يك هفته با استراتژي واحد اصلاح‌طلبان
بدون يأس و نااميدي
در ميدان مي‌مانيم
با اعلام نتيجه بررسي صلاحيت كانديداهاي انتخابات مجلس شوراي اسلامي توسط هيات‌هاي نظارت بر انتخابات، شوك بزرگي به جريان اصلاحات وارد شد تا آنجا كه آنها اعلام كردند از سه هزار كانديداي اصلاح‌طلب شناخته شده تنها 30 نفر تاييد صلاحيت شده‌اند. اين عبارت كافي بود تا سوال اصلي بروز كند. حال چه بايد كرد؟ گمانه‌زني‌ها براي رسيدن به پاسخ اين سوال آغاز شد. برخي از شركت با همين تعداد نيرو خبر مي‌دادند و برخي ديگر مي‌گفتند چه لزومي دارد در اين زمين بازي كنيم؟
با اين حال اصلاح‌طلبان كم و بيش انتظار رد صلاحيت گسترده را داشتند؛ اگرچه هيچ‌كدام تصور نمي‌كردند تنها يك درصد كانديداهاي‌شان تاييد صلاحيت شوند. پس از برگزاري جلسات شوراي عالي سياستگذاري و مشورت با بزرگان اصلاحات بالاخره راهبرد نهايي توسط محمدرضا عارف در دومين كنگره حزب ندا رونمايي شد. عارف در آن نشست از حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات گفت و اعلام كرد نه مايوس مي‌شوند و نه مي‌گذارند مردم مايوس شوند.
پس از آن بود كه ديگر اصلاح‌طلبان نيز يك صدا از نااميد نشدن سخن گفتند و اعلام كردند با حداكثر توان باقيمانده در صحنه انتخابات مي‌مانند و حتي اگر شده براي برهم زدن بازي تندروها هم فعاليت كنند اين كار را خواهند كرد. موسوي لاري، عبدالله ناصري، حسين كمالي، الهه كولايي، آذر منصوري، علي صوفي، محمود ميرلوحي، مرتضي مبلغ و غلامحسين كرباسچي، اصلاح‌طلبان شناخته شده‌اي بودند كه در طول يك هفته منتهي به امروز در مصاحبه‌هاي مختلف همين راهبرد را تبيين كردند.
عبدالواحد موسوي لاري در گفت‌وگو با ايلنا با اشاره به موضوع رد صلاحيت‌ها عنوان كرد: همان‌طور كه قبلا هم گفته‌ام نبايد خيلي به نتايج تجديدنظر‌ها اميدوار باشيم بعيد است چنين چيزي اتفاق بيفتد ممكن است عده‌اي برگردند اما قطعا اين تعداد در حدي نيست كه اصلاح‌طلبان بتوانند در مواردي كه فاقد كانديداها هستند ليست بدهند. بنابراين حتما ما در پاره‌اي از حوزه‌هاي انتخابيه كانديدا نخواهيم داشت. با همين تعداد صلاحيت شده‌ها، اصلاح‌طلبان بايد عزم خود را جزم كنند و در هر شرايطي ولو ناقص حضور خود را تداوم ببخشند. وزير كشور دولت اصلاحات با تاكيد بر رد صلاحيت‌ها گفت: چنين چيزي باعث سرخوردگي مردم خواهد شد. اميدواريم شوراي نگهبان كاركرد هيات‌هاي نظارت را تاييد نكند و راه را براي نشاط انتخابات باز كند؛ چرا كه چنين امكاني براي شوراي نگهبان وجود دارد.
عبدالله ناصري، عضو شوراي عالي سياستگذاري نيز در گفت‌وگويي با «اعتماد» اظهار داشت: ما بايد فضا را به گونه‌اي كنيم كه بازي را به هم بزنيم. همچنان كه در سال 92 بازي آنها را به هم زديم. آنها فكر نمي‌كردند كه با ردصلاحيت آقاي هاشمي اصلاح‌طلبان بتوانند در صحنه رياست‌جمهوري پيروز شوند. اسفند 94 نيز بايد همين قاعده را به كار ببريم. رسانه‌ها، نخبگان و همچنين فضاي مجازي نقش مهمي در اين زمينه دارند تا جامعه اصلاح‌طلبان را ترغيب كنند كه تحت هر شرايطي پاي صندوق راي بيايند. حتي اگر اقليت فعالي در مجلس داشته باشند بهتر از اين است كه شرايط مانند چند دوره اخير مجلس باشد.
