جامعه امريكا در آزمون انتخابات مردود شد
مهدي ذاكريان
استاد روابط بين‌الملل دانشگاه
دونالد ترامپ پيروز انتخابات رياست‌جمهوري امريكا شد. پيروزي ترامپ نشان داد كه ما با يك شكاف گسترده‌اي ميان دانش و علم سياست با آنچه در زندگي شهروندان رخ مي‌دهد، روبه‌رو هستيم. پيروزي ترامپ در انتخابات رياست‌جمهوري امريكا مويد آن است كه دانش سياست و نخبگان و پژوهشگران اين علم نتوانسته‌اند به درستي خواسته‌ها و مطالبات شهروندان اين كشور را تشخيص بدهند و نشان مي‌دهد كه ميان يافته‌هاي دانش‌پژوهان علم سياست با زندگي روزمره با شكاف عميق و گسترده‌اي روبه‌رو هستيم. آنچه متخصصان علم سياست و دانش‌پژوهان اين علم انتظار دارند، توجه به مسائلي همانند حكومت قانون، رعايت ارزش‌هاي مبتني بر حقوق بشر، تنظيم روابط سياست خارجي مبتني بر منافع ملي، توجه به رفاه شهروندان و... است. اين علم‌نگري و كلي‌نگري سبب شد تا مطالبات شهروندان و مردم عامه ديده نشده و به فراموشي سپرده شود. ترامپ با آنكه سابقه چنداني در كار سياسي نداشت و اندوخته‌اي در توشه‌اش در دانش علم سياست به همراه نداشت، در درك خلأها و ديدن مطالبات ناديده‌شده موفق بود و توانست آنها را فهم كند. سياستگذاران امريكايي، مي‌دانستند كه در كشورشان آمار جرم و جنايت افزايش يافته است ولي از ريشه‌هاي آن آگاه نبودند در حالي افزايش آن جنايت‌ها ريشه در مهاجراني داشت كه از مكزيك آمده بودند يا آفريقايي‌تبار هستند. مهاجراني كه به امريكا آمده بودند و شغل‌هايي را كسب كردند كه موجب بيكاري گسترده سفيدپوستان امريكايي شده بود. مهاجراني آمده بودند و از مواهب امريكايي استفاده كرده بودند اما بعدا به خاورميانه رفتند و سرهاي سربازان امريكايي را مي‌بريدند. اين خواسته‌ها را ترامپ مي‌ديد و به همين خاطر در شعارهاي انتخاباتي‌اش از اقداماتي براي مبارزه با مهاجران خاورميانه‌اي يا مكزيكي سخن مي‌گفت. اين مطالبات ريز ناديده گرفته شده بودند و ناديده گرفتن آنها شكاف عظيمي را ميان مردم امريكا با دولت امريكا ايجاد كرده بود.
توجه به اين مطالبات سبب روي آوردن اين بخش از جامعه امريكا به ترامپ شد زيرا ترامپ قول داده بود با رييس‌جمهور شدن، به خواسته‌هاي آنها رنگ عمل ببخشد. البته بخش اعظمي از اين مطالبات با رشد دموكراسي و مدنيت امروزي عجين نيستند و در مقابل يكديگر هستند اما به هر حال مطالباتي است كه موجب راي‌آوري ترامپ شده است. زماني ژان ماري لوپن، رهبر جبهه ملي‌گرايان فرانسه – كه همانند ترامپ يك فرد افراطي است و همانند او شعارهايي مبني بر بازگشت عزت به فرانسه و خروج از اتحاديه اروپايي و استفاده از فرانك به عنوان پول ملي در برابر يورو را مي‌دهد – در انتخابات رياست‌جمهوري با ژاك شيراك، به عنوان نامزد احزاب راست ميانه و ليونل ژوزفين به عنوان نامزد حزب سوسياليست رقابت مي‌كرد. آن انتخابات به مرحله دوم كشيده شد و لوپن و شيراك به مرحله دوم راه يافتند. در چنين شرايطي كه خطر پيروزي افراطي‌گرايي بر عقلانيت و ميانه‌روي وجود داشت، سوسياليست‌ها و راست‌هاي ميانه به شيراك راي دادند تا تفكر پوپوليستي و افراط‌‌گرايي در فرانسه به قدرت نرسد و همين امر نيز رخ داد و ژاك شيراك به رياست‌جمهوري رسيد. امريكا نيز روز سه‌شنبه در چنين مقطعي قرار داشت كه البته برخلاف فرانسوي‌ها سرافراز از آن بيرون نيامد و مردود شد. آنها به فردي راي دادند كه حتي هم‌حزبي‌هايش، او را قبول نداشتند.