بي‌بي به آتش‌بس در سوريه به خاطر حضور ايران نه گفت
نتانياهو پشت‌گرم به تروريست‌هاي سوري
الكسي پوشكوف: اگر تل‌آويو طرح بهتري براي آتش‌بس دارد ارايه دهد
يسرا بخاخ
بعد از ديدار دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا با ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه در حاشيه نشست گروه 20 در هامبورگ آلمان و اعلام نخستين توافق جدي ميان واشنگتن و مسكو در خصوص بحران سوريه، تل‌آويو بعد از تعلل و سكوت چند روزه اعلام كرده كه با توافق آتش بس در جنوب سوريه موافق نيست. بنيامين نتانياهو اعلام كرده كه اين توافق را قبول ندارد زيرا باعث تثبيت حضور ايران در سوريه مي‌شود. اين ادعا در حالي مطرح شده كه به نظر مي‌رسيد توافق روسيه و امريكا براي آتش بس در سوريه بيش از هر طرف ديگري حتي بيش از سوريه به سود اسراييل و مطابق نگراني‌هاي اين رژيم طراحي شده باشد. سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه نيز بعد از اين اقدام اسراييل اعلام كرد كه مسكو و واشنگتن همه اقدامات لازم براي توجه داشتن به منافع اسراييل در زمان ايجاد مناطق كاهش تنش را در نظر خواهند داشت. الكسي پوشكوف، عضو مجلس دوماي روسيه نيز در واكنش به اظهارات نتانياهو گفته اگر نخست‌وزير اسراييل با طرح روسيه و امريكا براي توقف درگيري‌ها در جنوب سوريه مخالف است بهتر است طرح جايگزيني ارايه كند.
تل‌آويو مجموعه شروط خود را به امريكا و روسيه ابلاغ كرده است و به نظر مي‌رسد اين دو كشور علاوه بر اينكه توان محقق كردن اين مطالبات را ندارند، چندان ميلي به اجراي اين مطالبات هم نشان نمي‌دهند. اسراييل مي‌خواهد كه دشمنانش از سوريه خارج شده يا حداقل حضورشان در اين كشور كمرنگ شود، مراد اسراييل از دشمن ايران و حزب‌الله است و عملا نمي‌خواهد كه جريان مقاومت ده‌ها كيلومتر از بلندي‌هاي جولان اشغالي دور شود بلكه خواستار خروج كامل آنها از سوريه است. روزنامه الاخبار در اين باره نوشته اسراييل به خوبي مي‌داند كه توافق آتش بس در جنوب سوريه به معناي حضور نظامي شريك دشمنانش يعني ارتش روسيه به عنوان ناظر در اين منطقه است، اين مساله در كوتاه‌مدت فرصتي براي رژيم صهيونيستي به شمار مي‌رود زيرا شاهد آرامش نسبي در اين منطقه خواهد بود اما در دراز مدت اين مساله و پيامدهاي آن مي‌تواند به تهديد استراتژيك مهمي تبديل شود كه تل‌آويو نه مي‌تواند در برابر آن ايستادگي كند نه مي‌تواند پيامدهاي منفي آن را از خود دور كند، در همين ارتباط بايد به دو نكته اشاره كرد، نكته اول اينكه اسراييل به درستي مي‌داند كه قدرت تاثيرش بر بحران سوريه فقط از طريق جنوب اين كشور امكان‌پذير است زيرا سرزمين‌هاي اشغالي ميدان مستقيم و رو در روي بخش‌هاي جنوبي سوريه به شمار مي‌رود و تل‌آويو مي‌تواند از اين مساله به عنوان يك اهرم فشار در روند حل سياسي بحران سوريه استفاده كند به همين دليل از دست دادن اين منطقه و واگذار كردن آن به روسيه فرصت مانور در اين منطقه را از تل‌آويو مي‌گيرد به همين دليل است كه رژيم صهيونيستي تا جايي كه مي‌تواند سقف شروط خود را بالا برده، شايد روسيه را وادار كند تا به مراعات منافع اسراييل در هر توافقي در خصوص سوريه