ژنرال مك مستر مشاور امنيت ملي جديد امريكا شد
غريبه‌اي در كاخ سفيد
ميثم سليماني
منطق حاكم بر ساختار سياسي ايالات متحده دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا را مجبور كرده تا رفته‌رفته از انتخاب‌هاي هيجاني دست بردارد تا ديگر افرادي مثل مايك فلين را در پست حساسي مانند مشاور امنيت ملي امريكا قرار ندهد. دوشنبه شب دونالد ترامپ در نهايت تصميم خود را گرفت و رسما ژنرال هربرت ريموند مك‌مستر را به عنوان مشاور امنيت ملي امريكا معرفي كرد. ژنرالي با سري تراشيده و چهره‌اي متفاوت كه به عنوان جنگجويي متفكر در نبرد شناخته مي‌شود. الگوي او در نبرد تئوريسين معروف جنگ كارل فون كلاوزويتس است. او يكي از نظريه پردازان جنگ پروسي در قرن هجدهم ميلادي بود كه نظرياتش كماكان در نبردها و تئوري‌هاي جنگ مورد استفاده قرار مي‌گيرد. مك مستر در حدود يك دهه پيش براي مقابله با تروريست و جنگ در افغانستان و عراق اعزام شد و در آنجا مبارزه كرد و در حال حاضر و پيش از رسيدن به سمت مشاوره امنيت ملي امريكا تنها بر روسيه متمركز بود.
او پس از حمله موفقيت‌آميز روسيه به كريمه و سپس حضور موفقيت‌آميز و خيره‌كننده شبه مخفي روسيه در اوكراين، مك مستر نيز بي‌سرو صدا رياست پنلي در سطح بسيار بالاي ملي را بر عهده گرفت كه چگونه بايد ارتش آمادگي خود در برابر روسيه را حفظ كند و خود را باشرايط ارتش روسيه وفق دهد. زيرا دولت ايالات متحده و تا حدي ارتش به نوعي پذيرفته بودند كه به نوعي از اقدام روسيه در اوكراين غافلگير شدند و حتي شكست را در اوكراين پذيرفتند. با اين حال مك مستر و تفكرات او در امريكا همواره در جنگ عراق و افغانستان مورد احترام قرار دارد.
برخلاف فلين مك مستر هيچ ارتباطي با آقاي ترامپ در طول يك سال گذشته نداشته است و در گزينه‌هاي اوليه دونالد ترامپ براي جايگزيني فلين نبود. اما به نظر مي‌رسد، برخي جمهوريخواهان و سناتورها تلاش فراواني براي مطرح كردن او انجام دادند. تام پنه از آركانزاس، يك كهنه سرباز امريكايي، جان مك كين سناتور آريزونا و جيمز متيس وزير دفاع به نظر مي‌رسد براي رسيدن مك مستر براي اين سمت لابي‌هاي فراواني انجام دادند كه به بار نشسته است. به گونه‌اي كه با وجود همه اختلافات مك كين با دونالد ترامپ، از انتخاب مك مستر استقبال كرد و او را فردي دانست كه ساليان متمادي است كه اورا مي‌شناسد.
گفتني است انتخاب اول ترامپ براي جايگزيني فلين، رابرت هاروارد بود كه او اين سمت را به دليل هرج و مرج‌هاي زياد در كاخ سفيد نپذيرفت. مك مستر كه 54سال سن دارد در زمان جنگ ويتنام يك افسر جوان بود و با وجود همه انتقادها به جنگ عراق به اين جنگ رفت و در راستاي كمك به سربازان و سازماندهي حمله پيش رفت. با اين وجود او اكنون بايد با تيم امنيتي ترامپ از جمله جيمز متيس وزير دفاع، جان كلي وزير امنيت داخلي كار كند و همچنين در سياست خارجي با ركس تيلرسون نيز همكاري كند كه مهم‌ترين دستور كار او در خصوص روسيه خواهد بود.
مك مستر هفته گذشته به كميته نيروهاي مسلح سنا رفت تا گزارشي از شرايط نظامي روسيه ارايه دهد. او به حاضران در جلسه گفته بود: اين بسيار روشن است كه در حالي ارتش ما در افغانستان و عراق مشغول بود، روسيه قابليت‌هاي ايالات متحده و نقاط آسيب‌پذير مارا مورد مطالعه قرار داده و تلاش گسترده و بلندپروازانه‌اي را براي نوسازي ارتش خود انجام داده كه تا حد زيادي نيز موفق بوده است. وي در اين نشست عنوان كرد كه در اوكراين به عنوان مثال، تركيبي از سيستم‌هاي هوايي بدون سرنشين و سايبري تهاجمي و با قابليت‌هاي جنگ الكترونيك پيشرفته را به كار برد كه برآوردها نشان مي‌دهد از درجه پيچيدگي فناوري بالايي برخوردار هستند. زيرا در اوكراين، ارتش روسيه توانست به سرعت شورشي‌ها را به توپخانه و سلاح‌هاي ضد تانكي مسلح كند كه ما را شگفت‌زده كرد، آنها حتي به وسيله حملات سايبري كه انجام دادند ارتباط ميداني GPS با هواپيماهاي بدون سرنشين را مختل كردند. مك مستر با تيم تخصصي كه در اختيار داشته توانسته مطالعات دقيقي را روي نقش روسيه در اوكراين انجام دهد و اطلاعاتي را به وسيله كارشناسان در داخل و خارج امريكا جمع‌آوري كند كه گزارش آن را نيز در هفته‌هاي اخير به پنتاگون ارايه داده است.