انگيزه‌هاي سلبي و ايجابي راي‌دهندگان
علي صوفي، رييس ستاد انتخاباتي تهران ائتلاف اصلاح‌طلبان هم طي مصاحبه‌اي با «اعتماد» گفت: مردم با دو انگيزه همواره پاي صندوق راي آمده‌اند. اولين انگيزه مردم اميد است و دومين انگيزه احساس خطر است. آنها در هر شرايط با يكي از اين دو انگيزه در انتخابات شركت مي‌كنند. در انتخابات رياست‌جمهوري سال 92 مردم با ردصلاحيت آقاي هاشمي و ايجاد مانع براي حضور رييس دولت اصلاحات اميدشان را از دست داده بودند اما به‌شدت از اينكه اوضاع به دست تندروها بيفتد و اتفاقات دولت احمدي‌نژاد در كشور تكرار شود، احساس خطر كرده بودند. آنها از اينكه كانديدايي از جريان احمدي‌نژاد يا جبهه پايداري بر سر كار بيايد، احساس خطر كردند و به همين خاطر پاي صندوق راي حاضر شدند و پيروزي بزرگي را در سال 92 رقم زدند. اكنون هم با اين ردصلاحيت‌هاي گسترده، اميد مردم كم شده است اما احساس خطرشان همچنان پا بر جا است. مردم به‌شدت احساس خطر مي‌كنند.
حسين كمالي، عضو هيات رييسه شوراي عالي سياستگذاري هم طي روزهاي گذشته گفت: ما تلاش مي‌كنيم كه جمعيت خاموش را به حداقل برسانيم و شرايطي را به‌وجود آوريم كه در سايه كاهش جمعيت خاموش و مشاركت حداكثري به وحدت ملي بيشتري برسيم. شكاف اختلاف ملي و روابط قومي را به حداقل ممكن برسانيم و در جهت افزايش امنيت جامعه تلاش كنيم. اين مساله بر خواسته‌هاي گروهي و جناحي نيز ارجحيت دارد. اصلاح‌طلبان به اين خاطر كه به وحدت ملي و امنيت ملي مي‌انديشند، بايد در جهت مشاركت حداكثري تلاش كنند. اين مساله چيزي است كه با رفتار سنجيده تصميم‌گيرندگان انتخابات و تشويق همه گروه‌ها به شركت در انتخابات ممكن مي‌شود. لازم است اصلاح‌طلبان شناخته شده زير ليست كانديداهاي اصلاح‌طلب را امضا و آنان را به جامعه معرفي كنند. از اشخاص مرجع و گروه‌هاي ذي‌نفوذ اصلاح‌طلب براي معرفي كانديداها به مردم بهره خواهيم گرفت.
قهر نمي‌كنيم
غلامحسين كرباسچي، دبيركل حزب كارگزاران هم ديروز در مصاحبه‌اي با ايلنا گفت: تنها ابزار حل مسالمت‌آميز اختلاف‌هاي درون كشور انتخابات است و اگر آن را حذف كنيم معني آن اين است كه اختلاف سليقه‌ها بايد با روش‌هاي غيردموكراتيك حل شود. اگر مردم احساس كنند رد صلاحيت‌ها توجيهي نداشته قطعا دلسرد مي‌شوند. اميدواريم بررسي صلاحيت‌ها به گونه‌اي باشد كه شركت مردم در انتخابات را كاهش ندهد. در هيچ شرايطي حتي اگر نيروهاي اصلاح‌طلب رد صلاحيت شوند در مقابل ناملايمتي‌ها نبايد قهر كرده و انتخابات را رها كرد.
