سعيد چاري فيلم شهداي غواص را مي‌سازد
در حوزه آثار دفاع‌مقدس مسووليت سنگيني بر گردن ما است
فرناز ميري / در خبرها آمده بود سعيد چاري، كارگردان، فيلم سينمايي «175 غواص» را مي‌سازد كه در ارتباط با شهداي غواص است. به همين مناسبت گفت‌وگويي با چاري داشتيم كه در ادامه مي‌آيد. چاري متولد 1360 و فارغ‌التحصيل كارشناسي سينما است. علاوه بر سريال‌هاي تلويزيوني «سال‌هاي حادثه» و «سربازان 57» پيش‌تر فيلم‌هاي سينمايي «صداست كه مي‌ماند» و «فيلسوف‌هاي احمق» را در كارنامه كاري خود دارد.
ايده ساخت اين فيلم از چه زماني شكل گرفت؟
ايده ساخت اين فيلم همان زماني كه پيكر شهداي غواص را آورده بودند و در تشييع پيكر آنها شركت كرده بودم، شكل گرفت. آن مراسم با مراسم تشييع شهداي ديگر خيلي متفاوت بود. پيش از آن مي‌خواستم فيلمي براي عمليات كربلاي چهار بسازم و آن عمليات را به تصوير بكشم. اما پس از آن اتفاق هرچه جلوتر مي‌رفتيم، متوجه مي‌شديم واقعا معلوم نيست چه اتفاقي براي شهداي غواص افتاده است و در روايت آن اتفاق تناقض وجود دارد. از همين رو، ايده ساخت اين فيلم قوي‌تر شد. صحبت‌هاي متفاوتي مطرح مي‌شد و تاحدي تخيل وارد ماجرا شد. زاويه ديدم از ساخت آن مستند درباره عمليات كربلاي چهار را تغيير دادم و در نهايت به ساخت فيلمي درباره شهداي غواص با محوريت عمليات كربلاي چهار رسيدم. در به تصوير كشيدن اين عمليات از عمليات والفجر هشت كه نخستين عمليات برون‌مرزي ما بوده داستان آغاز مي‌شود و تا عمليات كربلاي پنج كه 15 روز بعد از عمليات كربلاي چهار بود، ادامه دارد.
از چه زاويه ديدي قرار است به موضوع 175 شهيد غواص بپردازيد؟
بيشتر نگاه ما در اين پروژه سينمايي بحث ايثار است. غواصان در طول دوران دفاع‌مقدس خط‌شكن بودند از همين روي نگاه ما به بحث ايثار و ازخودگذشتگي اين افراد و بحث تاريخي و واقعيت آن است.
انتشار خبر پيدا شدن پيكر اين شهداي غواص خيلي تكان‌دهنده بود و واكنش‌هاي احساسي زيادي را در پي داشت. براي ساخت اين فيلم چه تحقيقاتي را انجام داديد و تا چه حد فيلم مستند است؟
تحقيق براي گردآوري اطلاعات مورد نياز و مستندسازي اين اثر از فرداي تشييع پيكر شهداي غواص آغاز شد. اين تحقيقات در چند بخش صورت گرفت و مشاوران زيادي داشتيم. از مركز اسناد دفاع‌مقدس، نيروي دريايي، سپاه و غيره براي مشاوره و راهنمايي كمك گرفتيم. از همين روي اساس كار بر مبناي واقعيت است و در فيلمنامه به اتفاقات كوچك هم پرداخته‌ايم. تنها چيزي كه در اين فيلم مستند نيست اين است كه شخصيت‌ها واقعي نيستند. شخصيت‌هاي اين فيلم همان شخصيت‌هايي نيستند كه در عمليات حضور داشته‌اند البته در نگارش اين شخصيت‌ها براي فيلمنامه از زندگي و شخصيت چند فرمانده الگوبرداري كرده‌‌ايم. كل كار برمبناي واقعيت شكل گرفته است. نگارش فيلمنامه را ثنا صادقي برعهده داشت و پنج بار بازنويسي شد. همان طور كه اشاره كردم مشاوران زيادي در اين كار ما را همراهي كردند.
