20 روز مانده به انتخابات رياست مجلس، توصيه‌ها چيست؟
حركت در جاده «تعامل»
مهشيد ستوده
هدف مثل همه روزهاي منتهي به خرداد صندلي رياست مجلس است اين‌بار اما تاكتيك‌ها براي رسيدن به اين صندلي شبيه به هيچ‌وقت نيست. خبري از آن رفتارهاي هميشگي براي رياست نيست. «زرنگي» و «كنار زدن رقيب» جاي خود را به «عقلانيت» و «تعامل» داده است. همه مي‌خواهند نشستن رييس مجلس دهم بر روي صندلي‌اش با كمترين تنش همراه باشد و بيشترين منفعت را براي هر دو طرف داشته باشد. شايد در روزهايي كه ليست بلندبالاي رد صلاحيت‌ها از شوراي نگهبان به وزارت كشور رفت كسي تصور نمي‌كرد كه معادلات آينده مجلس دهم تا اين اندازه پيچيده شود. اصولگراياني كه در ليست اصلاح‌طلبان بودند مهره‌هاي اصلي رقيب اصلاح‌طلبان براي رياست مجلس دهم شدند و همين شرايط را براي 20 روز آينده منتخبان مجلس دهم سخت‌تر كرد. بحث بر سر دو ظرفيت اصلي براي رياست مجلس است. محمدرضا عارف و علي لاريجاني. در اين چند ماهي كه از انتخابات مي‌گذرد هيچ كس نتوانسته است به قاطعيت بگويد كدام يك از آنها براي رياست اين مجلس مناسب هستند. هشت سالي بود كه در اين روزها همه به صورت متفق‌القول علي لاريجاني را براي رياست مجلس مناسب‌تر مي‌دانستند. در مقايسه با رقيب او كه غلامعلي حدادعادل بود ترجيح‌شان به علي لاريجاني بود. اين‌بار اما شرايط تغيير كرده است. خبري از غلامعلي حدادعادل يا گزينه ديگري در ميان اصولگرايان نيست، جنس رقيب علي لاريجاني هم ريشه از اصلاح‌طلبي است و همين شرايط را متفاوت كرده است. با اين همه علي لاريجاني اين سال‌ها با رفتارهايي كه از خود نشان داده است يك علي لاريجاني متفاوت است كه تا ريشه اصولگرايي‌اش معتدل است. همين ريشه‌ها انتخاب‌ها را سخت كرده است و همين باعث شده است كه توصيه‌ها به «تعامل» باشد؛ تعاملي كه هنوز معلوم نيست كدام‌يك از اين دو نفر بايد براي آن پيش قدم شوند و مزيت‌هاي كدام يك از اين دو نفر به مذاق آن يكي بيشتر خوش مي‌آيد. روزهاي تصميم‌گيري حالا روزهاي سختي براي منتخبان مجلس دهم و به ويژه دو جريان اصلي اين مجلس يعني اصلاح‌طلبان و اصولگرايان ساخته است. اصلاح‌طلبان شايد به نكته‌اي بيشتر از ساير نكات توجه داشته باشند؛ تعامل نكردن اصلاح‌طلبان و اصولگرايان مي‌تواند در آينده سياسي جناح اصلاح‌طلب و اصولگرايان معتدل تاثير مهمي بگذارد؛ تاثيري كه شايد كمتر از چند ماه ديگر و در رقابت‌هاي انتخاباتي رياست‌جمهوري هم خود را نشان بدهد.
معاون سياسي رييس‌جمهور: تكانه‌هاي عقلاني در سياست
توصيه‌هاي ديروز در مورد نحوه روبه‌رو شدن با رياست مجلس متفاوت بود. حميد ابوطالبي، معاون سياسي دفتر رييس‌جمهور كه بيشتر عادت به نوشتن يادداشت‌هاي تحليلي در مورد مسائل روز دارد اين‌بار يادداشتي در مورد ماجراي رياست مجلس نوشته است؛ يادداشتي كه در آن به تكانه‌هاي عقلاني در سياست اشاره و گفته است كه: «در خردادماه 1392 تكانه عظيمي در سياست‌ورزي ملت ايران رخ داد؛ تكانه‌اي كه هم در حوزه سياست منحصربه فرد بود و هم درحوزه مردمي. درآن ايامِ پرتكاپو، سياست‌ورزانِ همسو دركشور كوشيدند تا با «اجماع بركانديدايي واحد»، بازي سازي‌هاي حوزه سياست را به سمت و سويي هدفدار و معطوف به خواست ملت هدايت كنند». او تكانه بعدي در عقلانيت را انتخابات هفتم اسفند دانسته و گفته است كه «حاصل اين تكانه، تغييراساسي درتركيب نمايندگان خبرگان و مجلس بود كه برمبناي آن، فردگرايي جاي خويش را به جمع‌گرايي داده و سياست‌هاي منفردِ تبعا منفعل درسايه عقلانيت جمعي قرار خواهدگرفت.» او اما در مورد تكانه سوم عقلانيت در سياست گفته است كه «تكانه سوم بايد تعاملي را رقم بزند كه حاصل آن «سياستمداري تجميعي» باشد: تجميعي از ويژگي‌ها و داشته‌هاي لاريجاني – عارف و ياران آنان، براي اداره مجلس درجهت خواست ملت. بدين سان، بايد هردو كانديداي محتمل رياست مجلس با سياست‌ورزان حوزه‌هاي خود تعامل كرده و براساس روشي روشن و تفاهمي، رياست مجلس و هيات رييسه و كميسيون‌هاي آن را با راي مدبرانه اكثريت نمايندگان – و نه نقش آفريني فردگرايان – سامان دهند.»
