آگاهي مردم تركيه
در دفاع از دموكراسي
مهدي صولي
معاون امور بين‌الملل حزب موتلفه اسلامي
با وجود گذشت يك روز از كودتاي نافرجام بخش‌هايي از ارتش در تركيه، همچنان اطلاعات و تحليل‌هاي متناقضي از دلايل، زمينه‌ها و چرايي اين رويداد ارايه مي‌شود. اما فارغ از صحت و سقم اين پيشداوري‌ها، نكته قايل تامل اين است كه همه طرف‌ها، حتي افراد و جريان‌هاي متهم به سازماندهي وتحريك براي كودتا، از اين اقدام اعلام برائت كرده و آن را محكوم كرده‌اند. شايد دلايل مختلفي را بتوان براي اتخاذ موضع يكپارچه در سطوح داخلي، منطقه‌اي و بين‌المللي عليه كودتا در تركيه عنوان كرد؛ اما بي‌ترديد تقويت پايه‌هاي مردم‌سالاري در تركيه و حضور موثر مردم و به خصوص همراهي جريان‌ها و سازمان‌هاي اسلامي با مردم براي مقابله با نظاميان كودتاگر و عدم همراهي بخش عمده‌اي از نيروهاي مسلح تركيه با كودتاگران، از مهم‌ترين اين دلايل هستند. بي شك بخش زيادي از مردم تركيه و حتي مردم ديگر كشورهاي منطقه به ويژه در ايران، سوريه، فلسطين و عراق مخالف سياست‌هاي اشتباه حزب عدالت و توسعه و دولت اردوغان هستند، اما تقدم خواست مردم بر خواست گروه‌هاي ذي نفوذ و ترجيح اتخاذ «روش‌هاي مردم سالار براي پيشبرد اهداف و خواسته‌هاي ملي» به جاي «روش‌هاي خشن و زورمدارانه»، نشانه اميدوارانه‌اي از رشد آگاهي سياسي مردم منطقه در نيل به تحقق كامل مردم‌سالاري است؛ به گونه‌اي كه در كشوري مثل تركيه با سابقه مكرر كودتاي نظاميان در سال‌هاي 1960 يا 1971 و نيز 1980، وحدت بر سر صيانت از حقوق و راي مردم و روش‌هاي قانوني و مسالمت‌آميز مردم‌سالارانه، اجازه نداد تا تجربه مصر در اين كشور مهم اسلامي تكرار شود. نكته بسيار مهم اين است كه اشتباه در فهم چرايي حمايت مردم تركيه و ديگر كشورهاي منطقه از دولت قانوني تركيه و مخالف شان با كودتا، نبايد موجب سوء‌برداشت حزب حاكم تركيه يا طرف‌هاي خارجي شود. مردم تركيه از اصالت مردم سالاري و ارزش‌هاي حاصل از اعتماد نسبي به جريان‌هاي اسلامي صيانت كردند تا در تداوم مسيري مردم سالارانه خواسته‌هاي‌شان محقق شود. اين حمايت، حمايت از مردم سالاري بود نه حمايت از سياست‌هاي اشتباهي كه موجب گسترش جنگ، خشونت، بي‌ثباتي و برادركشي شده است. مردم منطقه به خوبي اهداف اين سياست‌ها را درك مي‌كنند و ائتلاف‌هاي نانوشته با رژيم صهيونيستي را تشخيص مي‌دهندونشان مي‌دهدهمه اشكال خشونت‌آميز، غيرمردمسالاروفراقانوني «تحميل به مردم»، چه ازنوع داعشي و تكفيري و چه از نوع كودتا، به پايان رسيده است. بي‌ترديد، «آگاهي مردمي» مهم‌ترين سرمايه آتي مردم منطقه براي شناخت واقعي دوست از دشمن و اتخاذ بهترين روش‌ها براي تحقق اهداف و خواسته‌هاي مردمي و آرمان‌هاي اسلامي است.