دانشگاه آزاد قبل از هاشمي دانشگاه آزاد پس از هاشمي

1-‌ شكل‌گيري دانشگاه آزاد كار ارزشمندي بود، در زمان جنگ و براساس توقعي كه از نظام دانشگاهي ما وجود داشت، اين دانشگاه به پيشنهاد آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني و حمايت امام خميني و حضور برخي ديگر از مسوولان پا گرفت كه نتيجه يك تصميم منطقي بود تا به نيازهاي جامعه و نسل جوان ايران پاسخ داده شود.
2-‌ دانشگاه آزاد به‌عنوان يك دانشگاه بزرگ در كشورمان توسعه پيدا كرد و البته به مرور توسعه كمي اين دانشگاه موجب ايجاد يك پارادوكس شد. از يك سو نيازهاي آموزشي ما بايد تامين مي‌شد و از سوي ديگر توسعه دانشگاه نيازمند ايجاد زيرساخت‌هاي لازم و اساتيد مجرب بود. براي همين از گذشته مساله «كيفيت» يكي از موارد مورد بحث ميان اين دانشگاه و وزارت علوم به عنوان نهاد ناظر بوده است. موضوع كيفيت به خصوص در واحدهاي اين دانشگاه در نقاط دورافتاده مطرح بوده، چون كيفيت شعب دانشگاه در استان‌هاي بزرگ خوب اما در برخي نقاط توسعه بي‌رويه وجود داشت. موضع وزارت علوم هم اين بود كه بي‌توجهي به شاخص‌ها و چارچوب‌هاي كيفي موجب آسيب‌ديدن فارغ‌التحصيلان اين دانشگاه مي‌شود.
3-‌ در يك دوره هشت ساله مساله رابطه دانشگاه آزاد و وزارت علوم تبديل به يك مساله سياسي شد. در دوره رياست‌جمهوري آقاي احمدي‌نژاد به دليل پيوندي كه نام اين دانشگاه با مرحوم هاشمي داشت، موضع دولت نسبت به دانشگاه آزاد از بحث كيفيت فراتر رفت و تبديل به تلاشي شد براي اثبات سيطره رييس دولت نهم و دهم بر اين نهاد. سعي بر اين بود كه دانشگاه آزاد به عنوان يك مجموعه بزرگ در اختيار دولت قرار بگيرد. در اين دوران آيت‌الله هاشمي ايستادگي زيادي كرد و در نتيجه وقتي دولت وقت ديد كه حتي با تغيير مديريت اين دانشگاه هم نمي‌تواند مجموعه را در اختيار بگيرد، دست به گسترش دانشگاه و واحدهاي پيام‌نور زد تا با اين كار دانشگاه آزاد را مهار و محدود كند.
4-‌ پس از رحلت آيت‌الله هاشمي، دانشگاه آزاد بار ديگر شاهد تغيير رويه بود. تغييرات اعمال شده به خصوص انتخاب مديران در دانشگاه آزاد نشان از نوعي تغيير رويكرد فرهنگي و سياسي دارد اما براي قضاوت جدي‌تر در خصوص اين تغييرات هنوز بايد در انتظار گذر زمان بود.
5- در حال حاضر موضوعي كه جاي تامل دارد اتفاقي است كه در خصوص تاييد رشته‌هاي دانشگاه آزاد ميان اين دانشگاه و وزارت علوم رخ داده است كه ربطي به مجادلات سياسي و فرهنگي ندارد و موضوع كيفيت آموزش در ميان است. وزارت علوم توقع دارد، دانشگاه آزاد كه اعتباربخش آموزش عالي است براي حفظ موقعيت آموزش عالي، استانداردها و ضوابط را به خصوص در بحث تحصيلات تكميلي رعايت كند. اين را هم بايد گفت كه موضوع اختلاف بر سر چند هزار كد رشته تحصيلي موضوعي است كه از گذشته وجود داشته است. همه حرف اين است كه رعايت استانداردهاي آموزشي بايد به خاطر دفاع از كيان اساتيد، كاركنان و فارغ‌التحصيلان و دانشجويان اين دانشگاه صورت بگيرد، هر قدر كيفيت تحصيل در اين دانشگاه بالا رود، مزيت‌هاي بيشتري نصيب كساني مي‌شود كه از اين دانشگاه فارغ‌التحصيل مي‌شوند. اين بحث كاملا تكنيكي است و حالا كه اين بحث به مجلس هم كشيده شده، تمهيداتي در نظر گرفته‌اند تا برخي از ضوابط در مورد اين رشته‌هاي مورد بحث رعايت و در يك بازه زماني اصلاحاتي انجام شود تا كيان دانشگاه آزاد آسيب نبيند. اما درخصوص تحولات غيرآموزشي اين دانشگاه در دوره جديد و تغييراتي كه با روش مديريتي جديد در راه است همچنان كه گفته شد بايد هنوز منتظر ماند و ديد كه در نوع نگاه به اين دانشگاه شاهد چه تغييراتي خواهيم بود.