مخالفان دولت با برگزاري رفراندوم صوري شرايط را سختتر كردند
راي هفت ميليوني در مخالفت با مادورو
ميثم سليماني
اين روزها ونزوئلا درگير يك چرخه از بحرانهاي پيدرپي شده است كه شاهكليد حل اين بحران در اختيار يك نفر قرار دارد و آن هم نيكولاس مادورو است. مخالفان رييسجمهوري ونزوئلا روز يكشنبه رفراندومي نمادين را در مخالفت با مادورو برگزار كردند تا نشان دهند مردم تغيير در قانون اساسي كه نيكولاس مادورو قصد دارد آن را به زودي اعمال كند را نميخواهند. بيش از هفت ميليون ونزوئلايي در اين رفراندوم قويا اعلام كردند كه تغيير جديدي در قانون اساسي اين كشور را نميخواهند. اين در حالي است كه دو هفته ديگر نيكولاس مادورو قصد دارد انتخاباتي را براي تغيير قانون اساسي اين كشور برگزار كند. با اين حال انتخابات كه از روز جمعه آغاز شد و روز يكشنبه پايان يافت بدون دردسر هم نبود. چرا كه رايگيري پس از كشته شدن يك زن 61 ساله و زخمي شدن چهار نفر به خشونت كشيده شد. اين شرايط در حالي به وجود آمد كه طرفداران دولت سوار بر موتوسيكلتها در غرب كاراكاس به يك محل اخذ راي حمله كردند و با جمعيت درگير شدند. با توجه به اين شرايط اما آمار نشان ميدهد 7170186 از سراسر ونزوئلا در روز يكشنبه به مخالفت با تغيير قانون اساسي راي دادند. اما اين ميزان از آرا نسبت به 7/7 ميليون راي مخالفان در انتخابات مجلس نمايندگان در سال 2015 و 5/7 ميليون راي مادورو در سال2013 كه وي را به قدرت رساند كاهش داشته است. اما رهبران مخالفان دليل اين ميزان راي را كم بودن صندوقهاي اخذ راي در سراسر كشور دانستند. طبق گفته مخالفان آنها تنها توانسته بودند حدود 2هزار صندوق را براي رايگيري فراهم كنند و آن را تمرين نمادين براي رويارويي با دولت نامشروع دانستند. با اين حال برخي از طرفداران اعلام كردند كه از اين نتيجه نااميد شدهاند. ماريلا آرانا 56 ساله به خبرگزاري آسوشيتدپرس گفت: من فكر ميكردم كه رقم آرا بيش از اين باشد. اما اين هفت ميليون نفر راي خود را بيان كردند و اين ميزان بود. ديويد اسميت، كارشناس دانشگاه ونزوئلا گفت: اين نتيجه احتمالا جامعه بينالمللي را قويتر در برابر رفراندوم 30 جولاي به توافق خواهد رساند. طبق اين قانون مادورو ميتواند مجوز تغيير قانون اساسي كه سال 1999 مورد بازنويسي قرار گرفت را صادر كند. مخالفان معتقدند تشيل مجمع قانون اساسي كه از سوي حاميان دولت تشكيل شود به مادورو اين اجازه را ميدهد كه تا چند مورد باقيمانده در قانون اساسي كه ميتواند جلوي قدرت او را بگيرد نيز از بين ببرد و سيستمي به سبك كوبا را كه همهچيز تحت تسلط رييسجمهور است را اجرايي كند. برخي كارشناسان معتقدند كه رهبران اپوزيسيون يك كميته 20 نفره را تشكيل دادهاند كه بتوانند تاكتيكهاي مقابله با دولت را برنامهريزي كنند و اقدامات دولت را محكوم كنند و برگزاري انتخابات نيز يكي از تاكتيكهاي آنها بود كه بتوانند اعتراض خود را بيان كنند. آنها حتي اعتراضها و اعتصابهاي عمومي عليه مادورو را نيز برنامهريزي ميكنند. كانادا و مكزيك از جمله كشورهايي بودند كه در بيانيههايي جداگانه مخالفان دولت را مورد ستايش قرار دادند. ساموئل مونكادا، جانشين وزير امورخارجه ونزوئلا در اواخر روز يكشنبه در توييتر خود به ويسنته فاكس، رييسجمهوري سابق مكزيك و گروه گرانا اعلام كرد كه جلوي ورود آنها به كشور گرفته ميشود تا جلوي هرگونه خشونت و مداخله خارجي در سياست ونزوئلا گرفته شود. او اعلام كرد كه فاكس با يك گروه از امريكاي لاتين روز شنبه به ونزوئلا سفر كرد تا حمايت خود را از همه پرسي اعلام كند. مونكادا اما شواهدي را براي اتهاماتش ارايه نكرد.
