انعكاس ارزش در ورزش
عبدالحسين هزارخاني
همزمان با ايام ليالي دهه اول ماه محرم و عزاداري شيعيان در اين ماه، يكي از دغدغه‌هاي فكري مسوولان و مردم ايران، مسابقه تيم‌هاي ملي فوتبال ايران و كره جنوبي در چارچوب رقابت‌هاي انتخابي جام جهاني 2018 روسيه است. اين مسابقه درروز سه‌شنبه 20 مهرماه همزمان با تاسوعاي حسيني در ورزشگاه آزادي تهران برگزار مي‌شود؛ با توجه به اينكه مسوولان فدراسيون ما در تصميم‌گيري فيفا براي تعيين يا تغييراين تاريخ اختياري نداشته‌اند و با تاريخ تعيين شده فيفا روبه‌رو شدند، حال بايد براي اين موضوع چه تدبيري انديشيد. شايد يكي از بهترين زمان‌هايي كه مي‌توان در اذهان جوانان، ارزش عزاداري را منعكس كرد هنگام همين بازي ايران وكره جنوبي است اما هنر اين است كه در چنين مواقع خاص تدابيري بينديشيم كه ورزش را ضدارزش نكنيم و ارزش را فداي ورزش نكنيم. آيا مي‌توان به راحتي قضاوت كرد كه جوانان ورزشكار يا ورزش دوست ما اگر دراين مسابقه در روز تاسوعا شركت كنند، دين‌گريز و دين‌ستيز هستند! چرا اين بازي نارضايتي بعضي شخصيت‌ها را درپي داشته است؟! سلامت فكري، روحي و ديني جوانان، با ورزش مغايرتي ندارد. بارها در احاديث ائمه‌اطهار(ع) توصيه و سفارش بر مداومت و تلاش براي آموختن مهارت‌هاي ورزشي آمده است، همچنان كه يكي ازبهترين اعمال در احاديث، آموختن علم و دانش است. خودِ دين با آموزش‌هاي علمي و ورزشي مغايرت و مخالفتي ندارد، اما چرا بعضي مسوولان با حضور جوانان براي تماشاي اين بازي در اين تاريخ مخالفند. اتفاقا اگر مسوولان براي اين تجمع عاقلانه يك تدبير عارفانه و عاشقانه بينديشند، مي‌توانند بهترين استفاده ترويج ديني را ازاين تجمع جوانان داشته باشند. با روند توصيف ارزش‌ها، مدلي براي جذب جوانان به ورزش با عزاداري مي‌توان يافت كه هرگزموجب بروز تضادهاي ارزشي وديني نباشد. اين بازي نبايد باعث القاي شبهه درباره عزاداري در اذهان ايجاد كند.
اتفاقا با حضور يك سخنران و يك مداح توانا كه اينان گرايش سياسي خاصي نداشته باشند، مي‌توان يك موج توفنده عزاداري در برابر هر كژانديشي در اين مورد خاص ايجاد كرد. چنان‌كه عزاداري در اين بازي جديت و جذابيت فوقالعادهاي پيدا كند. با يك برنامهريزي صحيح و اصولي مي‌توان از همين تجمع نيز براي تقويت مباني ديني و عقيدتي جوانان استفاده كرد. اين تجمع نه تنها موجب دگرگوني هويت غني عزاداري نخواهد شدبلكه اگر درست هدايت شود مي‌تواندبستري براي پيوند روحيه جوانمردي در ورزش و عزاداري ايجاد كند. يكي از ورزش‌هايي كه اقتدارو هيجان در آن به اوج مي‌رسد، فوتبال است كه از علاقه‌مندان بي‌شماري برخورداراست. شايد بتوان گفت فوتبال نه‌تنها در ايران بلكه در سرتاسر جهان يكي از محبوب‌ترين رشته‌هاي ورزشي براي جوانان است. در نظريه‌هاي بعضي روانشناسان آمده است كه ورزش فوتبال يك نماد از مردانگي است. فوتبال با تمام حواشي آن يك هنجار اجتماعي است. در هيچ كجاي جهان بازي كردن يا تماشا كردن فوتبال به عنوان يك ناهنجاري اجتماعي مطرح نبوده و نيست. تماشاي فوتبال از طريق كانال‌هاي ورزش تلويزيون هم ميسر است اماچرا جوانان دوست دارند فوتبال را به‌طور دسته جمعي در استاديوم ببينند؟! زيرا تماشاي فوتبال در استاديوم، يكي از كنش‌هاي اجتماعي براي هم احساس شدن جمعي است. همچنين يكي از دلايل حضور در استاديوم، ابراز هيجانات دروني تماشاچيان است. اگربا تامل به عزاداري نگاهي بيندازيم، تجمع مردم در هيات عزاداري هم يك كنش اجتماعي براي هم احساسي است. همخواني جوانان در نوحه‌خواني هم ابراز هيجانات دروني است. گرايش‌هاي سنين مختلف به تماشاي فوتبال موجب تخليه هيجاني آنان مي‌شود. سطح هيجان و تعصب و جذابيت در تماشاي فوتبال بالاست. اگر بتوانيم اين هيجان را با احساس عزاي آن روز پيوند بزنيم به آن همگرايي و اتحاد عزاداري مطلوب مي‌رسيم.