علي‌اكبر ولايتي با بشار اسد ديدار كرد
سفر به دمشق با پيامي تازه؟
گروه ديپلماسي| روسيه بر حجم حملات خود بر مواضع داعش افزوده است. تركيه سعي در كاستن از تنشي دارد كه پس از هدف قراردادن جنگنده نظامي روسيه در رابطه دوجانبه ايجاد شده است و در اين ميان علي‌اكبر ولايتي، مشاور مقام معظم رهبري در امور بين‌الملل به سوريه سفر كرده است. هر روز بر حجم لايه‌هاي امنيتي و سياسي پرونده سوريه افزوده مي‌شود و همين مساله نياز به رايزني‌هاي دوجانبه و چندجانبه با سوري‌ها و با ديگر طرف‌هاي درگير در اين پرونده را بيشتر مي‌كند. ايران به كانوني براي رايزني‌هاي منطقه‌اي در خصوص سوريه بدل شده است. هنوز 10 روز از حضور ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور جنجالي روسيه در تهران و ديداري دو ساعته با مقام معظم رهبري نگذشته است كه مشاور رهبري در امور بين‌الملل راهي دمشق مي‌شود و در ديداري دوگانه با بشار اسد، رييس‌جمهور سوريه گفت‌وگو مي‌كند. سه‌شنبه هفته گذشته برابر با سوم آذر بود كه تزار روس‌ها در قالب سفري پرطمطراق و پرحاشيه وارد تهران شد. شيوه ورود پوتين به ايران هم اين‌بار متفاوت بود. وي در سفري كه پس از هشت سال رخ داده بود در حالي كه كت خود را از تن درآورده و حالت غيررسمي داشت هنگام سوار شدن به ماشين مخصوصي كه از روسيه با خود به پايتخت ايران آورده بود براي خبرنگاران ايراني دست تكان داد و به لنز دوربين‌هاي آنها خيره شد. اقدام‌هايي كه از رييس‌جمهور روسيه چندان ديده نشده بود. مرد پولادين روس‌ها كه براي شركت در مجمع كشورهاي توليد‌كننده گاز به تهران آمده بود بلافاصله راهي ديدار با مقام‌معظم‌رهبري شد. ديداري كه بنا بر برنامه‌ريزي‌هاي انجام شده براي آن يك ساعت و نيم در نظر گرفته شده بود اما دو ساعت طول كشيد و در جريان جلسه زماني كه به پوتين هشدار داده شد كه اگر سريع‌تر به سمت محل اجلاس حركت نكند افتتاحيه را از دست خواهد داد وي به اهميت اين ديدار و ارجح بودن آن بر شركت در مجمع كشورهاي صادركننده گاز اشاره كرد. بيشترين كلمه‌اي كه در آن ديدار ميان مهمان و ميزبان رد و بدل شد، سوريه بود؛ سوريه‌اي كه در چهار سال گذشته در يمين و يسار سياسي خود روسيه و ايران را داشته است و اكنون همين دو كشور نقش پيش رو در مذاكرات وين در خصوص سوريه را هم برعهده دارند. پس از آن ديدار كه طبيعتا بخش‌هايي از آن از چشم رسانه‌ها دور ماند، علي‌اكبر ولايتي كه در ديدار پوتين با رهبري حضور داشته است به دمشق رفت تا با رييس دولت مركزي سوريه در خصوص آخرين تحولات اين پرونده در ابعاد سياسي و امنيتي رايزني‌هايي داشته باشد. آخرين‌بار بشار اسد در ماه مه ميزبان علي‌اكبر ولايتي بود. در آن ديدار هنوز توافق هسته‌اي ميان ايران و 1+5 شكل نگرفته بود و كشورهاي اروپايي به صراحت از ايران براي حل پرونده سوريه كمك نخواسته بودند. هنوز ايران در نشست فراگير سوريه شركت نكرده بود و هنوز مبارزه با جريان‌هاي افراطي كه ايران از ابتداي بحران سوريه در خصوص شكل‌گيري آنها هشدار داده بود اينچنين فراگير نشده و پاي جنگنده‌هاي روسي به ميدان نيامده بود. هنوز در دومين نشست فراگير سوريه در وين طرفين به جداول زماني براي اصلاح قانون اساسي سوريه و برگزاري انتخابات نرسيده بودند و هنوز اروپايي‌ها يك به يك براي باقي ماندن بشار اسد در قدرت در سايه دولت انتقالي يا موقت چراغ سبز نشان نداده بودند. در شرايطي كه سفر مقام‌هاي متفاوت ايراني به سوريه در چهار سال گذشته اتفاق بي‌سابقه‌اي نيست اما سفر ولايتي در اين مقطع زماني به سوريه نمي‌تواند تنها زنجيره‌اي ساده از دومينوي رايزني‌هاي سياسي ميان ايران و سوريه باشد. ولايتي امروز نيز با حضور در لبنان با مقام‌هاي دولتي اين كشور و چهره‌هاي ارشد حزب‌الله لبنان ديدار خواهد كرد.
