رييس‌جمهور جديد امريكا به توافق اوباما با كوبا پشت كرد
بولدوزر ويراني ترامپ
ميثم سليماني
دستاوردهاي دولت باراك اوباما، رييس‌جمهور سابق ايالات متحده تبديل به دانه‌هاي دومينويي شده است كه با اقدامات دونالد ترامپ رييس‌جمهوري جديد يك به يك فرو مي‌ريزد. آخرين سنگي كه تاكنون از اين دومينو افتاده مربوط به كوبا است. دونالد ترامپ بخش‌هايي از توافقي كه پس از سال‌ها منجر به از سرگيري روابط ميان هاوانا- واشنگتن شد را لغو كرد تا يك بار ديگر نشان دهد هدفي جز از بين بردن ميراث باراك اوباما ندارد. تصميمي كه ترامپ گرفت با واكنش‌هاي متفاوتي همراه شد. برخي عقب‌نشيني از سياست‌هاي اوباما در خصوص كوبا را ضربه‌اي مهلك مي‌دانند. حتي بخشي از جمهوريخواهان كنگره امريكا نيز معتقدند كه رويكرد جديد دولت امريكا تنها يك بازار سودآور كه مي‌توانست تبديل به محلي براي فروش كالا و خدمات امريكايي شود را به رقباي ديگر خود مي‌سپارد.
اين در حالي است كه برخي محافظه‌كاران ضدكاسترو اين اقدام رييس‌جمهور را مورد ستايش قرار دادند و سياست تنش‌زدايي باراك اوباما را يك نوع عقب‌نشيني دانستند. برخي ديگر از جمهوريخواهان اما معتقدند كه اين اقدام دونالد ترامپ امريكا را به انزوا خواهد كشاند، از طرفي توافقنامه ميان امريكا و كوبا مي‌توانست منجر به افزايش تجارت و ايجاد شغل در هر دو كشور شود.
ريك كرافورد، نماينده جمهوريخواه از آركانزاس به واشنگتن‌پست مي‌گويد: تغييري كه ترامپ در سياست امريكا داد يك فرصت را براي مناطق روستايي امريكا از بين برد چراكه كوبا مي‌توانست دسترسي بيشتري به بازار واردات محصولات كشاورزي و روستايي امريكا داشته باشد. وي افزود: سياست ترامپ ممكن است امنيت ملي ايالات متحده را در معرض خطر قرار دهد، رقباي استراتژيك ما براي پر كردن خلأهاي ما حركت كرده‌اند.
كرافورد گفت: علاوه بر اين عدم مشاركت ايالات متحده در كوبا فرصت را براي كشورهايي مانند ايران، روسيه، كره شمالي و چين ايجاد مي‌كند كه در سرزمين با فاصله 90 مايلي مرزهاي ما نفوذ پيدا كنند.
سناتور جف فليك از آريزونا كه در طول مبارزات انتخاباتي سال 2016رياست‌جمهوري امريكا كه همواره سياست‌هاي ترامپ را مورد انتقاد قرار مي‌داد در بيانيه‌اي عنوان كرد: هرگونه تغيير سياست كه توانايي شهروندان امريكايي را براي سفر آزادانه به كوبا محدود كند، نه به نفع مردم امريكا و نه كوبا است.
فليك كه از جمله قانونگذاران امريكايي بود كه به‌شدت مخالف توسعه تماس‌هاي اوباما با هاوانا بود، هشدار داد كه بازگشت به سياست‌هاي سخت گذشته به زندگي روزمره كوبايي‌ها لطمه مي‌زند كه معيشت‌شان به طور فزاينده‌اي به سفر و گردشگري وابسته است.