محمدرضا عارف و تاكيد بر فراكسيون اكثريت
ديروز اما محمدرضا عارف هم موضع تقريبا متفاوتي در مورد رياست مجلس گرفت و تاكيد كرد كه اين فراكسيون اكثريت است كه در مورد رييس مجلس تصميم مي‌گيرد. محمدرضا عارف در اين مورد گفت: «قطعا موضوع رياست مجلس دهم در فراكسيون‌ها مطرح مي‌شود به همين جهت اميدواريم اساسنامه فراكسيون‌ها هفته آينده تاييد و هيات رييسه آنها تشكيل شود تا بحث بر سر مديريت مجلس آينده و موضوع رياست مجلس آغاز گردد.» به گزارش ايسنا، وي ادامه داد: 290 نماينده مجلس بايد در مورد مديريت مجلس تصميم‌گيري كنند و قاعدتا در اين موضوع فراكسيون‌ها نقش مهمي را بر عهده دارند. منتخب مردم تهران در مجلس دهم همچنين در پاسخ به اين پرسش كه چنانچه رياست مجلس بر عهده فرد ديگري به جز جنابعالي قرار بگيرد چه رفتاري از خود نشان مي‌دهيد، با تاكيد بر اينكه اين فراكسيون اكثريت است كه رييس مجلس را تعيين مي‌كند اظهار كرد: ما نيز همان‌گونه كه شعارمان قانون‌مداري است به قانون تمكين مي‌كنيم؛ هركس كه رييس مجلس شد سايرين بايد از قانون تمكين كنند. وي همچنين درباره نحوه تعامل با علي لاريجاني گفت: ما هر دو در دو فراكسيون مختلف هستيم كه بايد با يكديگر تعامل داشته باشيم. بايد تلاش داشته باشيم كه در مجلس با تفاهم حركت و كار كنيم.
توصيه‌هاي ساير چهره‌ها به تعامل
ساير چهره‌هاي سياسي هم تاكيد بر توجه به مزيت‌هاي هركدام از گزينه‌هاي اين موضوع دارند. روز گذشته مسعود پزشكيان با تاكيد بر اينكه هركدام از دو نامزد رياست، از مزيت‌هايي برخوردار هستند، به ايلنا گفت: «آقاي عارف از تجربه اجرايي بالاتري نسبت به لاريجاني برخوردار است و لاريجاني نيز تجربه اداره مجلس را دارد. در واقع در شرايطي كه لاريجاني تجربه حضور هشت‌ساله در راس مجلس را در كارنامه دارد، عارف نيز معاونت رياست‌جمهوري و فعاليت در سطح وزارت را پشت سر گذاشته است و هر كدام از اين مسائل، مزايا و معايبي است كه مي‌تواند يك‌طرف را نسبت به ديگري تقويت كند. »از سوي ديگر محمد عطريانفر هم در اين مورد گفت: «براي رياست مجلس، عارف داراي مزيت‌هاي انتخاباتي و لاريجاني برخوردار از مزيت پارلماني است.»
به وقت تعامل و عقلانيت
حالا خيلي‌ها منتظر عقلانيت و تعاملي هستند كه اين دو ظرفيت در مورد رياست مجلس دهم بايد به خرج دهند. عقلانيتي كه مي‌تواند مزاياي فراواني براي هر دو گروه داشته باشد و تندروهاي اصولگرارا هم تا اندازه زيادي نااميد كند. هرچه كه هست حالا اميد به تعامل و عقلانيت وجود دارد تا مشخص شود كه آينده خيلي از تصميمات سياسي در پارلمان تازه‌پاي دهم كه كمتر از 20 روز ديگر تا بازگشايي آن باقي مانده است چه خواهد بود؟ هر دو طرف مي‌گويند كه هنوز مذاكره آنچناني ميان عارف و لاريجاني در مورد رياست مجلس صورت نگرفته است. با اين همه با نشست‌هاي روز شنبه به نظر مي‌رسد كه زمان براي آغاز اين گفت‌وگوها فرا رسيده باشد.