تعيين نرخ سود از طريق ترغيب اخلاقي
كامران ندري ٭
اگرچه درخصوص تعيين نرخ سود بانكي بحث كاهش نرخ تورم مطرح مي‌شود اما بايد تاكيد كرد كه نرخ سود سپرده‌ها و تسهيلات از مجموع نرخ سود به اضافه نرخ تورم انتظاري به دست مي‌آيد. نرخ تورم مورد انتظار آن چيزي است كه مردم انتظار دارند اتفاق بيفتد. نرخ تورمي كه امروز مبناي بسياري از تحليل‌ها قرار دارد نرخ تورمي است كه اتفاق افتاده كه اين نرخ هيچ تاثيري در تعيين نرخ سود بانكي ندارد. هرچند نرخ تورم مورد انتظار مردم ممكن است اتفاق بيفتد يا اصلا اتفاق نيفتد اما اين انتظار ملاك محاسبه نرخ سود بانكي است. نكته دوم در مورد نرخ سود است كه جزيي از محاسبات نرخ سود بانكي محسوب مي‌شود. نرخ سود واقعي در واقع بستگي به عرضه و تقاضاي نقدينگي در كشور دارد لذا وقتي عرضه را محدود مي‌كنيم نرخ سود واقعي نيز افزايش مي‌يابد. صرف نظر از اجزاي تشكيل‌دهنده نرخ سود بانكي، ابزاري كه مسوولان پولي كشور براي كاهش نرخ سود در نظر گرفتند نيز جاي بحث دارد. يكي از ابزارهايي كه براي كاهش نرخ سود در دنيا مورد استفاده قرار مي‌گيرد Moral Suasion يا ترغيب اخلاقي است. روشي كه امروز مسوولان پولي كشور براي كاهش نرخ سود برگزيدند. در اين روش مسوولان پولي، مديران بانك‌ها را براي كاهش نرخ سود ترغيب مي‌كنند. اما دنيا به اين نتيجه رسيده كه اين روش كارآمد و موثري براي پايين آوردن نرخ سود نيست. وقتي در بازار با مشكل مازاد تقاضا براي نقدينگي مواجه هستيم با وجود اينكه به صورت اخلاقي بانك‌ها كاهش نرخ را پذيرفته‌اند وقتي در اضطرار قرار مي‌گيرند پيشنهادات پشت‌پرده‌اي را به سپرده‌گذاران مبالغ درشت مي‌دهند تا منابع آنها از بانك خارج نشود. *كارشناس اقتصادي