يادمان
جرداق بر عدالت‌طلبي و مساوات تاكيد مي‌كرد
حسين موسوي تبريزي
صداي عدالت انساني يكي از بهترين كتاب‌هاي جرج جرداق است كه مطالعه كرده‌ام. اين كتاب را براي نخستين بار قبل از انقلاب خواندم و برايم بسيار جالب بود. اين كتاب حرف تازه‌يي داشت و همين مساله عامل جذابيت آن بود. جرداق با اينكه مسيحي بود به خوبي از امام علي سخن گفته بود و كتاب او نمونه‌يي عالي از تحليل دور از تعصب يك نويسنده غير شيعي و البته مطلع از تاريخ است.
جرداق با انصاف كامل از امام علي مي‌گويد و با مطالعات تاريخي و اطلاعاتي كه از زمان حال مثل حقوق بشر دارد توانسته اثري ارزشمند تاليف كند. پس از مطالعه اين كتاب در سخنراني‌هايم از اطلاعات و تحليل‌هاي جرداق بهره مي‌بردم و استفاده مي‌كردم. جرداق تاكيد زيادي بر عدالت طلبي و مساوات داشت و اين دو، مفاهيمي است كه هنوز هم به آن نرسيده‌ايم.
جرداق به شكل‌گيري نوانديشي ديني كمك كرد
عليرضا بهشتي
آثار جرداق را 40 سال پيش مطالعه كردم. در آن زمان و قبل از انقلاب سال 57 كتاب‌هاي زيادي در مورد اسلام منتشر نشده بود و انتشار كتاب جرداق كه نويسنده‌يي مسيحي بود و نگاه تازه‌يي به زندگي امام علي (ع) داشت توجه افراد زيادي را به خود جلب كرد. كتاب‌هايي مثل صداي عدالت انساني تاثير زيادي در شكل‌گيري روشنفكري ديني در ايران داشتند. به ويژه در سال‌هاي قبل از انقلاب اين كتاب توانست در تبيين گفتمان نوانديشي ديني نقش داشته باشد و به پيشرفت روند كمك كند. اين كتاب از دنياي عرب در كنار آثار مطهري و شريعتي، افراد تشنه براي مطالعه اسلام را تا حدي سيراب مي‌كرد. كتاب جرداق مثل آثار سيد قطب از نوانديشي ديني فاصله داشت اما انقلابي بود و به شكل‌گيري گفتمان نوانديشي ديني كمك مي‌كرد.
از اين فرصت استفاده كنيم
محسن غرويان
با كتاب معروف ايشان، صداي عدالت انساني از قديم الايام آشنا شدم. 40 سال پيش براي نخستين بار كتاب جرداق را مطالعه كردم و با تحليل منصفانه او از حضرت علي روبه‌رو شدم. او علي(ع) را به عنوان يك حاكم عادل و منصف در دنيا مطرح كرد. نخستين بار در سخنراني‌هاي آيت‌الله فلسفي نام جرج جرداق و كتاب او را شنيدم و به دنبال آن رفتم. جمله معروف او را به خاطر مي‌آورم كه مي‌گويد ««اي روزگار! تو را چه مي‌شد اگر تمام نيروهاي خود را بسيج مي‌كردي و در هر عصر و زماني، بزرگمردي چون علي با همان عقل و همان قلب، همان زبان و همان شمشير به جهان ارمغان مي‌دادي.»بايد از جرداق در ايران تجليل به عمل بيايد. جا دارد كه از اين فرصت استفاده كنيم و چهره حضرت علي(ع) را بار ديگر به جهان معرفي كنيم. همچنين بايد چهره جرج جرداق و تمايلش را به تشيع و شخصيت‌هاي شيعي در دنيا مطرح كنيم.
كتاب جرداق براي جنبش اسلامي مفيد بود
محمد توسلي
جرج جرداق يكي از مولفان مشهور درخصوص حضرت علي (ع) است. كتاب صداي عدالت انساني را حدودا چهل سال پيش خواندم. در آن زمان اين كتاب تازه و به روز بود و براي نسل ما جذابيت داشت. انقلابي‌هاي مذهبي براي تقويت جنبش اسلامي و مباني اعتقادي‌شان مطالعات زيادي داشتند و اين كتاب هم يكي از منابع مورد مطالعه آنها بود. خوشبختانه اين كتاب ترجمه شد و در اختيار مبارزان قرار گرفت. جرج جرداق هم رديف نويسندگان داخلي مثل شريعتي و مطهري قرار مي‌گرفت و از زاويه‌يي ديگر به امام اول شيعيان مي‌پرداخت. مسيحي بودن مولف كتاب صداي عدالت انساني به جذابيت‌هاي آن اضافه مي‌كرد و براي ما خوانندگان جالب بود كه يك فرد غيرشيعه امام علي را به عنوان حامي ارزش‌هاي انساني معرفي كند. اين كتاب نگاهي فراگير و بشري به زندگي امام علي(ع) داشت و اهميت آن براي نسل ما زياد بود.
جرداق آزاده بود
محمود دعايي
بهترين و مشهورترين آثار جرج جرداق كتاب‌هاي «شگفتي‌هاي نهج البلاغه» و «صداي عدالت انساني» هستند. كتاب شگفتي‌هاي نهج‌البلاغه ثمره 200 مرتبه مطالعه نهج‌البلاغه و شيفتگي و ارادت جرداق است. اهتمام او در نوشتن اين اثر ستودني است، همان طور كه عشق او به مولا علي با وجود دين و مذهب متفاوتش جالب و تحسين‌برانگيز است. او شاعري بزرگ و مولف و رمان‌نويس بود اما به خاطر علاقه‌يي كه به امام علي(ع) داشت سعي كرد فراتر از ابراز عشق و علاقه و در مسيري ديگر قلم بزند. به همين دليل او از نوشتن در مورد ديگر شخصيت‌ها ابا داشت و با وجود اصرار ديگران در نوشتن براي ديگر شخصيت‌هاي تاريخي، گفته بود قلمي كه در راه علي زده‌ام به ديگر افراد آلوده نمي‌كنم. ويژگي بارز او شوخ‌طبعي و فروتني بود در حالي كه بسيار مطالعه مي‌كرد. جرج جرداق، نويسنده‌يي مشهور در جهان عرب و ايران است و آثاري پرفروش بر جا گذاشته است. يك بار در ايران مورد تجليل قرار گرفت. در زمان رياست‌جمهوري آقاي خاتمي از او براي سفر به ايران دعوت به عمل آمد و از او تجليل شد. شخصا با او ملاقاتي نداشتم اما دوستانم در بيروت با او در ارتباط بودند و به طور غيرمستقيم او را مي‌شناختم. مهم‌ترين ويژگي جرداق كه براي من مهم و جالب بود آزادگي او است. جرداق با وجود شهرت و محبوبيت تحت تاثير القائات ديگران قرار نمي‌گرفت و ثابت قدم بود. او به دنبال دريافت منطقي مي‌رفت و پس از رسيدن به اين دريافت به آن وفادار بود. به همين علت كساني كه سعي داشتند او را به مسير ديگري هدايت كنند موفق نشدند. مطالعات گسترده و عميق او در زمينه تاريخ و اسلام هدفمند بود و همواره به دنبال دريافت صحيح و منطقي پيش مي‌رفت. مرگ جرج جرداق آن طور كه لازم است در ايران مطرح نشده اما هنوز براي قضاوت زود است. اميدوارم در روزهاي آينده بيشتر از پيش به جرج جرداق و افكارش پرداخته شود.