بازار سياه رونق ميگيرد
حسيني هاشمي ٭
ظاهر كاهش نرخ سود بانكي صورت گرفته آن است كه توافقي انجام شده است. يعني خود مديران به اين نتيجه رسيدند كه نرخها كاهش يابد و بانك مركزي نيز آن را تصويب كرده است. بايد تاكيد كرد كه سه عامل در تعيين نرخ سود بانكي موثر است. نرخ تورم، حاشيه سود و نرخ سود بينبانكي. وقتي به نرخ تورم كل نگاه ميكنيم به نظر كاهش سود بانكي منطقي به نظر ميرسد. سود بين بانكي نيز با كاهش چند درصدي و رسيدن به عدد 21 درصد نيز اين كاهش را تاييد ميكند. اما در عين حال كه اين عوامل بر روند نزولي نرخ سود صحه ميگذارد؛ نرخها در بازار غيررسمي افزايش نشان ميدهد. وقتي نرخ سود بازار بالاتر از نرخ تعيينشده در بانكها باشد به مفهوم آن است كه منابع كافي براي پاسخگويي به تقاضاي موجود در اختيار نيست. در حال حاضر نرخ سود در بازار سياه ماهانه سه درصد و در سال 36 درصد است. به عبارت ديگر اگر بانكها بتوانند منابع ارزانتر در اختيار متقاضيان قرار دهند اين منابع پتانسيل اين را دارد كه سر از بازار سياه درآورد. يا اينكه موسسات مالي و اعتباري غيرمجاز از خلأ به وجودآمده استفاده كرده و سپردهگذاران را با شرايط ويژه جذب كنند. به اين ترتيب گسيل منابع به سمت غيرمجازها اتفاق ميافتد. از سوي ديگر در زماني كه نرخ سود تسهيلات 25 درصد بود بانكها منابع كافي براي پرداخت تسهيلات نداشتند حال با تسهيلات ارزانقيمتتر چطور ميتوانند منابع لازم را براي تقاضايي كه قطعا با افزايش روبهرو خواهد بود، فراهم كنند. علاوه بر همه اين شرايط بايد در نظر داشت كه تا به حال نرخهايي كه مورد توافق قرار گرفته بود نيز از سوي بانكها اجرا نشد و بانكها ناگزير به ارايه آپشنهايي به سپردهگذاران خود بودند تا منابع آنها از بانك خارج نشود. * كارشناس پولي و بانكي