روز «هواي آلوده» به جاي هواي پاك

واقعيت قضيه آلودگي هوا و روز هواي پاك اين است كه ما با نامگذاري‌هايي كه به مناسبت‌هاي مختلف مانند روز هواي پاك و مسائلي از اين قبيل در نظر مي‌گيريم، ‌نوعي فرار به جلو انجام مي‌دهيم. به نظر من اگر 29 دي را روز هواي آلوده نامگذاري مي‌كرديم، بيشتر به دل مردم مي‌نشست. مردم ديگر خسته شده‌اند. تحمل ده، دوازده سال آلودگي با اين شدت خسته‌كننده است. مسوولان هم كه دايم توپ را به زمين يكديگر مي‌اندازند و به هر ترتيبي از خودشان رفع مسووليت مي‌كنند.
داشتن هواي پاك در گرو عزم دستگاه‌هاي اجرايي است و رفع آلودگي هوا هم در گرو حضور كارشناسان و متخصصان اجرايي در نهادهاي مربوطه. آنهايي كه پول، قدرت و اجرا دست‌شان است، بايد اقدامات جدي داشته‌باشند. متاسفانه بحث هاي‌مان بيشتر به سمت شعار دادن مي‌رود. مسوولان ما پشت اين شعارها قايم مي‌شوند و هركدام‌مان كسي را متهم به كم‌كاري مي‌كند.
من به ضرس قاطع مي‌گويم 80 درصد از رفع آلودگي هواي تهران و ساير كلانشهرها در گرو مديريت شهري است. اين عزم لازم در مجموعه مديريت شهري به خصوص در شوراي شهر و شهرداري بايد وجود داشته باشد كه بتوانيم طي يك زمان مشخصي به مردم اعلام كنيم، قول بدهيم و اجرا كنيم تا در مدت معيني آلودگي هواي شهرهاي‌مان پاك مي‌شود. در حال حاضر 180 هزار كاميون در شهر داريم كه 4 هزارتاي‌شان به شهرداري تعلق دارد كه همه دودزا هستند و كربن سياه توليد مي‌كنند، ‌كربني كه مستقيم سرطان را وارد بدن مي‌كند. 7 هزار اتوبوس داريم، درحالي كه بايد 11 هزار تا داشته باشيم. نيمي از اين 7هزار تا هم زمين‌گيرند و منبع توليد كربن. 1200 ميني‌بوس داريم كه تماما فرسوده‌اند و خارج از رده. نيمي از تاكسي‌هاي‌مان خارج از رده‌اند. نكته مهم در اين ميان اين است كه چرا از قانون پيروي نمي‌كنيم و مديريت خودخواسته اعمال مي‌كنيم؟ مدير شهر بايد دادش به آسمان برود وقتي اين حجم خودروي آلاينده در شهر تردد مي‌كنند و اجازه ترددشان را ندهد. هر درختي را تكان بدهيد 800 گرم دوده از رويش پايين مي‌ريزد.
ما در شهرداري و شورا دو سند داريم به نام سند طرح جامع و طرح تفصيلي. اين اسناد بايد مورد توجه ما باشد و بر اساس اين اسناد حركت كنيم. در سند جامع ترافيك تهران قرار بر اين بوده كه در سال 1404 جمعيت تهران به 10 ميليون برسد. الان در سال 95 تهران ميزبان بيش از 10 ميليون نفر است، ولي آيا همه زيرساخت‌هاي حمل و نقول عمومي‌مان كه در آن سند پيش‌بيني شده، متوازن جلو رفته؟ توسعه بزرگراه‌هاي‌مان به صددرصد رسيده و متروي‌مان به 75 درصد. مترو كه مهم‌ترين و اصلي‌ترين زيرساخت حمل و نقل عمومي است و رافع آلودگي هواي تهران، در كجا قرار گرفته؟ در حال حاضر170 كيلومتر مترو داريم. در اين شهر بيش از چيزي كه پيش‌بيني شده نياز به مترو داريم. اول گفتند 470 كيلومتر، بعد شد 550 كيلومتر و به روايتي ديگر 750 كيلومتر نياز تهران به مترو است. من به عنوان مدير باتجربه شهرداري مي‌گويم ما نياز به بيش از 1000 كيلومتر مترو داريم. با مقايسه شهرهاي بزرگ و آلوده دنيا به اهميت حمل و نقل ريلي پي مي‌بريم؛ توكيو نخستين شهر آلوده دنيا بود كه الان از پاك‌ترين شهرهاست. شانگهاي از آلوده‌ترين‌ها بوده، مكزيكوسيتي و لندن كه زماني آلودگي داشتند، پاك شدند چون همگي به سمت حمل و نقل ريلي با اولويت زيرزمين رفتند. ما چون زيرزمين را نمي‌بينيم، حاضر نيستيم متروي‌مان را توسعه دهيم.

خدا رحمت كند آيت‌الله هاشمي را. ايشان خطبه‌اي در سال 65 داشتند درباره مترو كه معروف شد به «خطبه مترو».
آن زمان كه مردم معتقد بودند مترو وسيله‌اي لوكس و زينتي است، ايشان براي مردم توضيح مي‌دهد و از مزاياي مترو مي‌گويد. پيگيري‌هاي ايشان باعث شد مترو راه بيفتد. بنابراين ما بايد زيرساخت‌هاي حمل و نقل عمومي را تقويت كنيم. بيش از 50 درصد بودجه‌هاي شهرداري را به ساخت مترو، بحث سوخت پاك و هواي سالم اختصاص دهيم. دولت هم بايد كمك كند. طبق قانون، دولت بايد 50 درصد توسعه مترو را برعهده داشته ‌باشد و بيش از 80 درصد پول اتوبوس‌هاي شهري را بپردازد.
تعاملي كه در اينجا بين دولت و شهرداري نياز داريم را در دو دولت قبلي نداشتيم و باعث ايجاد مشكلاتي شده‌ بود.