حضور كدام بازيگران در اين فيلم قطعي شده و مبناي انتخاب آنها چه بوده است؟
حضور عليرضا خمسه، پولاد كيميايي و سيدجواد هاشمي در اين فيلم قطعي شده است. انتخاب بازيگران بر مبناي شخصيت‌هاي فيلم بود. پولاد كيميايي در اين فيلم نقش حبيب را بازي مي‌كند، انتخاب عليرضا خمسه براساس بازي‌هاي گذشته او در فيلم «بيست» و آثار ديگرش بود. البته بايد بگويم بر خلاف روال هميشه كه پس از نگارش فيلمنامه بازيگران انتخاب مي‌شوند ما از ابتدا بازيگران را انتخاب كرده بوديم و شخصيت‌ها را براساس شخصيت اين بازيگران نوشتيم. از همين روي ديالوگ‌ها خيلي منطبق با شخصيت‌هاي فيلم است.
چه زماني كار را آغاز مي‌كنيد؟
فروردين 1395 كار كليد مي‌خورد و پيش‌بيني مي‌كنيم 50 جلسه فيلمبرداري داشته باشيم. اين پروژه سينمايي كار سنگيني است و علاوه بر تهران در شهرهاي مازندران، اصفهان، آبادان و بوشهر نيز فيلمبرداري داريم. انتخاب اين لوكيشن‌ها بر مبناي حضور لشكر و گردان‌هاي حاضر در آن عمليات‌ها بوده است.
پيش از اين فيلم نيز آيا در حوزه دفاع مقدس كاري داشته‌ايد؟
«175 غواص» سومين اثر سينمايي من است. كارهاي قبلي‌ام در حوزه دفاع‌مقدس نبوده اما سريال «از گهواره تا ماه» و «سال‌هاي حادثه» به ترتيب داراي تم دفاع‌مقدسي و انقلاب هستند.
فكر مي‌كنيد ساخت آثاري در حوزه دفاع‌مقدس چه اندازه با ساخت ديگر آثار متفاوت است و چه دشواري‌هايي دارد؟
ساخت آثار دفاع‌مقدسي از دو منظر دشوارتر است. وقتي فيلمي خارج از اين فضا مي‌سازيم اگر كار خوبي از آب در نيايد در نهايت هيچ اتفاقي نمي‌افتد و منتقدان از آن بد مي‌گويند. اما در حوزه آثار دفاع‌مقدسي مسووليت سنگيني بر گردن ما است. خارج از بحث سختي كار، ساخت اين آثار بار رسانه‌اي سنگيني با خود به دنبال دارد. اينكه آنچه ساخته مي‌شود تا چه اندازه متناسب با واقعيت است. در ارتباط با اين فيلم، ما نخستين گروهي هستيم كه براي «175 شهيد غواص» فيلم مي‌سازيم خيلي مهم است كاري كه ساخته مي‌شود به واقعيت اتفاق افتاده نزديك باشد و اگر كار خوبي نشود اين فرصت را از ديگران گرفته‌ايم.
فكر مي‌كنيد كار فيلمبرداري طبق پيش‌بيني شما پيش برود و كار به انجام برسد؟
بايد ديد در نهايت نتيجه چه مي‌شود. كار ميداني خيلي سختي است. بخش زيادي از فيلمبرداري روي آب صورت مي‌گيرد از همين روي كار خيلي دشوارتر است. البته تست فيلمبرداري زير آب را انجام داده‌ايم و تمهيدات لازم براي نتيجه كار در نظر گرفته شده است. نيروي دريايي نيز براي بخش‌هاي لجستيك با ما همكاري دارد.
سخن آخر؟
اين فيلم كاري عجيب است. همان‌طور كه تشييع پيكر شهداي غواص متفاوت بود. چند روز پيش در بخشي از تحقيقات مي‌خواندم زمان عمليات والفجر هشت جايگاه غواصان آنقدر بالا رفته بود كه همه مي‌خواستند غواص شوند. هنگامي كه اين شهدا بازگشتند دوباره قهرمان شدند و در اين مدت كسي از آنها سخني نمي‌گفت. در ساخت اين داستان وارد زندگي تك تك شخصيت‌ها شده‌‌ايم. در ميان اين شخصيت‌ها فوتباليست و روحاني ديگر شخصيت‌ها را داريم كه غواص شده‌اند و نگاه به آنها بيشتر معنوي است و جنبه لطيف داستاني دارد.