عضو حزب كارگزاران با اشاره به اينكه رد صلاحيت‌ها همواره در طول اين سال‌ها وجود داشته و معمولا تجديدنظرهايي نسبت به بررسي‌هاي اوليه صورت مي‌گرفته است، گفت: البته رد صلاحيت‌ها هيچگاه به گستردگي اين بار نبود. ثبت نام كننده‌ها نيز در اين دوره تعدادشان زياد بود كه بخش عظيمي از آنها عدم احراز صلاحيت شدند كه اميدوارم اين مساله فقط درمورد يك جناح خاص نباشد، البته بنابر آنچه خودشان اعلام كردند فرصت كافي براي بررسي احراز صلاحيت‌ها نداشته‌اند. بايد دلايل ردصلاحيت‌ها براي افكار عمومي روشن شود، گاهي فردي تخلف كرده و از صلاحيت افتاده است اين عجيب نيست، اشكال اين است آنچه دليل رد صلاحيت‌ها عنوان مي‌شود براي مردم و خود كانديداها توجيه نمي‌شود مثل آقاي مطهري كه نسبت به وي و خانواده‌اش كوچك‌ترين شبهه‌اي وجود ندارد. كرباسچي با تاكيد بر اينكه نمايندگي براي هيچ كسي معصوميت نمي‌آورد، گفت: ممكن است برخي نمايندگان طي سال‌هاي گذشته تخلفاتي مرتكب شده باشند اما اين طبيعي است كه از شوراي نگهبان بخواهيم دليل رد صلاحيت‌ها بيان شود و در افكار عمومي مشخص شود كه عدم التزام به اسلام و نظام و ولايت فقيه يعني چه؟مشكل اين است كه اين موارد به افكار عمومي توضيح داده نمي‌شود و شوراي نگهبان خود را مقيد به ارايه توضيح قانع كننده به مردم و داوطلبان نمي‌بيند و اين باعث مي‌شود كه حرف و حديث‌هايي به وجود بيايد.
رد صلاحيت، امر جديدي نيست
مرتضي مبلغ، معاون وزير كشور دولت اصلاحات و عضو فعلي شوراي سياستگذاري انتخابات اصلاح‌طلبان هم ديروز به «آنا» گفت: حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات در راستاي منافع ملي و مصالح عمومي كشور است. انتخابات نهاد اساسي كشور است و بايد زنده بماند و حفظ شود تا جمهوري اسلامي حفظ شود و زنده بماند. اصلاح‌طلبان تلاش‌شان را در اين زمينه كرده‌اند و خواهند كرد. اصلاح‌طلبان متاسفانه در اين زمينه همواره با مشكل رد صلاحيت گسترده مواجه بوده‌اند و چيز جديدي براي‌شان نيست. از سوي ديگر اين‌طور نيست كه اصلاح‌طلبان فقط محدود به چهره‌هاي شاخص باشد. اكثر جامعه اصلاح‌طلب هستند و اصلاح‌طلبان تلاش مي‌كنند تا جايي كه امكان دارد از يك طرف رايزني كنند براي نامزدهايي كه بدون دليل ردصلاحيت شدند تا به عرصه برگردند و از طرف ديگر بررسي مي‌كنند تا در ميان نامزدهاي موجود اصلاح‌طلبان را شناسايي كنند. گفته‌اند كه اگر در برخي حوزه‌ها هيچ نامزدي نباشد، مي‌بينيم كه آيا فرد ديگري كه غير اصلاح‌طلب اما دلسوز اين كشور است وجود دارد يا نه؟، اگر معقول و معتدل است و مي‌تواند به پيشرفت كشور كمك كند، ما نه به عنوان يك اصلاح‌طلب، بلكه به عنوان يك فرد صالح از او پشتيباني مي‌كنيم. به هرحال اين روش‌ها از قبل پيش‌بيني شده و اصلاح‌طلبان در صحنه حضور دارند چون براي آنها مهم اين است كه اولا يك مجلس معتدل و معقول تشكيل شود كه به حل مشكلات كشور كمك كند و غوغاسالاري و بحران‌آفريني نكند و ثانيا تندروها به حاشيه بروند. در دهه گذشته تندروي در كشور آسيب‌هايي را ايجاد كرده كه تا مغز استخوان كشور و مردم نفوذ كرده است كه اينها بايد مهار شود و اين جريان بايد به حاشيه برود. اصلاح‌طلبان هم به حد خودشان تلاش مي‌كنند كه جلوي تندروي را بگيرند وبرنامه‌هاي افراطيون براي قبضه كردن مجلس را با همت وهوشياري مردم خنثي كنند تا عقلانيت بيشتري بر كشور و به خصوص بر مجلس حاكم شود.
با اين شرايط به نظر مي‌رسد اصلاح‌طلبان اسب خود را زين كرده‌اند و به هيچ قيمت حاضر به ترك ميدان نيستند. آنها اين روزها در حال شناسايي نامزدهاي تاييد صلاحيت شده هستند تا پس از اعلام نظر نهايي شوراي نگهبان ليست انتخاباتي خود را با مطالبات حداقلي به مردم ارايه كنند.