اساطير حماسي- عرفاني ايران
از سده چهارم هجري به بعد، اساطير حماسي ايران متحول شد. فردوسي در ميان اين دوره و در آغاز تحولي نوين قرار داشت. كار مهم فردوسي اين است كه اساطير ايراني را از دوران حماسه به تاريخ باستاني و از دوران باستان تا به دوران تاريخي با زباني شيوا و ساده احيا و بازسازي كرد. كار بزرگ سهروردي، اين معمار بزرگ فلسفه اسلامي- ايراني و پيروان او اين است كه به فراخور زمان خود، از اساطير حماسي ايران، اساطير عرفاني را ساختاري نوين بخشيدند. در حكمت اشراق خود، زال و رستم و اسفنديار را از ديدگاه حكمت و عرفان نگريستند. سلاح از تن‌شان برداشتند و به كسوت عرفان‌شان آراستند.