وزارت علوم و چالش‌هاي ماندگار
سيد علي حسيني٭
«بي‌ترديد جوانان و دانشجويان فضاي آزاد دانشجويي را در دولت آينده احساس مي‌كنند» اين سخن تنها نمونه‌يي از وعده‌هاي دكتر روحاني در ارتباط با دانشگاه و دانشجويان است. وعده‌هايي كه در دوران پيش از انتخابات 92 مطرح شد و پس از پيروزي، همواره رييس‌جمهور بيان كرده است كه وعده‌هاي خويش را فراموش نمي‌كند. اين مشي و گفتمان حسن روحاني بود كه باعث شد خيل عظيمي از دانشجويان در كنار ساير جوانان، به فعاليت در ستادهاي انتخاباتي وي بپردازند و نقش خويش در پيروزي اعتدال در انتخابات رياست‌جمهوري را ايفا كنند. دولت تدبير و اميد در حالي با شعارهايي چون گذار از فضاي امنيتي به فضاي امن روي كار آمد كه جوانان و دانشجويان 8 سال عزلت و عسرت را تجربه مي‌كردند.
اما با استقرار دولت اعتدال، اميد در دل فعالان دانشجويي و جوانان زنده گشت؛ هرچند مشكلات بر سر راه دولت و به ويژه وزارت علوم فراوان بود. از همان ابتدا مخالفت‌ها و سنگ‌اندازي‌ها شروع شد. گروه‌هاي فشار ديروز و دلواپسان امروز، در مخالفت با برنامه‌هاي آزاد انديشانه دولت در دانشگاه‌ها تلاش مي‌كردند. عدم راي اعتماد به دكتر ميلي منفرد، فشار و جو‌سازي عليه دكتر توفيقي، استيضاح دكتر فرجي‌دانا و عدم راي اعتمادي ديگر به دكتر دانش آشتياني تنها روايتي مختصر از مخالفت‌ها و فشارها در بالاترين سطوح وزارت علوم است. با وجود فشار‌هاي موجود، انتظار زيادي است كه برنامه‌هاي دولت در اين وزارتخانه آن طور كه بايد عملياتي شده باشد. فشارها بر فعالان دانشجويي كمابيش ادامه دارد و آن فضاي امن و آزاد موعود، همچنان در دانشگاه‌ها مشاهده نمي‌شود. همچنان دست‌هايي كه دانشگاه‌ها را سياسي نمي‌خواهند، در مسير مخالفت با دولت اهتمام مي‌ورزند. اما اميد ايجاد شده در بين دانشجويان و تغيير ديدگاه كلان وزارت علوم نسبت به فعاليت‌هاي دانشجويي و نيز تغيير مديران دانشگاه‌هاي كشور از جمله عواملي است كه موجب تغيير نسبي فضاي دانشگاه‌ها شده است. امروز با وجود باقي ماندن پاره‌يي ناملايمات، دانشجويان با فراغ بال بيشتري در نشريات دانشجويي قلم مي‌زنند و در تشكل‌هاي باقي مانده از پيش يا تازه تاسيس فعاليت مي‌كنند. روند اعطاي مجوز به تشكل‌هاي دانشجويي نيز از اقدامات قابل دفاع وزارت علوم است. هرچند كه اين اعطاي مجوز‌ها به كندي صورت مي‌پذيرند و تمام تشكل‌هاي تازه تاسيس با تفكري اصلاح‌طلبانه شكل نمي‌گيرند (به عنوان مثال مي‌توان از انجمن‌هاي اسلامي نزديك به طيف شيراز دفتر تحكيم وحدت نام برد يا از زمزمه‌هاي تاسيس تشكل گمنام وفاق و توسعه با تفكري اصولگرايانه، اما معتدل در دانشگاه شيراز ياد كرد) اما نفس تسهيل شكل‌گيري تشكل‌هاي جديد، نشان از تفكري دارد كه در وزارت علوم تلاش مي‌كند فضاي دانشگاه‌ها را پر نشاط‌تر گرداند تا تفكرات مختلف اجازه بروز و ظهور يابند.
از سوي ديگر در بررسي نقاط ضعف وزارت علوم فعلي بايد گفت كه هرچه از وزارتخانه فاصله مي‌گيريم و به درون دانشگاه‌ها نظر مي‌افكنيم، از برنامه‌ها و وعده‌هاي دولت دورتر مي‌شويم. برخي از مديران دانشگاهي دراجراي برنامه‌هاي دولت از قاطعيت لازم برخوردار نيستند و با فشارهايي اندك، عقب مي‌نشينند. به عنوان نمونه، با نگاهي به دانشگاه شيراز شاهد آنيم كه طرح تفكيك جنسيتي و ديواركشي بين دختران و پسران دانشجو پس از روي كار آمدن رياست جديد، تشديد شده است و سهميه‌بندي جنسيتي در دفترچه كنكور با شدت و حدت اعمال مي‌شود. اين در حالي است كه دكتر روحاني معتقد است «طرح تفكيك جنسيتي يك طرح غيركارشناسي است كه با جامعه ايران تطابق ندارد.» نمونه ديگري از اين دست، عدم حمايت كافي از نشريات دانشجويي مستقل و بعضا روند‌هاي غيرقانوني در به تاخير انداختن صدور مجوز نشريات است كه در تضاد با مشي وزارت علوم به نظر مي‌رسد.
در انتها اميد است كه حضور منتقدانه دانشجويان در كنار دولت، زمينه‌ساز رفع آسيب‌ها و مشكلات فعلي وزارت علوم شود و دانشگاه‌هاي كشور فضايي پرنشاط‌تر و اميدوارتر را تجربه كنند.
* دبير اسبق انجمن فرهنگ و سياست دانشجويان دانشگاه شيراز