گفت‌وگوي ملي و نسبت جريان‌هاي سياسي با دولت
غلامرضا ظريفيان
فعال سياسي اصلاح‌طلب
آرايش سياسي در كشور پس از انتخابات دستخوش تغيير شده است و به نوعي فضايي اعتدالي را شاهد هستيم. اصولگرايان در زمان انتخابات تلاش كردند تا با همه ظرفيت‌هاي‌شان به ميدان بيايند و نقدهاي خيلي جدي و اساسي به سياست‌ها و رويه‌هاي آقاي روحاني داشتند. همچنان كه جهت‌گيري‌هاي انتخاباتي شان در حوزه‌هاي مختلف سياست خارجي و سياست داخلي متفاوت بود. جريان اصولگرا با توجه به ناكارآمدي جمنا كه با وجود بسيج امكانات سرشار، نتوانست موفقيتي كسب كند، امروز دستخوش تغييراتي شده است. برخي چهره‌هاي جناح راست از ناكارآمدي سازوكار كنوني اصولگرايان سخن مي‌گويند و بحث نواصولگرايي را مطرح مي‌كنند. نقدهاي جدي توسط طيف‌هاي مختلف سياسي به ساختار جمنا معطوف شد. همچنين تبليغات تند و تيز عليه دولت آقاي روحاني كه پيش از انتخابات جريان داشته كاملا فروكش كرده است. اكثريت كرسي‌هاي دولت دوازدهم بر خلاف تصور به اصلاح‌طلبان نرسيد. پس از روي كار آمدن كابينه نيز نقدهاي اصولگرايان نسبت به دولت كاهش يافت. اين مساله با رفتار فراجناحي آقاي روحاني در انتخاب كابينه‌اش مرتبط است. به نظر مي‌رسد كه برخي بخش‌هاي جريان اصولگرا به آسيب‌شناسي حركت انتخاباتي شان روي آورده‌اند و سعي مي‌كنند خود را از اين راه براي ادوار آتي انتخابات آماده كنند. آنها تلاش مي‌كنند تا ضعف‌هاي جدي در گفتمان اصولگرايي را بيابند و خود را براي تحولات دو سال آينده در انتخابات مجلس شوراي اسلامي آماده كنند. به هر حال يك جريان سياسي وقتي در انتخابات موفق نمي‌شود هم از طرف هوادارانش مورد پرسش جدي قرار مي‌گيرد و هم فعالان سياسي‌اش به اين فكر مي‌كنند كه آسيب‌هاي جدي‌شان چه بوده است.
جريان اصولگرا با وجود نقدهايي كه بخش تندرو آن را متوجه دولت مي‌كند و در هر شرايطي نقش اپوزيسيون را ايفا مي‌كنند، سياست تامل و نقد دروني را در پيش گرفته است. البته حمايت مقام معظم رهبري از سياست‌هاي كلان دولت در اين مساله تاثيرگذار است. در مورد جريان اصلاحات همچنان مساله حمايت همراه با نقد مشفقانه را نسبت به دولت شاهد هستيم. برخي جريانات اصلاح‌طلب نقدهاي جدي‌تري به دولت داشتند و چرخش نسبي دولت روحاني را مطرح كردند. برخي انتقادهاي‌شان را به شكل اينكه اگر دولت به وعده‌هايش عمل نكند بازخورد مناسبي از افكار عمومي نخواهد گرفت، عنوان كردند. دولت دوازدهم به تازگي مستقر شده است و اصلاح‌طلبان منتظر هستند تا عملكرد دولت را ببينند. امروز بايد بر مطالبات مردم تاكيد كرد. بايد كمك كرد تا آقاي روحاني نگاهي را كه در زمان انتخابات داشت و اكنون نيز بر آن تاكيد دارد، پياده كند. فضاي كنوني جامعه سياسي نسبت به دولت فضايي اعتدالي و صبر و انتظار است. جامعه مدني در ايران بايد تقويت شود. فرهنگ عمومي جامعه، حقوق شهروندي، نظام قانونمداري، شكل‌گيري جدي‌تر سازمان‌هاي مردم‌نهاد و به خصوص احزاب بايد تقويت شوند. اين فضا هر چقدر تقويت شود، دولت موفق‌تر خواهد بود. در اين فرصت دولت دوازدهم اين امر را بايد جدي گيرد. اين فضا تقويت نمي‌شود مگر اينكه گفت‌وگوي ملي شكل بگيرد. احزاب و گروه‌هاي مختلف در كشور كه ديدگاه‌هاي متنوع و متكثر دارند، بايد به گفت‌وگو روي بياورند. نه تنها سياستمداران بلكه بايد در بين نخبگان، فرهيختگان، معلمان و اساتيد نيز فضاي گفت‌وگو و تعامل شكل بگيرد. در همين فضاي دولت دوم آقاي روحاني بستر مناسبي براي تحقق آن داريم. بايد به فرهنگ عمومي بها بدهيم و فعاليت‌هاي جمعي در بخش‌هاي مختلف جامعه را تقويت كنيم. جامعه بايد نسبت به آسيب‌هاي اجتماعي حساس شود و تلاش كنيم تا از فعاليت‌هاي توده‌اي به سمت تقويت نهادهاي دموكراتيك و مدني پيش برود. در اين صورت مي‌توان به شكل‌گيري گفت‌وگوي ملي و بهره‌گيري از ثمرات آن اميدوار بود.