از نمايش روسري آبي تا عذرخواهي دعايي از معتمدآريا
رخشان بني‌اعتماد: سال‌ها خودتحريمي كردم
اميدوارم قبل از مردن كپي قابل نمايش از فيلم‌هايم بماند
زهره عزپور
فيلم «روسري آبي» به كارگرداني رخشان بني اعتماد 22 سال پس از ساخت، عصر 18 مردادماه در سينما تك خانه هنرمندان ايران به نمايش درآمد، نسخه‌اي كه كيفيت خيلي خوبي نداشت و بسياري از آنهايي كه در مراسم حاضر بودند، در صحبت‌هاي‌شان به اين موضوع اشاره كردند و رخشان بني‌اعتماد آرزو كرد كه قبل از مردنش، كپي اساسي از فيلم‌هايش وجود داشته باشد.
اما در اين مراسم روحاني اهل فرهنگ يعني حجت‌الاسلام دعايي هم حضور داشت و از فاطمه معتمدآريا، بازيگر روسري آبي كه خودش در مراسم حاضر نبود عذرخواهي كرد. البته او عذرخواهي‌اش به خاطر اتفاقي بود كه چند وقت پيش وقتي معتمدآريا به شهر كاشان سفر كرده بود برايش افتاد، آن هم توهين‌هاي امام جمعه كاشان به اين بازيگر بود، دعايي اين مراسم را فرصتي دانست تا از اين اتفاق عذرخواهي كند و اين حركت را مايه شرمساري دانست.
او گفت: «من اخيرا با يادگار آقاي يثربي كه نخستين امام‌جمعه كاشان و نيز نخستين نماينده امام(ره) در اين شهر بوده است، به عنوان ميراث‌دار فرهنگ و هنر كاشان صحبت مي‌كردم و ايشان رسما از خانم معتمدآريا عذرخواهي كرد. در واقع جواب آن بي‌احترامي كه از سوي يك روحاني پيش آمد الان از سوي يك روحاني شاخص‌تر جبران شده است. خواستم اين را رسما در جمع شما شهادت دهم و جبران آن بي‌احترامي از روحاني برجسته‌تر و شاخص‌تر شود.»
رضا فياضي يكي از كساني كه در فيلم روسري آبي به ايفاي نقش پرداخته در اين مراسم از ويژگي‌هاي كار بني‌اعتماد گفت. اينكه اين كارگردان با بازيگرش هميشه حرف مي‌زند و حتي نظر او را مي‌خواهد.
فياضي كار با بني‌اعتماد را لذت بخش دانست و گفت حتي زماني كه دندان‌هايش ريخته باشد با كمال ميل حاضر است در فيلمي به كارگرداني او بازي كند.
پرويز آبنار، صدابردار روسري آبي هم از خاطراتش گفت و يكي از ويژگي‌هاي كار بني‌اعتماد را اين دانست كه در تمام مراحل ساخت فيلم پا به پاي عوامل پيش مي‌آيد.
او هم از كيفيت پايين نسخه نمايش داده‌شده ناراضي بود و گفت: «كيفيت فيلم خيلي بد بود و بالاخره نظارتي بايد در اين بابت صورت بگيرد. جاهايي از اين فيلم آسيب ديده و اين فيلم بهتر از اين چيزي است كه به نمايش در آمده است.»
اما كيوان كثيريان، منتقد سينمايي و برگزار‌كننده اين برنامه درباره كيفيت پايين فيلم توضيح داد: «اين نسخه‌اي است كه مجيد مدرسي، تهيه‌كننده فيلم در اختيار ما گذاشتند. نسخه فيلم «روسري آبي» فكر مي‌كنم بهترين نسخه موجود باشد.»
عزيز ساعتي، مدير فيلمبردار روسري آبي هم در مراسم حضور داشت، اما ترجيح داد كه با همان خاطرات خوشي كه در ذهن داشت، به شنيدن گفته‌هاي حاضران قناعت كند.
امير اسفندياري كه پخش بين‌المللي روسري آبي را در اختيار دارد، اظهار اميدواري كرد كه كاري كه روي فيلم «گاو» مهرجويي و «كلوزآپ» عباس كيارستمي صورت گرفته روي فيلم بني‌اعتماد هم صورت گيرد و نسخه با كيفيتي از اين فيلم در اختيار علاقه‌مندان قرار گيرد.