اپوزيسيون اعلام كرد تمام افرادي كه پاي صندوقهاي راي حاضر شدند اعتقاد داشتند كه قانون اساسي نبايد اينگونه بازنويسي شود و دست رد به سينه مادورو زدند. طبق گفته شهردار كاراكاس، كارلوس اوكاريز، گروههاي شبه نظامي طرفدار دولت، صبح روز جمعه به رايدهندگان خارج از كليساي كارمن حمله كردند. كه در اين حمله يك نفر كشته و چهار نفر ديگر زخمي شدهاند. ويديوي ارسال شده به رسانههاي اجتماعي جمعيت عظيمي را در خارج از كليسا نشان ميدهد كه سپس صدها نفر برروي موتور به مردم يورش بردند و آنها را مورد ضرب و شتم قرار دادند. با اين وجود مادورو خواستار پايان خشونتهايي است كه مخالفان را متهم به ايجاد آنها ميكند. وي افزود: من خواستار بازگشت به صلح، احترام به قانون اساسي و مذاكره هستم تا يك دوره جديد مذاكرات و گفتوگو براي صلح آغاز شود. با اين حال مادورو هنوز حامياني در پايتخت و برخي نقاط كشور دارد كه احتمالا در انتخابات روز 30 جولاي از او حمايت خواهند كرد.
يوت لمندز، يكي از خانه داران 41 ساله در جنوب كاراكاس ميگويد يكي از حاميان دولت است كه در سالهاي اخير بهشدت تضعيف شده است. او گفت: رييسجمهور ما، چاوز از فقرا مردم حمايت ميكرد، امروز ميراث او را با رييسجمهور نيكولاس مادورو دنبال ميكنيم... تشكيل مجمع قانون اساسي چيزي است كه به نفع مردم است. اما ايزابل سانتاندر، يك حسابرس بازنشسته نيز ميگويد كه او عليه مجمع قانون اساسي راي داده است كه به عنوان اعتراضي عليه فروپاشي اقتصادي كشور است. من اين راي را دادم زيرا هيچ دارويي، هيچ قضايي و هيچ امنيتي وجود ندارد، نه تفكيك قدرت و نه آزادي بيان هيچ چيزي وجود ندارد. در حال حاضر مادورو و ارتش بيشترين نهادهاي دولتي را در اختيار دارند، اما اپوزيسيون كنگره برخي شهرداريها را در اختيار دارد و حتي در انتخاب دادستاني كل نيز حزب حاكم شكست خورد.
گفتني است اپوزيسيون از حاميان خود در دو هزار مركز رايگيري سه سوال كرده بودند كه با بله يا نه جواب دهند. اول اينكه آيا آنها مجلس قانون اساسي را رد ميكنند؟ آنها ميخواهند نيروهاي مسلح به كنگره بازگردند؟ و سوال آخر اينكه آنها از يك دولت مشترك با حضور موافقان و مخالفان دولت حمايت ميكنند؟ مخالفان در حال حاضر دولت را متهم ميكنند كه يكي از كشورهاي پررونق منطقه را به يك بحران اقتصادي كشانده است. تورم و كمبود گسترده مايحتاج زندگي از جمله اين شرايط است. اما دولت اين بحران را يك جنگ اقتصادي توسط مخالفان ميداند كه توسط عوامل خارجي پشتيباني ميشود و آنها را بهشدت سرزنش ميكند. درگيري بين پليس حداقل تاكنون 93 نفر كشته، 1500زخمي و بيش از 500 مجروح در پي داشته است. گفتني است بحران اقتصادي عميق به دليل كاهش شديد قيمت نفت كه تقريبا 95 درصد از درآمدهاي صادراتي ونزوئلا را شامل ميشود به وجود آمد. چرا كه اين پول مورد استفاده برنامههاي تامين مالي برخي از برنامههاي اجتماعي دولت قرار ميگرفت. نيكولاس مادورو مجبور به كاهش اين خدمات شد و از همين رو پشتيبانان اصلي او نيز در ميان توده مردم كاسته شدند. در حال حاضر ضروريات اساسي مردم از جمله دارو و غذا بهشدت در ونزوئلا با مشكل مواجه است. مخالفان مادورو او را متهم به سوءمديريت ميكنند و معتقدند كه او نهادهاي دموكراتيك كشور را نيز نابود كرده است. در ماه مارس نيز ديوان عالي كشور تصميم گرفت كه مجلس ملي را منحل و اختيارات آن را بر عهده بگيرد. اما اين اقدام با فشارهاي عمومي متوقف شد و مادورو متهم به تلاش براي طراحي كودتا شد و اين موضوع باعث شد تا اعتراضات تقريبا روزانه در ونزوئلا شكل بگيرد و خواستار استعفاي رييسجمهور شدند. اما مادورو نيز معتقد است كه مخالفان سعي در سرنگوني دولت او دارند. در حال حاضر هرچند شاهكليد بحران ونزوئلا در اختيار نيكولاس مادورو است، اما او اگر با اين رفتار ادامه دهد اين شاهكليد از دست او خارج ميشود و ديگر اختياري در كنترل كشور نخواهد داشت. رفراندومي كه او در روز 30 جولاي برگزار ميكند نقش همين موضوع را ايفا ميكند و بايد ديد رفراندوم رسمي كه دولت برگزار ميكند چه سرنوشتي را به همراه خواهد داشت. مادورو تاكنون خود را غيرقابل پيشبيني نشان داده است و بايد ديد كه با رفراندوم چگونه برخورد خواهد كرد.