اصغر فرهادي! از تو سپاسگزاريم

كسب دومين اسكار سينماي ايران آنقدر بازتاب جهاني و داخلي داشته تا بهروز افخمي، گرداننده برنامه «هفت» را هم ناچار كند با وجود مخالفت با فيلم «فروشنده» در تازه‌ترين برنامه خود، از كسب اين جايزه به عنوان يك موفقيت براي فرهادي و سينماي ايران ياد كند و به او تبريك بگويد. افخمي كه پيش از اين درخشش «فروشنده» در جشنواره فيلم كن را حساب شده و سياست‌زده مي‌دانست، اين‌بار در برنامه «هفت» جمعه 13 اسفندماه نتوانست منكر اهميت دومين اسكار فرهادي شود؛ اسكاري كه بدون وابستگي به افراد، منوط به دريافت آراي آكادمي است. با اين همه سهم سينماي ايران براي بزرگداشت فرهادي، جشني بود كه همكاران اين كارگردان در موزه سينما ترتيب داده بودند. در اين مراسم كه اصغر فرهادي با همراهي پريسا بخت‌آور و سارينا دخترش در آن حضور داشت، چهره‌هاي سينمايي و غيرسينمايي آمده بودند تا خوشحالي خود را از اين موفقيت اعلام كنند. البته قرار بود اين مراسم به شكل خصوصي‌تر برگزار شود اما با انتشار خبر در سايت‌ها و رسانه‌ها، جمعيت زيادي از علاقه‌مندان به سينما، خواهان حضور در اين بزرگداشت شدند اما تعداد زيادي از آنها و برخي چهره‌هاي سينمايي و فرهنگي مانند شهرام و حافظ ناظري پشت درهاي بسته ماندند. همايون اسعديان، آغازگر مراسم بود، او با ابراز خرسندي از اين جايزه كه مروج صلح دوستي فارغ از هر رنگ و نژادي است، منوچهر شاهسواري مديرعامل خانه سينما را روي سن دعوت كرد: «كم‌كم بايد براي افتخارآفريني سينماي ايران فكر ديگري كنيم و شايد سال آينده در همين موقع بايد در استاديوم آزادي جمع شويم.» شاهسواري جملات خود را اين‌گونه آغاز و از جمعيت پشت در مانده عذرخواهي كرد. او شعف خود را از پراكنده شدن آواي تاريخ و تمدن ايران به واسطه سينما نشان داد: «ما با سينماي خود با دنيا حرف مي‌زنيم و ايجاد همدلي مي‌كنيم و مردم را به سمت خود و به قصد مفاهمه جلب مي‌كنيم. اصغر فرهادي! تو ثابت كردي كه سينماي ايران محصول يك نفر يا دو نفر نيست. ما به سهم خود از تو سپاسگزاريم و متاسفيم كه جمع بزرگ‌تري را نمي‌توانيم اينجا ميزباني كنيم، اما هر پيروزي تو برگ زرين ديگري در سينماي ايران است.»محمد بزرگ‌نيا، كارگردان سينما، سخنران بعدي اين مراسم بود. او يادآور شد ارزش دومين اسكار سينماي ايران و فرهادي به اندازه‌اي است كه حتي مخالفان هم نمي‌توانند آن را ناديده بگيرند: «بايد تبريك گفت؛ براي آنكه اصغر فرهادي با «فروشنده» گسترده‌ترين فضاي نقد و اظهارنظر را در جامعه ايران به وجود آورد. يك فيلم بدون نقد و چالش فيلمي مرده است بنابراين نقد منفي هم مي‌تواند داراي ارزش باشد، به شرط آنكه در پوشش نقد، شادكامي را تلخ نكنيم. اين فيلم باارزش‌ترين جوايز را از آن خود كرده و چقدر در چنين موقعيتي جاي عباس كيارستمي خالي است، اگر بود حتما از اين جايزه خوشحال مي‌شد.»حجت‌الله ايوبي، رييس سازمان سينمايي نيز، روي سن دعوت شد. او اما متن و نامه‌اي براي فرهادي ننوشته بود و ترجيح داد با زبان دل سخن بگويد. ايوبي به خاطره ديدار با فرهادي بعد از تماشاي فيلم «فروشنده» اشاره كرد: «آن زمان آقاي فرهادي گفت مردم ايران فيلم «فروشنده» را دوست خواهند داشت. اصغر فرهادي در درجه اول براي مردمش فيلم مي‌سازد و فيلمساز مردم ايران است. عباس كيارستمي هم‌چنين ويژگي‌هايي داشت، يك روز از او (كيارستمي) پرسيدم چطور شد در اينجا ماندي؟ و او گفت: من اين امامزاده «چيذر» را با جهان عوض نمي‌كنم. سينماگران ما اين افراد هستند و من تاسف مي‌خورم گاهي متن‌هايي را عليه اين سينماگران مي‌خوانيم يا حرف‌هايي را مي‌شنويم.»به گفته ايوبي زمان نمايش «فروشنده» در جشنواره فيلم كن، رييس اين جشنواره از اين فرهادي به عنوان سينماگري از «ايران كشور سينما» ياد كرد: «عربستان سعودي حاضر است تمام چاه‌هاي نفتش را بدهد تا بگويند اين كشور هنر است، اما نخواهند گفت. كشور سينما يعني كشوري كه نمي‌توان آن را تروريست خواند. زماني فردوسي، خيام، مولانا، حافظ و سعدي با زبان شعر و ادب سخن مي‌گفتند، امروز ما با زبان سينما همان حرف‌ها را مي‌زنيم و بر بام جهان ايستاده‌ايم.»