امريكا به برنامه امنيت انرژي خود رسيد
سيدمحمد علي خطيبي٭
براي تحليل بازار نفتي جهان و تصميم جديد امريكا در خصوص لغو ممنوعيت صادرات نفت اين كشور بايد به برنامه توليد اين كشور در دهههاي گذشته توجه كنيم. طبق هدف اصلي امريكا در دهههاي گذشته اين كشور مجاز بود تا تنها نيمي از نياز خود به انرژي را از بازار جهاني تامين كند و مابقي اين نياز توسط توليد اين كشور تامين شود. اين الزام حتي وجود داشت كه خريد انرژي از خارج از اين كشور هيچگاه از نيمي از نياز مصرفي فراتر نرود؛ موضوعي كه هيچگاه در دهههاي گذشته از سوي اين كشور رعايت نشد. امريكا نيازمند حدود 19 ميليون بشكه نفت است و بيش از 50 درصد از اين ميزان توسط واردات از بازارهاي جهاني تامين شده است. حال اينكه در سالهاي اخير با افزايش توليد نفت امريكا ميزان واردات نفت از خارج كمتر شده است و در حقيقت اين يك استراتژي بلندمدت امريكا بوده كه هماكنون به آن دست يافته است.براين اساس بايد گفت كه امريكا بعد از چند دهه به برنامهريزي خود و برنامه استراتژي خود رسيده است و توانسته در حال حاضر هم ميزان واردات خود را به كمتر از 50 درصد مصرف برساند و هم امكان صادرات محصولات و نفت خود را فراهم كند. اين امر البته به اين گونه نيست كه بخواهيم بگوييم چند شركت با افزايش برداشتهاي نفتي توانستهاند امريكا را به اين هدف برسانند بلكه اين يك سياست امنيت انرژي بلندمدتي بوده كه دنبال شده و هماكنون پاسخ داده است. به اين جهت اين تفكر كه برخي اعلام ميكنند با كاهش توليد ميتوان جلوي اين اقدامات امريكا را گرفت در اشتباه هستند چرا كه اين كشور هماكنون به هدف برنامهريزي شده خود رسيده و كاهش توليد توليدكنندگان نميتواند امريكا را مجاب به عدم صادرات نفت خود كند.
در عين حال بايد بدانيم كه اين ميزان توليد كمتر از نياز اين كشور است و نميتوانيم بگوييم كه اين كشور به خودكفايي رسيده است. از سوي ديگر موضوع مهم اين است كه نفت امريكا از نوع نفت شيرين و سبك است و پالايشگاههاي اين كشور قادر به پالايش نفت سنگين و ترش هستند بنابراين امريكا مجبور است نفت شيرين و سبك خود را وارد بازار جهاني كرده و در عوض نفت سنگين و ترش بخرد كه اين امر موجب كاهش قيمت نفت شيرين و سبك خواهد شد ولي نميتواند تاثير آنچناني در بازار جهاني نفت داشته باشد.
از سوي ديگر نبايد اين اقدام امريكا را نوعي دهنكجي به موضوع تقابل روسيه و اوكراين دانست چرا كه نفت در اقتصاد امريكا سهم ناچيزي دارد و نميتوان كاهش يا افزايش قيمت نفت را در اقتصاد امريكا آنچنان موثر دانست. البته كاهشهاي قيمت نفت در حال حاضر موجب شده تا كمي از بار سبد انرژي خانوادههاي امريكايي بكاهد و رشد اقتصادي امريكا را ارتقا دهد ولي نبايد ناديده بگيريم كه بخش بزرگي از اقتصاد امريكا از نفت تاثير نميگيرد.
٭ نماينده سابق ايران در اوپك