پايبند باشد. يكي از دلايلي كه نگراني‌هاي اسراييل را از حضور ايران و حزب‌الله در سوريه بيشتر كرده مساله قدرت نظامي حزب‌الله و راه ارتباطي زميني است كه با عراق براي مقاومت ايجاد شده به همين دليل تل‌آويو مي‌خواهد ايران و حزب‌الله خارج از سوريه باشند يا حداقل تا جايي كه امكان دارد در دور‌ترين بخش نسبت به سرزمين‌هاي اشغالي باشند تا در آينده خطري براي اين رژيم ايجاد نكنند. اما نكته دوم در اظهاراتي است كه اخيرا به نقل از منابع نظامي بلندپايه اسراييل منتشر شده است كه بايد نيروهاي تضمين‌دهنده آتش‌بس در جنوب سوريه از نيروهاي دوست با اسراييل باشد كه منافع اين رژيم را تامين مي‌كنند و اسراييل بدون شك ترجيح مي‌دهد نيروهاي امريكايي اين مسووليت را بر عهده بگيرند. اما مشخص است دو نكته‌اي كه اسراييل بر اساس آن سياست خود را در خصوص سوريه پايه‌گذاري مي‌كند در حال حاضر و با توجه به فضاي ميداني و سياسي فراهم نيست و امريكايي‌ها هم به صورت كامل جوابگوي خواسته‌هاي اسراييل نيستند به همين ترتيب اين موقعيت رژيم صهيونيستي را در برابر دو انتخاب قرار مي‌دهد يا اينكه توافق را بدون تغيير بپذيرد يا با رد كردن آن وضعيت در جنوب سوريه را به همين شكلي كه هست نگاه دارد زيرا تا زماني كه شروط اسراييل محقق نمي‌شود، معارضان مسلح امنيت اين رژيم را در جنوب سوريه حفظ مي‌كنند. روشن است وقتي كه نتانياهو مي‌گويد ترجيح مي‌دهد معارضان مسلح سوري در جنوب سوريه حضور داشته باشند تا نيروهاي ارتش روسيه، رژيم صهيونيستي گزينه دوم را انتخاب كرده است. رابرت فورد، سفير پيشين ايالات متحده در سوريه اخيرا اعتراف كرده كه واشنگتن و مسكو نمي‌توانند مانع رسيدن ايران و حزب‌الله به مرزهاي جولان اشغالي شوند زيرا قدرت اصلي در پيروزي‌هاي عمليات‌هاي زميني ارتش سوريه را همپيمانان ايران تامين مي‌كنند.
زمزمه انحلال هيات تحرير الشام
با ادامه گفت‌وگوهاي غيرعلني براي ترسيم جزييات توافق روسيه و امريكا آخرين گزارش‌ها حاكي است كه نشست‌هاي متعددي در شهر درعا كه يكي از مناطق لحاظ شده در اين توافق است برگزار شده است. به گفته منابع معارضان سوري سرنوشت هيات تحريرالشام (وابسته به القاعده) در اين منطقه به بحث گذاشته مي‌شود زيرا بر اساس يكي از بندهاي توافق روسيه و امريكا خروج نيروهاي نظامي غيرسوري از اين منطقه و تمركز بر مبارزه با تروريسم الزامي است و با توجه به نبرد اخير هيات تحرير الشام كه مرگ يا ذلت نام‌گذاري شده بود و چندين انتحاري هم در آن مشاركت داشتند به نظر نمي‌رسد كه بتوان اين گروه را به راحتي راضي كرد تا از جنوب سوريه خارج شود. از طرفي امريكا هم نمي‌تواند توافقي را كه با طرف‌هاي بين‌المللي به امضا رسانده در شرايطي اجرا كند كه هيات تحرير الشام كه در فهرست گروه‌هاي تروريستي امريكاست، در جنوب سوريه حضور داشته باشد. به اين ترتيب اين گروه مسلح يا بايد نيروهاي خود را از درعا خارج كرده و به ادلب ببرد كه اين مساله نيازمند هماهنگي با مسوولان رسمي سوريه است دوم اينكه مي‌تواند تشكيلات اين هيات در جنوب سوريه را منحل كند و نيروهاي نظامي‌اش به ديگر گروه‌هاي مسلح كه در فهرست گروه‌هاي تروريستي قرار ندارند، بپيوندند.
