روزنامه‌اي براي دولت
نخستين نشريات ايراني دولتي هستند، نه برآمده از جامعه مدني. وقايع اتفاقيه دومين نشريه فارسي زبان است، اولي كاغذ اخبار است كه نخستين نشريه ايران است كه ۶۹ سال (خورشيدي) پيش از صدور فرمان مشروطه آغاز به انتشار كرد. اين نشريه به طور ماهانه در دوره پادشاهي محمد شاه قاجار و به دستور او، توسط
ميرزا صالح شيرازي كازروني در تهران منتشر مي‌شد. وقايع اتفاقيه دومين نشريه است كه در آغاز به صورت هفته‌نامه منتشر مي‌شد، به دستور ميرزاتقي‌خان اميركبير در تهران. نخستين شماره اين نشريه هفتگي در ۵ ربيع‌الاول سال ۱۲۶۷ هجري قمري برابر با ۱۸ دي ماه ۱۲۲۹ شمسي و ۸ ژانويه ۱۸۵۱ ميلادي به چاپ رسيد. در اين شماره، تصوير شير و خورشيد با جمله يا اسدالله الغالب به شيوه‌اي خاص طراحي شده بود كه واژه‌الله بالاي شير قرار گيرد و همچنين عبارت روزنامه اخبار دارالخلافه طهران، در فضاي گرافيكي ويژه‌اي به صورت غيرمتداول خوشنويسي رايج سامان داده شده بود. تاثيرپذيري خط و خوشنويسي نستعليق از نوآوري‌هاي دوره قاجار، در روزنامه وقايع اتفاقيه نيز به نحو چشمگيرتري نمود مي‌يابد. انتشار اين روزنامه در راستاي اهداف اميركبير براي انجام تغييراتي بنيادين در ايران براي گام برداشتن در مسير پيشرفت آن كشور تلقي مي‌شود. اما وي اندكي بعد (سال ۱۲۶۸ ه. ق.) كشته مي‌شود؛ و سرانجام پس از آنكه اداره اين روزنامه سال‌ها در دست كسان ديگري افتاد، اداره روزنامه در ۱۲۸۸ قمري، به محمدحسن خان صنيع‌الدوله (اعتمادالسلطنه)، مترجم دربار، رييس تازه اداره انطباعات ناصرالدين شاه، و فرزند حاج علي خان حاجب‌الدوله، سپرده شد. او هم در عمل، روزنامه جديدش- روزنامه ايران- را جايگزين اين روزنامه كه البته آن زمان نامش ديگر وقايع اتفاقيه هم نبود، كرد به جز اعتمادالسلطنه، بقيه دست‌اندركاران و گردانندگان روزنامه، پيوسته در تغيير بودند. از شماره ۴۷۱ به بعد، اين روزنامه با نام روزنامه دولت عليه ايران به چاپ رسيد. تعداد صفحه‌هاي اين روزنامه از چهار تا دوازده در نوسان بود. در اين روزنامه، اخبار داخلي شامل خبرهاي مربوط به پايتخت يا اخبار دارالخلافه، دربار و سفرهاي ناصرالدين‌شاه، عزل و نصب‌ها و اعطاي مقام‌ها، نشان‌ها و امتيازات چاپ مي‌شد. در برخي شماره‌هاي آن، اعلان‌هاي رسمي دولتي در ورقه‌اي جداگانه چاپ و همراه روزنامه، توزيع مي‌شد كه به آن اشتهارنامه مي‌گفتند. در برخي شماره‌ها نيز اخبار و رويدادهاي شهرستان‌هاي ايران به چاپ مي‌رسيد (اخبار ولايات) . در بخش اخبار خارجي، بيشتر اخبار مربوط به دگرگوني‌هاي سياسي و اقتصادي كشورهاي اروپايي به چاپ مي‌رسيد؛ مقالاتي از روزنامه‌هاي اروپايي برگرفته مي‌شد و با ترجمه روان فارسي در روزنامه منتشر مي‌شد. بسياري از اين ترجمه‌ها كار خود صنيع‌الدوله بود. روزنامه، نثري ساده داشت كه تا زمان جنبش مشروطيت در نوشته‌هاي اين دوره كمتر به چشم مي‌خورد. در بيشتر شماره‌هاي روزنامه، صورت قيمت اجناس مورد نياز مردم به نرخ رسمي دولتي چاپ مي‌شد (نرخ ارزاق)؛ در برخي شماره‌هاي آن اعلان فروش كتاب‌هاي تازه چاپ شده منتشر مي‌شد. اين روزنامه به خبرهاي مربوط به كودكان و نوجوانان هم عنايت فراوان داشت. از جمله مي‌توان به انتشار مستمر و پيوسته اخبار مدرسه دارالفنون (كه دانش‌آموزان آن نوجوان بوده‌اند)، گزارش‌هاي بيماري‌هاي كودكان و آبله‌كوبي ايشان، خبرهايي پيرامون كودكان فرنگي، گزارش‌هاي مربوط به حوادث كودكان، كودكان بزهكار و حتي اخبار و آگهي‌هاي كتاب كودك، اشاره كرد. گذشته از نشان رسمي كشور ايران در آن زمان يعني شير و خورشيد، نخستين تصوير مطبوعات ايران، در شماره ۴۷۱ روزنامه وقايع اتفاقيه (كه در آن شماره با نام «وقايع» منتشر شده بود و از شماره بعدي هم نام «روزنامه دولت عليه ايران» را به خود گرفت) به تاريخ (۲۸ محرم ۱۲۷۷ ه.ق.) منتشر شد؛ اين تصوير، عكسي از جان‌به‌دربردن معجزه‌آساي يك كودك در مجلس تعزيه بود.