با توجه به اطلاعاتي كه به دست آمده، ايالات متحده نگران شده است كه مسكو در حال حاضر داراي مزيتي جدي در مناطق كليدي است. خودروهاي زرهي روسيه به نظر مي‌رسد سبك‌تر و چالاك‌تر از ارتش امريكا باشند كه خودروهاي ارتش امريكا در جنگ عراق و افغانستان آسيب‌پذير بودند. همچنين تانك‌هاي T-90 روسيه به حدي پيشرفته شده‌اند كه مي‌توانند نبردهاي نابهنجاري را به نمايش بگذارند.
مك مستر در اين گزارش خود مي‌افزايد، ارتش روسيه داراي انواع سيستم‌هاي موشكي، ضد موشكي، جنگ‌افزار توپخانه است كه كشنده‌تر از سيستم‌هاي توپخانه‌اي و مهمات ارتش ايالات متحده هستند. آنها تانك‌هاي خود را به اندازه‌اي پيشرفت داده‌اند كه تا حد زيادي مي‌توان آنها را رويين تن خواند.
حالا نيز مك مستر در حالي به سمت مشاور امنيت ملي امريكا مي‌رسد، كه چالش روابط امريكا و روسيه در بالاترين سطح خود قرار دارد و او ارزيابي مناسبي از توانايي‌هاي نظامي روسيه دارد. اين درحالي بود كه مايكل فلين، مشاور امنيت ملي سابق امريكا قصد داشت تا روابط خوبي با روسيه برقرار كند و نگاهي به‌شدت ضد ايراني داشت. اين در حالي است كه ديدگاه مك مستر در قبال ايران چندان روشن نيست و به نظر مي‌رسد او هم به مانند اكثر نظاميان امريكا معتقد است كه با وجود توافق هسته‌اي ايران با غرب در دولت باراك اوباما هيچ نظارتي بر فعاليت‌هاي منطقه‌اي امريكا وجود ندارد.
با اين وجود مي‌توان حضور مك مستر را در اين پست اينگونه ارزيابي كرد كه او بيش از 10 سال از عمر خود را در خاورميانه سپري كرده و تمركز بسيار عميقي روي روسيه داشته و مي‌تواند تحليل مناسبي از شرايط داشته باشد. او اكنون مي‌داند كه روسيه تبديل به يك قدرت نظامي با قابليت‌هاي چندگانه شده است. اكنون روسيه تركيبي از قدرت نظامي و قدرت سايبري و سياسي شده است كه مي‌تواند براي تضعيف هر دولتي كه مي‌خواهد، عمل كند. روسيه حتي با حمله زميني و هوايي كه به سوريه داشت به نوعي سعي كرد قدرت و قابليت‌هاي نظامي خود را در صحنه عمل نيز نشان دهد. حتي اكنون جنگنده و هليكوپترهاي نظامي ارتش روسيه بارها و بارها از اطراف كشتي‌هاي جنگي ايالات متحده در درياي بالتيك عبور مي‌كنند و به آن نزديك مي‌شوند و با وجود تمامي هشدارهاي راديويي بي‌توجه به آن مسير خود را ادامه مي‌دهند.
مك مستر در سنا عنوان كرده است كه با توجه به مطالعاتي كه صورت گرفته است بايد اين تلاش صورت گيرد كه يك بازنگري در ساختار ارتش صورت گيرد و حتي يك طراحي جدي در ارتش براي مقابله با روس‌ها در شرق اروپا انجام شود. در ميان كساني كه در اين مطالعه مك مستر را همراهي كردند، فيليپ كاربر، رييس بنياد پوتوماك و عضو سابق نيروي دريايي امريكا بود كه از سال 2014 حدود 22 سفر به اوكراين داشته است. وي عنوان مي‌كند كه تعداد كمي از غربي‌ها دريافت خوبي از دكترين جديد روسيه و چرخش نظامي روسيه و محورهاي اصلي آن دارند كه تجلي آن را مي‌توان تا حدودي در اوكراين مشاهده كرد. وي مي‌افزايد: غربي‌ها هنوز نمي‌دانند مدت زمان جنگ با روسيه چه مقدار است و ميزان تهاجم روسيه تا چه حد پرخاشگرايانه و عصبي باشد.
