ميثم سليماني/ پس از تظاهرات گسترده مردم لبنان عليه فساد دولتي در اين كشور و مطرح شدن گفتوگوهاي ملي با پيشنهاد رييس مجلس لبنان اين اميدواري به وجود آمدكه گروه‌هاي سياسي تاثيرگذار در لبنان مي‌توانند گرد هم آيند تا به راه‌حلي براي مشكلات اين كشور دست يابند. در اين رابطه حميدرضا دهقاني رييس سابق مركز خاورميانه و خليج فارس در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد معتقد است بازيگران خارجي مي‌توانند در تحولات لبنان نقش تسهيل‌گر داشته باشند.
گفتوگوهاي ملي در لبنان در حال انجام است مهم‌ترين موضوعي كه در آن مطرح خواهد شد چيست؟
شايد در حال حاضر مهم‌ترين موضوع در لبنان بحث رياست‌جمهوري و عدم انتخاب رييس‌جمهور در طول بيش از يك سال گذشته در ميان گروه‌هاي سياسي در لبنان خواهد بود.
با توجه به اختلافات گسترده ميان گروه‌هاي سياسي در لبنان، گفتوگوها چه نتيجه‌اي مي‌تواند در بر داشته باشد؟
لبناني‌ها با مشكلات متعددي دست و پنجه نرم مي‌كنند. از جمله آن مشكل انتخاب رييس‌جمهور و عدم به حد نصاب رسيدن پارلمان در طول ماه‌هاي گذشته و همچنين مشكل تهديدات تروريستي است كه از جانب مرزهاي اين كشور به سمت مركز كشور است. مشكل قديمي و طولاني مدت تهديدات و اشغالگري رژيم صهيونيستي است كه همواره لبنان با آن دست و پنجه نرم مي‌كند. به نظر مي‌رسد مردم لبنان، مسوولان و سياستمداران و به ويژه نبيه بري رييس مجلس لبنان به عنوان دومين مقام پس از رييس‌جمهور به اين نتيجه رسيده‌اند كه گفتوگوهاي جديدي را با يكديگر براي حل اين موضوعات داشته باشند. اخيرا مشكل ديگري هم كه اضافه شده و در اين مسائل بي‌تاثير نبوده، اعتراضاتي است كه در پايتخت اين كشور در رابطه با بحث فساد و موضوع زباله‌ها آغاز شده است. مجموعه اين عوامل بري را بر اين داشته است كه با بقيه رهبران لبناني يا دوستان لبنان با ديگر كشورها اين گفتوگوها را آغاز كنند.
دو گزينه ميشل عون و سمير جعجع براي رياست‌جمهوري مطرح هستند و پيروزي هر يك به معني شكست يك گروه ديگر در لبنان است فكر مي‌كنيد ممكن است طرفين به يك گزينه سومي برسند يا روي يكي از اين گزينه‌ها به اجماع خواهند رسيد؟
نامزدهاي مختلفي در لبنان براي رياست‌جمهوري مطرح بودند كه صدر آن ميشل عون است كه داراي بزرگ‌ترين فراكسيون مسيحي در پارلمان است و به دليل سوابق و داشتن تعداد بالايي از نمايندگان مسيحي و با توجه به جايگاهي كه در جريان ملي آزاد در لبنان دارد رياست‌جمهوري را حق خود مي‌داند. در مقابل گروه چهارده مارس از سمير جعجع حمايت مي‌كند ولي در اين مرحله كه گفت‌وگوهايي ميان ميشل عون و سمير جعجع صورت گرفت به نظر مي‌رسد كه اكنون صرفا ميشل عون مطرح است و كانديداي ديگري مطرح نيست. البته از گذشته چند نفر ديگر بودند كه در صورتي ميشل عون كنار برود روي افراد ديگر بايد مشورت شود.