بعد از صحبت درباره كيفيت بد فيلم، اسفندياري درباره پخش جهاني موفق فيلم حرف زد و گفت: «به جرات مي‌گويم بني اعتماد هرجا در جشنواره‌هاي خارجي حضور پيدا كرده، به‌شدت طرفدار ايران و مدافع ارزش‌هاي فرهنگي ايران بوده است.»
باران كوثري وقتي 10 ساله بود در اين فيلم ايفاي نقش كرد و خودش مي‌گويد كه بعد از بازي در اين فيلم تصميم جدي‌اش را گرفت كه بازيگر شود.
خيلي‌ها بر اين باور هستند كه باران كوثري به خاطر مادرش بني‌اعتماد و پدرش جهانگير كوثري وارد اين حرفه شده است، نكته‌اي كه خود باران هم بارها در جاهاي مختلف به آن اشاره كرده است، در اين مراسم هم دوباره به اين موضوع اشاره كرد و توضيح داد: « واقعيت اين است كه من براي بازي در اين نقش در خانه حتي دعوا كردم تا مادرم سن دختر اين نقش را كم كند كه بتوانم بازي كنم. هنوز بعد از ديدن اين فيلم بعد از اين همه سال، لحظاتي را يادم مي‌آيد كه گلاب آدينه و عزت‌الله انتظامي قبل از بازي با من تمرين مي‌كردند و پايه هرآنچه بايد ياد مي‌گرفتم آنجا ريخته شد.»
در بخش ديگري از اين برنامه از رخشان بني‌اعتماد دعوت شد تا درباره فيلم «روسري آبي» و نسخه كپي شده فيلم كه در سالن به نمايش درآمد صحبت كند.
بني‌اعتماد در حرف‌هايش از حرمتي كه او و بسياري از فيلمسازان براي سينما قايل بوده‌اند، حرف زد و گفت كه از مسووليت بسيار سنگيني كه رسانه‌اي همچون سينما بر دوش آنها گذاشته، به خوبي آگاه هستند. او يادآور شد: «اينكه در حال حاضر سينما را ديگر به جا نمي‌آورم، به معناي اين نيست كه در آن زمان آدم‌هاي متفاوتي بوده‌ايم و اكنون از آن جنس نيستيم. روابط و مناسبات دگرگون و غريبه شده است. به وجود آوردن آن موقعيت‌هاي سراسر عشق و شور، سخت است. اگر آدم‌هاي عهد دايناسور مثل من بخواهند فيلم بسازند، با همان باورها فيلم مي‌سازند. ما آن شرايط را مي‌خواهيم. وقتي مي‌گفتم سال‌ها خود تحريمي كرده‌ام، به اين معنا نبود كسي بتواند من را ممنوع الكار كند. آن سينما، شرايط و الفبايي كه ما ياد گرفتيم، مناسباتي داشت كه اگر حالا هم بخواهم فيلم بسازم، بر همان اساس خواهم ساخت. من نمي‌توانم جهان را مثل خودم كنم، بلكه بايد برعكس شود و من بتوانم.»
او همچنين گفت: «عزيز ساعتي حق دارد كه در مورد كيفيت فيلم حرفي نمي‌زند. براي لحظه‌لحظه اين فيلم‌ها در لابراتوار شب را به صبح رسانده‌ايم. دو ماه پيش براي برنامه مروري بر آثارم، قرار بود پنج فيلم به نمايش در بيايد. چند ماه پيگير بودم كه بتوانم كپي‌هاي قابل‌قبولي از اين فيلم‌ها تهيه كنم كه موجود نبود.»
او آرزو كرد كه اي‌كاش قبل از بسته شدن لابراتوارها، آنقدر هوشياري داشتيم كه كپي‌هاي بهتر و تازه‌تري از آثار تهيه كنيم.
بني‌اعتماد گفت كه دلش مي‌خواهد قبل از مرگ، حداقل يك كپي قابل ديدن از فيلم‌هايش باقي بماند و اين دغدغه اساسي‌اش است و البته يادآور شد كه اين موضوع فقط مربوط به فيلم‌هاي او نيست بلكه فيلم‌هاي سينماي ايران سرمايه ملي است.