اسد: اگر همراهي ايران نبود، پيروزي وجود نداشت
نخستين ديدار در سوريه با حضور در كاخ رياست‌جمهوري اين كشور رقم خورد. تحولات منطقه‌اي و همكاري‌هاي دوجانبه سوژه‌هايي بود كه رسما خبرگزاري‌هاي ايران از بحث پيرامون آنها در اين ديدار خبر داده‌اند. ديدار ولايتي با بشار اسد دو اپيزود داشت: ديدار مقابل دوربين خبرنگاران و حضور هيات‌هاي همراه و ديدار در پشت درهاي بسته و خصوصي. در ابتداي اين ديدار كه محمدرضا رئوف شيباني، سفير ايران در سوريه و حسين اميرعبداللهيان، معاون عربي و آفريقاي وزير امور خارجه ايران نيز حضور داشتند، رييس‌جمهور سوريه ضمن تشكر از مواضع اصولي مقام معظم رهبري و همراهي دولت و ملت ايران از پايداري سوريه، گفت: تحولات جدي در منطقه در طول ماه‌هاي اخير به وقوع پيوسته و اگر همراهي جمهوري ايران به صورت مستقيم و غيرمستقيم وجود نداشت حتما شاهد اين پيروزي‌ها نبوديم و من از مواضع اصولي مقام معظم انقلاب در اين خصوص اطلاع دارم و تشكر مي‌كنم.
ولايتي: رهبر انقلاب براي پيروزي شما دعا مي‌كنند
مشاور مقام معظم رهبري در امور بين‌الملل نيز در اين ديدار گفت: با حضور و شجاعت شما و ملت سوريه، دوره‌اي افتخارآميز و بي‌نظير از سوريه در تاريخ بر جاي مانده است و به دليل آنكه در مقابل دشمنان اسلام و اين جنگ جهاني و جريانات افراطي و تكفيري ايستاده‌ايد مايه مباهات و افتخار هستيد و رهبر معظم انقلاب همواره از دولت و ملت سوريه حمايت كرده‌اند و براي پيروزي شما دعا مي‌كنند و رييس‌جمهور ايران نيز پيام محبت و سلام خود را ابلاغ كردند و همواره از اين مسير حمايت كرده‌اند و مطمئن هستيم پيروزي نصيب مقاومت و مردم سوريه خواهد بود. رييس‌جمهور سوريه نيز با تاكيد بر آگاهي كامل از حمايت مردم ايران گفت: همه پيروزي‌ها و استقامت و پايمردي انجام شده مرهون حمايت‌هاي رهبري، دولت و مردم شريف ايران است و اگر اين حمايت‌ها نبود حتما پيروزي محقق نمي‌شد.
اگر ايران نبود دوران بشار پايان يافته بود
«ايران قاعده بازي را تغيير داد.» اين عبارتي است كه رابرت فورد، سفير سابق امريكا در سوريه در تازه‌ترين گفت‌وگوي خود در خصوص پرونده پرحاشيه و چندلايه سوريه به كار برده است. در حالي كه برخي تحليلگران اين سوال را مطرح مي‌كنند كه حمله روسيه به مواضع داعش در سوريه چه تغييراتي در ميدان عمل سياسي ايجاد خواهد كرد، رابرت فورد در اين خصوص مي‌گويد: حضور روسيه و سرنگوني جنگنده روسي توسط تركيه نبود كه بازي را تغيير داد، بلكه مساله مهم حضور ايران و اعزام نيروهاي حزب‌الله به القصير بود و اگر اين امور صورت نمي‌گرفت، دوران قدرت بشار اسد پايان مي‌يافت. به گزارش ايسنا، سفير سابق امريكا در سوريه مدعي شد: «از نظر من، تا زماني كه بشار اسد، رييس‌جمهور سوريه در قدرت باقي بماند، راه‌حلي براي مشكل داعش و نيروهايي كه به اين تشكيلات مي‌پيوندند، وجود ندارد اما من معتقد نيستم كه دولت بشار اسد مسوول انفجارها در پاريس يا آنكارا يا سيناء باشد. يقينا اوضاع در سوريه دشوارتر مي‌شود. روسيه، امريكا يا ناتو خواهان آغاز جنگ جهاني سوم به دليل نزاع سوريه نيستند. ما شاهد تلاش‌هاي بسياري براي پايان دادن به اين وضعيت خواهيم بود. اما من نمي‌گويم كه اين تلاش‌ها به سرعت به حل بحران خواهد انجاميد، بلكه تلاش‌هاي بيشتري صورت خواهد گرفت.»وي در پاسخ به اين سوال كه «چه چيزي قواعد بازي در سوريه را تغيير داد، آيا مداخله روسيه يا عمليات تروريستي در پاريس بودند كه قواعد را تغيير دادند؟ عنوان داشت: من بر اين باور نيستم كه هيچ يك از اينها قواعد بازي را تغيير داده باشند. مداخله روسيه به صورت گسترده اوضاع را تغيير نداده است، چرا كه جنگ فرسايشي ادامه دارد. من بر اين باورم كه عامل اصلي تغيير‌دهنده بازي در سوريه، اقدام ايران در فرستادن نيرو در آوريل تا مه سال 2013 بود. منظور در اينجا نيروهاي حزب‌الله است كه وارد «القصير» شدند. اگر ايران مداخله نكرده بود، چه‌بسا دوره اسد در سال 2013 يا 2014 پايان مي‌يافت. من معتقدم كه ارتش سوريه بسيار خوب در برخي از مناطق همچون «دير الزور» جنگيد و چندين بار بر داعش غلبه كرد. اما «ارتش سوريه ضعيف شده است» و اين ارتش نخواهد نتوانست داعش را شكست دهد.»