در بيانيه‌اي كه فليك منتشر كرده از رهبري حزب جمهوريخواه در سنا مي‌خواهد تا يك راي‌گيري در خصوص محدوديت‌هاي قديمي در خصوص سفر به كوبا صورت گيرد، تا اينكه هيچ محدوديت سفري براي امريكايي‌ها به هر كشور ديگري از جهان وجود نداشته باشد. فليك اين بيانيه را با حمايت 54 سناتور منتشر كرد كه از جمله آن 9 جمهوريخواه وي را همراهي كردند كه مي‌توان به جان بوزمن از آركانزاس، مايك انزي وايومينگ و جري موران از كانزاس اشاره كرد.
گفتني است، دونالد ترامپ در سخنراني خود در ميامي عنوان كرد كه قصد دارد به يكي ديگر از وعده‌هاي انتخاباتي خود در مبارزات انتخاباتي عمل كند و روند روابط حسنه ديپلماتيكي كه در دوره اوباما با كوبا پس از چند دهه دشمني ايجاد شده را معكوس كند. دونالد ترامپ در سخنراني خود عنوان كرد كه روند نقل و انتقال آزاد پول نقد از ايالات متحده به كوبا متوقف مي‌شود چرا كه اين پول به جيب ارتش كوبا مي‌رود اما اين اقدام در حالي رخ مي‌دهد كه دونالد ترامپ عنوان كرده روابط ديپلماتيك حفظ خواهد شد. همچنين خطوط هوايي ايالات متحده و كشتي‌هاي كروز مي‌توانند به اين كشور رفت و آمد داشته باشند.
با اين حال در حركت جديدي كه دولت امريكا در اين خصوص انجام داده مسافرت به كوبا ديگر به آساني گذشته نخواهد بود بلكه فرآيند سفر به اين كشور پيچيده شده است. پليس قبل از سفر بايد مطمئن شود كه به قصد هيچ معاملاتي در خصوص ارتباط با بخش اقتصادي كوبا يا ارتش اين كشور نمي‌رويد و تنها به قصد سفر تفريحي به آنجا مي‌رويد.
همچنين با محدود كردن سفر از سوي ايالات متحده، اين سياست جديد منابع اصلي درآمدي بخش خصوص در كوبا را از بين مي‌برد چراكه پيش‌تر امريكا سياست‌هايي را براي تقويت و حمايت از اقتصاد بخش خصوصي در كوبا در نظر گرفته بود. تحت اين تغييرات انتظار مي‌رود ايالات متحده معاملات مالي با ده‌ها شركت مرتبط و وابسته به ارتش كوبا را كه عملا ده‌ها هتل و تورهاي مسافرتي، رستوران و ديگر شركت‌هاي اينچنيني در كوبا را دربرمي‌گيرد را متوقف كند.
ترامپ معتقد است، تا زماني كه زنداني‌هاي سياسي در كوبا آزاد نشوند، امريكا تحريم اين كشور را رفع نمي‌كند. چند زنداني سياسي سابق كوبايي در سخنراني ترامپ حاضر بودند و او در ابتداي صحبت‌هايش آنها را ستايش كرد.
با اين وجود دونالد ترامپ در حالي آزادي و عدم برگزاري انتخابات را بهانه بازگشت تحريم‌ها در قبال كوبا اعلام كرد كه چندي پيش با حضور در عربستان سعودي پادشاهي اين كشور را ستود كه در آن زندانيان سياسي اعدام مي‌شوند، انتخابات معنايي ندارد و حداقلي‌ترين حقوق زنان نيز در آن رعايت نمي‌شود و در آنجا به راحتي معاملات تسليحاتي انجام مي‌دهد و پادشاه اين كشور را مي‌ستايد و هيچ انتقادي نيز از نقض حقوق بشر، زندانيان سياسي و عدم آزادي در اين كشور سخن نمي‌گويد و آن را متحد خود و امريكا مي‌داند.