كاربر عنوان مي‌كند كه مهمات جديد روسيه بسيار قابل توجه هستند، اكنون آنها مين‌هايي را با توان تخريبي بالايي در اختيار دارند كه ايالات متحده ديگر تعداد زيادي از آنها ندارد. روس‌ها همچنين داراي چهارده نوع از هواپيماهاي بدون سرنشين مورد استفاده در جنگ هستند كه يك واحد آن در اوكراين با هشت نوع متفاوت در يك روز در اين كشور مورد استفاده قرار گرفته‌اند. كاربر عنوان مي‌كند كه چگونه مي‌توانيم در برابر حملات دشمن مقابله كنيم. آيا مي‌توان به صورت كوركورانه به اينها حمله كرد؟ارتش ايالات متحده از سال 1943 مورد حمله هوايي قابل توجهي قرار نگرفته كه بتواند در برابر آنها مقابله كند و ارزيابي از توانمندي خود در اين زمينه داشته باشد.
اما مك مستر برآوردي دارد كه بر مبناي آن بايد ارتش امريكا در سال 2025 به چيزي فراتر از سطح و قابليت كنوني دست يابد. چرا كه افرادي مانند مك مستر معتقدند كه ارتش ايالات متحده پس از پايان جنگ سرد در 25 سال پيش كار چنداني نكرده است.
اما سوال اين است كه چرا دولت ايالات متحده اكنون گرفتار قابليت‌ها و پيشرفت‌هاي روسيه شده و از آنها عقب مانده است. در حالي كه اكنون ولاديمير پوتين، رييس‌جمهوري روسيه وجهه‌اي تهاجمي‌تر به ارتش خود مي‌دهد، ارتش ايالات متحده به سمت كوچك‌تر شدن در طول چند سال آينده پيش مي‌رود. طرحي كه سوالات فراواني در خصوص آن مطرح است. لايحه‌اي كه اخيرا پيشنهاد شده اين كاهش متوقف شود. همچنين پنتاگون برنامه خود در راستاي غير فعال كردن يك تيپ هوابرد را متوقف كرده است. دليل آن هم شرايط تخاصمي است كه اكنون ميان روسيه و امريكا به وجود آمده است.
اما با اين وجود مك مستر مي‌تواند يكي از بهترين افرادي باشد كه در اين خصوص گام بردارد. او همواره به عنوان چهره‌اي جنجالي در ارتش شناخته مي‌شد. او در كتابي كه پيش از زندگي حرفه‌اي خود منتشر كرده به نام قصور در انجام وظيفه، جانسون مك نامارا، رييس ستاد كل ارتش امريكا در جنگ ويتنام را دروغگو خواند و به نوعي آنها را به دليل اينكه به صورت دقيق نپذيرفتند كه اين جنگ غير قابل پيروزي است حمله را آغاز كردند. با اين حال مك مستر و همراهان او در چارچوب برنامه و استراتژي قرار داشتند كه بتوانند در راستاي مبارزه با شورشيان و تروريست‌ها در عراق و افغانستان قدم بردارند. آنها در اين راستا معتقد بودند كه نبايد فقط با شورشيان مبارزه كرد بلكه حتي در قلب و ذهن آنها نيز نفوذ كرد، از طريق بازسازي، بهبود شرايط پليس و پيشرفت شرايط اقتصادي به اين سمت رفت كه حداقل يك دهه به طول مي‌انجاميد. اما از آنجايي كه ايالات متحده هرگز قصد اداره امور در افغانستان و عراق را نداشت، نتوانست برنامه خود را به خوبي پيش ببرد.
با اين حال مك مستر يك تجربه مبارزه‌اي و آموزشي خوب داشته و رهبري سه تيپ زرهي سواره نظام را به غرب موصل بر عهده داشته است. گفتني است مك مستر به سربازان خود ياد مي‌داد و مي‌گفت زماني كه شما به يك عراقي بي‌احترامي كنيد، به مانند آن است كه براي دشمن كار مي‌كنيد. او حتي سربازان را مجبور كرده بود تا فرمي را به بازداشت‌شدگاني كه آزاد مي‌شوند، بدهند تا پر كنند كه آيا به خوبي تحت درمان قرار گرفتيد؟غذا چطور بود؟ چگونه مي‌توانيم بهتر وظايف خود را انجام دهيم؟ از جمله سوال‌هايي بود كه در فرم‌هاي آزادي زندانيان وجود داشت.
در حال حاضر اكنون اين انتظار از مك مستر مي‌رود كه بتواند تمركز خود را در وهله اول روي ارزيابي توانايي ارتش و مقابله با دشمنان معمولي و تهديدات بپردازد و در گام بعدي يك رويكرد واقع بينانه از موقعيت و تجاوزهاي روسيه بدون اينكه كشور را به سوي يك جنگ بزرگ سوق بدهد ارايه كند. حال بايد ديد كه رفته رفته جمع عقلا در كاخ سفيد قدرت مي‌گيرند، يا اينكه جريان‌هاي تندرويي همچون استيو بنون، مشاور ارشد كاخ سفيد، در اين سمت كماكان به تاخت و تاز خود ادامه مي‌دهد.