سهم‌گيري ماهي در سبد خانواده‌هاي ايراني
چندي پيش بود كه سازمان ملل در گزارشي به بررسي روند عرضه و تقاضاي جهاني غذا تا سال 2030 پرداخت و رسما اعلام كرد كه تمايل به استفاده از غذاي سالم در سال‌هاي آينده افزايش چشمگيري خواهد يافت.
در اين گزارش حتي به افزايش 19درصدي تعداد جمعيت جهان تا سال 2030 اشاره شده بود و نشان داده شده بود كه از هم‌اكنون تا 16 سال آينده، 3/1ميليارد نفر به جمعيت فعلي زمين اضافه خواهند شد كه اين امر نشان‌دهنده افزايش نياز به مصرف غذايي است.
اين گزارش البته به افزايش سن و افزايش اميد به زندگي نيز اشاره كرده و مصرف غذاهاي سالم را دليلي بر اين امر خوانده بود. به اين جهت به نظر مي‌رسد در طول اين سال‌ها مصرف غذاهايي سالمي همچون گوشت ماهي به نسبت مصرف گوشت گوسفند و گاو افزايش قابل توجهي خواهند يافت.
در ايران سابقه استفاده از منابع دريايي تحت تاثير عوامل مختلف اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي و جغرافيايي بوده و همواره جايگاه و اهميت مصرف آبزيان در برنامه غذايي مردم ايران كمرنگ بوده در حالي كه كشور ما داراي منابع آبي گسترده و ذخاير متنوع آبزيان است.
آمارهاي جهاني نشان مي‌دهد كه ميانگين مصرف آبزيان در سال ۲۰۱۰ در دنيا برابر18/9 كيلوگرم بوده كه اين ميزان به تفكيك مناطق، در امريكاي شمالي21/8 كيلوگرم، اروپا 22 كيلوگرم، اقيانوسيه 25 كيلوگرم، كشورهاي در حال توسعه18 كيلوگرم، كشورهاي فقير10 كيلوگرم و در ايران9 كيلوگرم است.
در واقع با آشكار شدن اهميت مصرف آبزيان براي سلامت انسان‌ها، روند مصرف اين منابع پروتييني در رژيم غذايي اغلب كشورها با شتاب در حال افزايش است اما ايران پايين‌ترين سرانه مصرف را داشته و اين منابع غذايي سالم به ندرت در سفره‌هاي ايراني ديده مي‌شوند. البته توجه به اين نكته ضروري است كه در سال‌هاي اخير سرانه مصرف آبزيان در كشور رشد قابل ملاحظه‌يي داشته طوري كه بر اساس آمارهاي اعلام شده از سوي سازمان شيلات، ميزان مصرف آبزيان از 5 كيلوگرم در سال ۱۳۸۰ به 9 كيلوگرم در سال ۱۳۹۰ افزايش يافته كه دليل آن وجود تبليغات دولتي (به ويژه سازمان شيلات)، افزايش توليد انواع ماهي در سال‌هاي اخير، خصوصاً ماهي قزل‌آلاي رنگين كمان و افزايش تنوع و بسته‌بندي بوده است.
در شهرهاي غيرساحلي ايران بيشترين ميزان مصرف ماهي مربوط به ماهي قزل‌آلا بوده كه دليل آن بالا بودن ميزان توليد و عرضه اين ماهي و نيز ترويج جايگاه‌هاي زنده فروشي و استفاده از ماهي تازه است. اما بايد گفت با وجود برنامه‌ريزي‌هاي منظم و اجراي سياست‌هاي دولت، همچنان ميزان مصرف آبزيان در ايران كمتر از حد انتظار است زيرا در صنايع شيلاتي ايران ضعف در نظارت و كنترل بهداشتي و كيفي در چرخه توليد فرآورده‌هاي شيلاتي، نبود دانش فني مرتبط با فرآوري محصولات، ضعف در مديريت بازار، نوسانات ميزان و زمان صيد برخي گونه‌ها و فساد سريع آبزيان وجود دارد.
در طرف مقابل نيزمصرف‌كنندگان تحت تاثير عواملي مانند درآمد ماهانه، قيمت محصول، عادات غذايي، داشتن اطلاعات در مورد محصولات دريايي و سهولت دسترسي به مراكز فروش اقدام به مصرف اين منابع پروتييني مي‌كنند. بنابراين رشد و توسعه توليد فرآورده‌هاي دريايي، از سويي نيازمند توجه به دانش فني و آموزش نيروي انساني متخصص و از سويي ديگر توجه به كنترل محصولات از جانب توليدكنندگان و نظارت سازمان‌هاي مسوول جهت جلب اعتماد مصرف‌كنندگان به استفاده از اين فرآورده‌ها است.
با اين حال آمارها حكايت از افزايش مصرف ماهي در بين خانواده‌هاي ايراني دارد.