مخالفت در كنگره
اما هم در مجلس نمايندگان و هم سناي امريكا اكثريت به سمت مخالفت با اين سياست پيش رفته‌اند. نماينده مينه سوتا تام امر مي‌گويد: ايالات متحده از لحاظ اقتصادي بر اثر اين سياست صدمه خواهد ديد و اين موضوع براي كشاورزان كه نياز به دستيابي به بازارهاي جديد دارند، صنايع توليدي مارا با خطر مواجه مي‌كند.
امر كه يكي از حاميات مشتاق دونالد ترامپ در كپيتول هيل به شمار مي‌آيد، اعلام كرد كه بخشنامه جديد دونالد ترامپ عملا وعده‌اش مبني بر امن نگه داشتن ميهن امريكا را نقض مي‌كند. امر، كرافورد و پنج جمهوريخواه ديگر مجلس نمايندگان در بيانيه‌اي هشدار داده‌اند كه عقب‌نشيني از سياست ايالات متحده در قبال كوبا و لغو توافقنامه‌هاي جديد با هاوانا را تهديد مي‌كند كه مبارزه با قاچاق انسان، مواد مخدر و جرايم اينترنتي را به خطر مي‌اندازد.
جري موران نيز در بيانيه‌اي عنوان كرد: شعار اول امريكا به اين معني است كه صادرات آنچه ما در كشور توليد مي‌كنيم به سراسر جهان برود. وي افزود ما بايد روي پيدا كردن راهي براي افزايش تجارت با كوبا به جاي قطع روابط با كوبا باشيم كه داراي پتانسيل زيادي براي ايجاد مشاغل جديد، در درآمد و تقويت اقتصاد ملي ما است. موران همچنين حمايت خود را در راستاي بازگرداندن تجارت با كوبا نيز اعلام كرد. سناتورجان بوزمن نيز مي‌گويد: سياست دونالد ترامپ سياست ايالات متحده را رو به عقب پيش مي‌برد. وي مي‌افزايد: اين امر مي‌تواند موثر‌تر باشد در راستاي ادامه خط ارتباطي باز و رابطه كاري با يك دولتي كه نياز به كمك‌هاي دموكراتيك به جاي بستن آن راه‌ها دارد. اين موضوع تنها يك رويكرد تجاري نيست بلكه يك ايده است.
به نظر مي‌رسد دونالد ترامپ شبيه راننده ديوانه بولدوزري شده است كه قصد دارد همه‌چيز را نابود كند و هرچيزي كه سر راه او قرار مي‌گيرد خراب مي‌كند، اما اينكه چگونه و چه كسي مي‌خواهد اين راننده ديوانه را از بولدوزر پياده كند و ترمز آن را بكشد هنوز مشخص نيست.
كوبا خواهان مذاكره رسمي با امريكا شد
به دنبال اقدام دونالد ترامپ در لغو بهبود روابط با هاوانا، دولت كوبا آنچه را كه لفاظي‌هاي «خصمانه» رييس‌جمهوري امريكا در سخنراني‌اش خواند، رد كرد. در بيانيه منتشر شده از سوي دولت كوبا، اين كشور سياست جديد امريكا در قبال هاوانا را لفاظي «خصمانه» ناميد اما اعلام كرد كه تمايل دارد تا به مذاكرات قابل احترام با امريكا درباره مسائل مشترك بپردازد. رائول كاسترو، رييس‌جمهوري كوبا اعلام كرد، صحبت‌هاي ترامپ پر از لفاظي‌هاي خصمانه بود.
وي در بيانيه‌اي كه در وبسايت دولتي و تلويزيون كوبا منتشر شد، اعلام كرد كه اين سخنراني از سوي رييس‌جمهوري امريكا بر خلاف موضع آشتي‌جويانه است و گفت كه كوبا به دنبال تداوم مذاكرات با امريكا روي مسائل مختلف است. دولت كوبا مي‌گويد دو سال گذشته نشان داده كه دو كشور مي‌توانند در يك مسير متمدنانه با يكديگر همكاري و همزيستي داشته باشند.