سي و سوم فيلم فجر را از آن خود كند و او درباره رويكردهاي اخير شبكه تصريح مي‌كند: « تا به حال هيچ همكاري با شبكه مستند نداشتم اما واكنش‌هايي كه اخيرا از اين شبكه مي‌بينم بسيار اميدوارم مي‌كند. همانقدر كه به گروه هنر و تجربه اميدوارم و كار اين گروه خوب پيش مي‌رود، به اميدي كه در شبكه مستند ايجاد مي‌شود نيز اميدوارم.»
به گفته او عملكرد چند ماهه اخير شبكه مستند مناسب بوده است و اميدوارم اين تنها يك اتفاق مديريتي نباشد كه با آمدن يك مدير شاهد دگرگوني‌هايي باشيم و با رفتن او اين روند خاتمه پيدا كند. اميدوارم نگاه بلندمدتي در جريان باشد و حتي اگر روزي مديريت شبكه عوض شد مدير بعدي موظف باشد اين سياست‌ها را ادامه بدهد. او درباره سفر همدان نيز بيان مي‌كند: «من يك بار ديگر هم به همدان آمده بودم و سفر يك روزه‌اي به آن داشتم اما فقط موفق شده بودم غار عليصدر را ببينم. خوشبختانه در اين سفر توانستم بسياري از نقاط ديدني را تماشا كنم. شهر زيرزميني ثامن برايم خيلي جالب و عجيب و غريب بود. ما در اين سفر توانستيم به داشته‌هاي‌مان اضافه كنيم. اين سفر مثل پيش‌درآمدي است كه براي يك قطعه موسيقي نواخته مي‌شود و بايد روي آن فكر كرد. اگر قرار باشد كاري از ماحصل اين سفر بسازم، قطعا كاري انسان‌گرا مي‌سازم. قطعا سراغ دخمه‌اي كه ديده‌ام نمي‌روم بلكه سعي مي‌كنم پيوندي بين مردم‌شناسي همدان و پتانسيلي كه آنجا وجود دارد برقرار كنم. اين مستندساز همچنين كار تازه‌اش را نيز در مرحله پژوهش معرفي مي‌كند.
نزديكي مستندسازان مستقل با
بدنه تلويزيون
هادي آفريده كه مستند «چنارستان» او اخيرا از شبكه مستند سيما پخش شد، آخرين هنرمندي است كه براي نظرسنجي درباره اين شبكه سراغ او مي‌رويم و وي در سخناني مي‌گويد: «خوشحالم كه شبكه مستند ديگر كانالي نيست كه در گذشته فقط اسم آن را مي‌شنيديم. اكنون با اين شبكه كار مي‌كنيم و با آن ارتباط داريم. مسوولان شبكه نيز علاقه‌مند به ارتباط با ما هستند و تعامل دو طرفه‌اي شكل گرفته كه در پنج يا شش سال گذشته، نظير نداشته است. اميدوارم با اين تعامل كه به وجود آمده و در قالب اين سفر نزديكي بيشتري بين مستندسازان مولف و مستقل و بدنه تلويزيون در شبكه مستند شكل گرفت، مفيد باشد.»اتفاقات اخير در شبكه مستند سيما به منزله يك آغاز است. آغازي كه ادامه پيدا خواهد كرد و تعامل و همكاري بين مستندسازان را افزايش خواهد داد. قطعا به مرور نوبت به مستندسازان ديگري مي‌رسد و دامنه دوستي شبكه مستند با همه مستندسازان گسترده‌تر مي‌شود.