زنان بيوه و مسووليت ما

روز 23 ژوئن هر سال به نام روز جهاني زنان بيوه (Widows) نامگذاري شده است. منظور از زنان بيوه زناني هستند كه شريك زندگي آنها فوت كرده است. هم‌اكنون بيش از 256 ميليون زن بيوه و 584 ميليون كودك اين زنان در جهان زندگي مي‌كنند. واقعيت آن است كه در جوامع مختلف، زنان بيوه با چالش‌هاي متعددي مواجه هستند. يكي از مهم‌ترين مسائلي كه زندگي اين زنان را تحت تاثير قرار مي‌دهد و به سبب آن خشونت‌هاي ديگر را عليه آنها روانه مي‌كند، فقر و محروميت آنهاست. تخمين خوشبينانه اين است كه حدود 15 درصد از اين زنان در فقر مطلق به سر مي‌برند.
نامگذاري چنين روزي، گام مهم جهاني در جهت پايان دادن به اين تبعيض و ترويج حمايت جهاني از حقوق اين زنان است.
اما بايد توجه داشت كه توجه به اين مساله در هر كشوري نيز متناسب با ساختارهاي اجتماعي آن كشور متفاوت خواهد بود. به نظر مي‌رسد ايران در اين زمينه برخي مسائل حاشيه‌اي خاص خود را نيز دارد. مطالعه‌اي ناتمام را در سال ۹۱ در مورد ميزان امنيت زنان در محيط‌هاي كاري از منظر جامعه‌شناسي و فرهنگ سازماني انجام دادم. داده‌هاي اوليه حاصل از مصاحبه‌هاي صورت‌گرفته نشان مي‌داد اين گروه از زنان در متن اجتماع ايران از يك ناامني مضاعف برخوردارند. نوع نگاه به زنان بيوه از سوي برخي مردان در بسياري موارد حالت غير اخلاقي و سوءاستفاده‌گرايانه دارد. متاسفانه برخوردهاي اينچنيني بعضا بر رنج اينگونه زنان افزوده و زندگي نگران‌كننده‌اي را براي آنان فراهم ساخته است؛ به‌گونه‌اي كه زنان بيوه در جامعه ايران در بسياري موارد ناگزيرند مساله بيوگي خود را پنهان كنند. علاوه بر زنان همسر فوت كرده در ايران با پديده ديگري كه من آن را بيوه ساختاري مي‌نامم، نيز مواجهيم. شرايط تحولات جمعيتي و سبك زندگي به گونه‌اي دچار تغييرات نهادي شده است كه ما در سال‌هاي آتي با جمعيتي از دختران مواجه خواهيم بود كه از شانس ازدواج پاييني برخوردارند و به اين ترتيب با پديده دختران مجرد سالخورده در آينده مواجه خواهيم بود.
بر اساس مسووليت‌هاي ما اين گروه از جامعه مي‌بايست مورد احترام جدي باشند و موظفيم زمينه زندگي راحت را براي ايشان فراهم آوريم.
به ويژه در مورد گروه اول بايد از نقش مهم آنها در خانواده و جامعه و تلاش تحسين برانگيز آنها در مراقبت از فرزندان خود، مديريت خانه‌ها و مشاغل تجليل كنيم. به نظر مي‌رسد ما به خصوص در شهرهاي بزرگ به قوانين و مقررات و فرهنگ حمايت گرايانه همراه با احترام ‌براي اين زنان نيازمنديم. زندگي راحت و امن در متن جامعه از مسائلي است كه علاوه بر فقر، نياز به شغل و... براي اين زنان ضروري است. ارايه خدمات مشاوره براي مديريت خانواده به صورت تك‌والديني و برنامه‌ريزي براي افزايش ضريب امنيت اين زنان از اهميت بسيار برخوردار است‌‌.
به اين منظور بررسي مشكلات اين قشر از جامعه و تدوين سياست‌هاي حمايتي رفاهي كارآمد و همه‌جانبه نگر در دستور كار جلسات آتي شوراي عالي رفاه و تامين اجتماعي قرار دارد؛ ضمن آنكه اقداماتي در جهت ايجاد شرايط مناسب براي بهره‌مندي از نعمت مادر بودن براي دختران مجرد انجام شده كه از آن جمله ايجاد شرايط قبول فرزند براي دختران مجرد بوده است.