رابرت فورد در ادامه افزود: راه‌حل در سوريه بايد از طريق دو مسير صورت بگيرد. نخست اينكه به توافقي ميان پنج كشور اصلي تركيه، عربستان، ايران، امريكا و روسيه دست يافته شود. بايد به توافقي ميان خود درخصوص چارچوب فعاليت براي راه‌حل سياسي دست يابند. آنها نياز ندارند كه در مورد تمامي جزييات صحبت كنند. سپس مسير دوم صورت مي‌گيرد كه بايد فقط با حضور سوريه‌هاي مخالف مسلح و مخالف سياسي و دولت سوريه باشد. در اينجا بايد بر سر چگونگي پيوستن كردهاي سوريه به توافق دست يابيم و اينكه آيا حزب اتحاد دموكرات با دولت خواهد بود يا با مخالفان. چه‌بسا اين امر ايجاب كند كه دو هيات مجزا تشكيل شود. طرف‌هايي هستند كه در مورد آينده سوريه مذاكره مي‌كنند، اما عاقلانه نيست كه امريكا يا روسيه يا تركيه يا عربستان يا ايران تصميم بگيرند كه رييس‌جمهوري آتي سوريه چه كسي باشد. اين پنج كشور بايد اين مساله را به‌خوبي درك و مساله را به خود سوري‌ها واگذار كنند. اين كشورها بايد دوستان سوري خود را تشويق كنند تا وارد سالن گفت‌وگو شوند و پشت ميز مذاكره بنشينند.
اگر ما به سراغ داعش نرويم، داعش به سراغ ما در ايران خواهد آمد
علي اكبر ولايتي، پس از ديدار با بشار اسد، در گفت‌وگو با چند رسانه ايراني و عربي از جزييات اين سفر و آخرين وضعيت پرونده سوريه گفت:
سفر مسوولان ايراني و سوريه به كشورهاي يكديگر بسيار طبيعي است. پيروزي‌هاي پياپي ارتش سوريه و نيروهاي مردمي در شمال و غرب سوريه به خصوص در حلب از يك سو و سفر ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه به تهران و ملاقات بسيار مهم و تاريخي با مقام معظم رهبري كه نقطه عطفي در روابط ايران و روسيه بود و يكي از محورهاي اصلي اين ديدار سوريه بود، از دلايل سفر من به دمشق بود.
ايران و روسيه متحدان راهبردي سوريه در شرايط سخت دولت و مردم سوريه هستند.
حمله تركيه به جنگنده سوريه بر اساس تصميم‌گيري ناتو نبوده است.
ادعاي جنگ نيابتي ايران در سوريه از اساس كذب است.
هركس عليه دولت قانوني سوريه اسلحه به دست گرفته، تروريست است.
در خيابان‌هاي دمشق اثري از تنش و ناآرامي نديدم.
اگر به سراغ داعش نرويم، داعش به سراغ ما در ايران خواهد آمد.
بشار اسد قهرمان مقاومت است كه پنج سال از ملتش حمايت كرد.
سقوط هواپيماي روسيه و تشديد تنش‌ها ميان دو طرف به مصلحت منطقه نيست و ما خواهان توقف تنش‌ها هستيم.
آينده منطقه در ارتباط با همكاري ميان روسيه، سوريه و ايران رقم خواهد خورد.