رييس سازمان سينمايي، استاد محمدعلي موحد مولاناشناس را در جريان برگزاري اين بزرگداشت قرار داده بود و موحد با وجود كهولت سن، يكي از حاضران در مراسم بود. ايوبي همچنين به حضور هنرمندان ديگر رشته‌ها از جمله اميرخاني، صادق‌زاده و افجه‌اي اشاره كرد: «از همه هنرمندان رشته‌هاي مختلف دعوت كرده‌ام و اين هديه بنده به شما است.»پس از صحبت‌هاي ايوبي، محمدعلي موحد پشت تريبون قرار گرفت و خطاب به فرهادي گفت: «آقاي فرهادي امشب شب مباركي است. سن و سال من اقتضاي حضور در اين مراسم را ندارد اما يك مجلس استثنايي است. چون هر شب كه شب قدر نمي‌شود. آمدم شما را از نزديك ببينم و بگويم كه چقدر تحسين مي‌كنم و ارج مي‌نهم آن متانت همراه با هوشياري بي‌مانند و درك درست و واكنش نجيبانه و سنجيده شما را در برابر موقعيتي نامنتظر و همچنين آن پيام موجز و درخشان كه جهان را شگفت‌زده كرد. دلم مي‌خواست هديه‌اي با خود بياورم اما دستم كوتاه بود و چيزي كه لياقت شما را داشته باشد به عقلم نرسيد. به همين دليل نخستين كتابي را كه شصت سال قبل از من چاپ شده و يادگار دوران جواني‌ام است به يادگار آورده‌ام.» پس از اين صحبت‌ها، فرهادي به پيشواز موحد رفت و از او قدرداني كرد. در ادامه همايون اسعديان از غيبت محمود دعايي در اين مراسم به عنوان روحاني حاضر در ميان سينماگران ياد كرد: «آقاي دعايي هميشه مي‌گفت نمي‌شود مراسمي بدون حضور روحانيون برگزار شود، حالا من مي‌گويم نمي‌شود مراسمي سينمايي برگزار شود كه فاطمه معتمدآريا در آن حضور نداشته باشد! او با اين صحبت‌ها، معتمدآريا را به سن فراخواند. بازيگر فيلم «گيلانه» نيز از شور و هيجاني گفت كه در هفته اخير به بهانه كسب اسكار فرهادي همراه او بوده است: «با زندگي اين روزهايي كه سراسر ستم و نابخردي است نتوانستم در هفته گذشته لبخند بر لب نداشته باشم و براي اصغر فرهادي صدقه ندهم. سينماي ايران؛ اين همه مهر و مهرباني و شعوري كه از فرهنگ ايران و سواد و نشاط، نشات گرفته است. ما سياوشاني داريم كه تا به آخر اين فرهنگ را حفظ مي‌كنند و شعفي را تجربه مي‌كنيم كه اين سياوش زمانه ما سرافراز از حلقه آتش بيرون آمده است. افتخار اصغر فرهادي فقط براي خودش و خانواده‌اش نيست. بلكه تاجي بر سر ما هست و بزرگ‌ترين تاجي بود كه در آستانه سال نو مي‌شد بر سر ما گذاشته شود.»ويژه‌ترين بخش اين بزرگداشت اما پيام صوتي بهرام بيضايي بود كه با وجود فرسنگ‌ها فاصله، وظيفه خود دانسته بود موفقيت فرهادي را به او تبريك بگويد، هايده صفي ياري حامل اين پيغام بود: «به هر كسي در دنيا كه فيلم خوبي را ساخته و جايزه نگرفته است تبريك مي‌گويم چون بسيارند نام‌هاي بزرگ و سپاس‌ناديده و احترام من به هر فيلم خوبي است كه با تدبير اولياي امور، تماشاگران احتمالي‌اش از ديدن آن دور مانده‌اند. به اصغر فرهادي براي تمام جايزه‌هايي كه با گفتمان فرهنگي‌اش در آثارش گرفته و نيز براي خودداري‌اش از سفر و نامه‌اي كه نوشت تبريك مي‌گويم و اين را بگويم كه جايزه‌ها به اثر بزرگ شوند نه اثر به جايزه. براي من «فروشنده» مثل هر اثر ديگر فرهادي براي پالايش دروني‌ آن سزاوار ستايش بوده حتي اگر جايزه نمي‌گرفت.»صحبت‌هاي سيدمحمد بهشتي، مدير سابق سينمايي پايان‌بخش تقدير از اصغر فرهادي بود، او كسب جايزه اسكار را بهانه‌اي براي اجراي عدل و عدالت در اين سينما دانست: «سينماي ايران به همت تلاش اهل سينما در طول دهه‌هاي گذشته به مقامي رسيده بود كه بايد در بازي‌هاي خيلي بزرگ‌تري شركت مي‌كرد يعني يك كارگردان ايراني اسكار را كارگرداني كند و همه را به بازي بگيرد تا حرفي را بزند و امكاني را فراهم كند كه چهره واقعي هموطنانش نشان داده شود. او گفت: اين بازي بزرگ با هنر فرهادي به بهترين كيفيت اتفاق افتاد و به نظرم اينجا عدل آشكار شده است.»در پايان اين مراسم دو تابلو عين‌الدين صادق‌زاده، محمدعلي سجادي و غلامحسين اميرخاني به فرهادي اهدا شد. همچنين خانواده يدالله نجفي، صدابردار كلاه او را به عنوان يادگاري به فرهادي هديه دادند.