معارضان، ضعيف‌ترين حلقه بحران سوريه
از طرفي روزنامه العرب عربستان چاپ لندن، بخش نظامي و سياسي معارضان سوري را ضعيف‌ترين حلقه وضع موجود در سوريه مي‌داند. اين روزنامه معتقد است كه دلايل زيادي را مي‌توان براي ضعف معارضان سوري برشمرد اما يكي از مهم‌ترين مسائل نبود استراتژي و راهبرد روشن از سوي آنها براي واكنش نشان دادن به تحولات سوريه، شكاف و اختلاف نظر ريشه‌دار، خسارت‌هاي مالي و جاني فراوان در ميدان جنگ و در آخر عدم انسجام جريان‌هاي حامي معارضان و گاها تقابل آنهاست. العرب نوشته دولت سوريه هم از اين شكاف و ضعف معارضان به سود خود استفاده كرده تا جايي كه الكسي بوردافكين، نماينده دايمي روسيه در سازمان ملل روز شنبه گذشته به خبرنگارها گفته كه معارضان سوري از مطالبه بركناري بشار اسد دست كشيده‌اند. بوردافكين گفته بود در آخرين گفت‌وگوها در خصوص سوريه نكات مثبتي درباره لزوم تصحيح رويكرد هيات عالي مذاكره‌كننده معارضان سوري مطرح شد و معارضان در اين نشست‌ها هيچ اشاره‌اي به لزوم بركناري بشار اسد از قدرت نكردند. به گفته العرب معارضان بعد از اين مساله تحت فشار قرار گرفته و هيچ راهي براي پاسخگويي به نماينده دايم روسيه در سازمان ملل نداشتند به جز پاسخ رياض حجاب، هماهنگ‌كننده اين گروه كه در صفحه فيسبوك خود نوشته بود: «مردم سوريه نظر خود را درباره بشار اسد ودولت او بيان كرده‌اند ما هيچ حقي نداريم تا از اساسي‌ترين خواسته مردم اين كشور (بركناري بشار اسد) دست بكشيم.» در حالي كه هيات عالي مذاكره‌كننده معارضان سوري كه وابسته به رياض هستند همواره خواستار بركناري اسد بوده‌اند، دو جريان معارض سوري ديگر يعني معارضان معروف به اجتماع قاهره و مسكو مخالفتي با باقي ماندن اسد در قدرت ندارند. ناظران مي‌گويند اظهارات نماينده روسيه در سازمان ملل را نمي‌توان به صورت كامل انكار كرد زيرا عملا در بدنه معارضان و هيات عالي مذاكره‌كننده شكاف‌هاي زيادي وجود دارد كه يكي از اصلي‌ترين اختلاف‌نظرها در زمينه آينده بشار اسد است. به گفته آنها با توجه به تغيير رويكرد بين‌المللي و تحولات ميداني شكاف در بدنه هيات مذاكره‌كننده سوري امري طبيعي است زيرا از اظهارات مسوولان ارشد غربي اين نكته دريافت مي‌شود كه اسد در شرايط فعلي مشكل اصلي نيست و مي‌توان با باقي ماندن او در قدرت كنار آمد و اين تغيير لحن تا آنجا پيش رفته كه امانوئل مكرون، رييس‌جمهور فرانسه گفته بود هيچ جايگزين قانوني در حال حاضر براي بشار اسد وجود ندارد. العرب به معارضان سوري توصيه كرده تا با بازنگري در سياست‌هاي خود اولويت‌هاي خود را مشخص كنند و تاكيد كرده كه اين مساله هم بدون اتحاد اين گروه امكان پذير نيست. در زمينه ميداني نيز ارتش سوريه و همپيمانانش در حومه جنوبي الرقه پيشروي‌هاي چشمگيري داشته‌اند و در عين حال عمليات‌هاي نظامي ارتش سوريه در محور صحراي نزديك به جنوب ديرالزور هم فعال شده است. ارتش سوريه روز يكشنبه روستاي زمله شرقي، نيروگاه الزمله و ميدان‌هاي گازي الخلاء و الزلمه و ميدان نفتي الفهد در حومه جنوبي رقه را آزاد كردند. اين پيروزي‌ها بعد از به دست گرفتن كنترل كامل ميدان‌هاي نفتي وسيع الوهاب و دبيسان صورت گرفته است. اما در حومه شرقي حمص كه به مرزهاي استاني ديرالزور نزديك است نيروهاي هوايي ارتش سوريه كاروان خودروهاي زرهي تروريست‌هاي داعش را در اطراف منطقه حميمه و شرق منطقه الكدير بمباران كردند. روز دوشنبه نيز خبرگزاري رسمي سوريه سانا اعلام كرد كه ارتش اين كشور ميدان نفتي الديلعه در حومه جنوب غربي الرقه را آزاد كرده‌اند و سه خودروي بمب‌گذاري شده تروريست‌ها را نيز منهدم كرده‌اند. بر اساس گزارش سانا نيروي هوايي و يگان توپخانه‌اي ارتش سوريه در 24 ساعت گذشته عمليات نظامي گسترده‌اي عليه مواضع داعش در شهر ديرالزور انجام داده‌اند. در عمليات ارتش سوريه در اين منطقه علاوه بر آزادي بخش‌هاي مهم راهبردي در حومه ديرالزور و جنوب رقه تعداد زيادي از سركرده‌هاي سعودي و تونسي داعش نيز كشته شده‌اند.