شوراي صنفي، دانشجويي‌ترين تشكل
مسعود اسدي نژادجمالي
تشكل‌هاي دانشجويي نقش مهمي در روند حركت‌هاي مدني يك جامعه دارند. اين امر به خصوص زماني بارزتر مي‌شود كه يك جامعه از داشتن سازمان‌هاي مردم نهاد با آزادي عمل مثل احزاب مستقل يا تشكل‌هاي غير‌دولتي مدني محروم باشد. در اين جا تشكل‌هاي دانشجويي مكاني براي جمع شدن دانشجويان مي‌شود كه هم مي‌تواند تمريني براي آشنايي با فعاليت‌هاي مدني و گروهي باشد و هم مكاني براي طرح دغدغه و مسائل آنها و هم محفلي براي بي‌تشكل نماندن جامعه‌شان.
در دانشگاه‌هاي ايران تشكل‌هاي دانشجويي بسياري وجود دارد كه به طرق مختلف و بر اساس آيين‌نامه خود انتخاب مي‌شوند و به فعاليت مي‌پردازند. در اين بين شوراي صنفي دانشجويان تنها تشكلي است كه با راي مستقيم دانشجويان انتخاب مي‌شود اين در حالي است كه ساير تشكل‌هاي انتخابي، توسط شوراي عمومي (اعضاي عادي هر تشكل) انتخاب مي‌شوند. شوراي صنفي متشكل از راي مستقيم دانشجويان است. اين يكي از دلايلي است كه مي‌توان شوراي صنفي را دانشجويي‌ترين تشكل دانشگاه دانست. دليل ديگر، فعاليت‌هاي اين شورا است كه در آيين‌نامه آن نيز ذكر شده است و به بحث پيگيري مطالبات صنفي دانشجويان مربوط است. حضور و فعاليت شوراي صنفي يك دانشكده يا دانشگاه به معناي حيات جمعي آن است و كمك بسياري به شكل‌گيري حوزه عمومي دانشجويي و فعاليت‌هاي مدني مي‌كند.
دو سال گذشته و در دوران وزارت علوم دولت گذشته با ابلاغ آيين‌نامه جديد شوراي صنفي صفتي جديد در كنار اسم سابق اين تشكل دانشجويي قرار گرفت و آن رفاهي بود و به اين ترتيب شوراي صنفي به شوراي صنفي رفاهي دانشجويان تغيير نام داد. اين در حالي بود كه در نخستين ابلاغيه اين شورا در سال 1377 و در دولت اصلاحات نام اين تشكل تنها شوراي صنفي دانشجويان بود. حال اضافه شدن اين صفت با چه صلاح ديدي صورت گرفته است جاي سوال دارد چرا كه شوراي هر صنفي يكي از مطالبات آن پيگيري امور رفاهي است. در هر دو آيين‌نامه شوراي صنفي وظايف اين شورا آورده شده است. آن طور كه در هر دو اساس نامه آمده است شورا نبايد دخالتي در امور سياسي و مطالبات سياسي داشته باشد.
اما نكته ديگري كه در هر دو آيين‌نامه آمده است تشكيل شوراي صنفي دانشگاه است. شوراي صنفي دانشگاه مجموعه‌اي است كه از ميان دبيران شوراي صنفي تمام مراكز مربوط به يك دانشگاه يا موسسه انتخاب مي‌شوند. در دانشگاه تهران علاوه بر پرديس‌ها اعضاي شوراي صنفي خوابگاه‌ها نيز در اين شورا نماينده دارند و تصميمات آنها در سطح دانشگاهي است.
تا پيش از انتخابات سال 1388 شوراي صنفي مركزي دانشگاه تهران داير بود و اما بعد از آن به مدت چهار سال از فعاليت بازماند كه دليل آن فضاي سرد دانشگاه و تشكيل نشدن شوراهاي صنفي دانشكده‌هاي اين دانشگاه بود. بعد از انتخابات سال 1392 بار ديگر اين نهاد تشكيل شد اما نتوانسته با قدرت قبلي خود ظاهر شود و اين نيز نتيجه همان سردي حاكم بر فعاليت‌هاي تشكيلاتي در چهار سال گذشته بود.
اما اكنون با توجه به تغيير دولت و تغيير نسبي فضا دانشجويان شوراهاي صنفي نبايد فرصت را از دست داده و از انجام فعاليت‌هاي دسته جمعي به خصوص در سطح فراگير همانند دانشگاه تهران باز بمانند. فعالان دانشجويي در امور صنفي به خصوص در دانشگاه تهران با توجه به نقش اين تشكل در دانشگاه بايد به فعاليت بيشتر در اين حوزه بپردازند تا علاوه بر تغيير فضا بتوانند بدنه دانشجويي منجمد و پراكنده دانشگاه را با فعاليت‌هاي ذكر شده در آيين‌نامه‌شان از جمله فعاليت‌هاي فرهنگي و تفريحي متمركز كرده و بار ديگر فضاي دانشجويي را بر دانشگاه‌ها حاكم كنند.