پيش‌بيني شما از روند انتخاب رياست‌جمهوري در لبنان چيست؟
آنچه بيشتر براي انتخابات رياست‌جمهوري تعيين‌كننده است دستيابي به يك فهم مشترك ميان رهبران لبناني و همچنين برخي كشورهاي ذي‌نفوذ در لبنان است و تا زماني كه اين فهم مشترك در گروه‌هاي لبناني، در سطح منطقه و در بين كشورهاي داراي نفوذ در لبنان شكل نگيرد ما همچنان با مشكل عدم انتخاب رياست‌جمهوري مواجه هستيم. البته در گذشته نيز كه دوازده رييس‌جمهور روي كار آمده‌اند اين مشكل همواره وجود داشته است و كمك رهبران لبناني در داخل و همكاري دوستان در خارج همواره آنها را در تعيين رييس‌جمهور ياري رسانده است و در آخرين مورد هم در اجلاس دوحه با كمك ايران، سوريه، قطر و عربستان مجموعه اين كشورها كمك كردند و ميشل سليمان به عنوان دوازدهمين رييس‌جمهور سوگند ياد كرد. در اين مرحله هم نبي بري با تشكيل اين مرحله از گفتوگوهاي جديد به دنبال اين است كه آن فهم مشترك و همدلي لازم براي انتخاب رييس‌جمهور را در ابتدا فراهم كند و با مشورتي كه ميان رهبران لبناني صورت مي‌گيرد اين موضوع را به سرانجام برسانند تا موضوعات ديگري همچون تهديدات تروريستي و مسائل داخلي اخير مربوط به بحث فساد و زباله‌ها نيز مورد بررسي قرار گيرد.
در ميان اعتراضات، برخي تظاهرات‌كنندگان خواهان تغيير سيستم براي انتخاب رييس‌جمهور به صورت مستقيم بودند، آيا در شرايط كنوني لبنان اين امر امكان پذير است؟
انتخاب مستقيم يكي از راه‌حل‌هايي بود كه ميشل عون مطرح كرد و انتخاب مستقيم رييس‌جمهور توسط مردم نيازمند تغيير قانون اساسي است و تغيير در قانون اساسي لبنان نيازمند يك نوع وفاق و يك همدلي ميان رهبران و مسوولان لبناني است. بنابراين در وضعيتي كه مقداري جامعه لبناني در طول چند سال گذشته دو قطبي شده است شايد دستيابي به اين مهم مقداري سخت شده باشد و نيازمند يك سلسله مقدماتي است كه هنوز فراهم نشده و شايد اين گفتوگوها يك گام در مسير اين تفاهم مشترك بردارد.
روز گذشته جان كري با تمام سلام نخست‌وزير لبنان گفت‌وگوي تلفني داشت، نگاه امريكا نسبت به تحولات لبنان چگونه مي‌بينيد؟
برخي رهبران لبنان، يكي از محركان مسائل اخير را امريكايي‌ها مي‌دانند. برخي تصور مي‌كنند با اين اقدامات شايد بتوانند وضعيت جديدي در لبنان ايجاد كنند. به نظر مي‌رسد گفت‌وگو ميان مسوولان لبناني شايد يك راه‌حل مناسبي باشد و جمهوري اسلامي از گفت‌وگوي‌هاي لبناني حمايت مي‌كند.
نقش بازيگران خارجي در لبنان را چگونه مي‌بينيد؟
شايد اگر بازيگران خارجي تا حدودي در مورد بحث لبنان به يك تفاهم مشتركي دست پيدا كنند تا حدودي كمك‌كننده خواهند بود. در مجموع، كشورهاي ذي نفوذ در لبنان مي‌توانند تسهيل‌كننده باشند. نقش كشورهايي كه در لبنان نفوذ دارند يك نقش تسهيل‌گرانه و اين نقش مي‌تواند لبناني‌ها را براي دستيابي به يك توافق جمعي كمك كند. بنابراين اگر كشورهاي ذي نفوذ بخواهند در لبنان كمكي انجام دهند بايد در نقش يك تسهيل‌گر ظاهر شوند.
آينده مذاكرات را چگونه مي‌بينيد، فكر مي‌كنيد نتيجه مثبتي در بر خواهد داشت؟
اختلاف ميان رهبران لبناني زياد است و دست‌هايي هم در خارج قرار دارد كه به دنبال اين است كه رهبران لبناني به يك تفاهم مشترك دست پيدا نكنند، از همين رو ما نمي‌توانيم خيلي اميدوار باشيم ولي به نظر مي‌رسد كه لبناني‌ها راهي به جز گفت‌وگو ندارد و از اين منظر است كه جمهوري اسلامي از گفتوگوها استقبال مي‌كند و بايد نسبت به اين گفتوگوها و آينده آن اميدوار باشيم و اگر اين گفتوگوها نتواند همه مشكلات لبنان را حل كند حداقل بخشي از مشكلات لبنان را حل خواهد كرد و از افزايش مشكلات و تنش‌ها جلوگيري خواهد كرد.