« اصلاحات » در سينما نتيجه داد
پنج فیلم «خانه دختر»،«خانه پدری»،«عصبانی نیستم»،«آشغال های دوست داشتنی» و«پارادایس» از توقیف درآمدند
الهام نداف
كيانوش عياري، محسن اميريوسفي، رضا درميشيان، شهرام شاه‌حسيني و علي عطشاني به واسطه رفع توقيف آثارشان اين روزها بيش از ديگر سينماگران طعم خوش تعامل و گفت‌وگو را چشيده‌اند. خبر قطعي اكران فيلم‌هاي اين پنج كارگردان، نشان داد هيچ غيرممكني در هنر وجود ندارد و «اصلاحات» بهترين سلاح براي مقابله با «توقيف» است. با رسانه‌اي شدن اين خبر، بايد منتظر اكران «خانه پدري»، «آشغال‌هاي دوست داشتني»، «عصباني نيستم»، «خانه دختر» و «پاردايس» باشيم؛ فيلم‌هايي كه هر كدام چند سال فرصت اكران را از دست دادند. در اين ميان عياري با تحمل هفت سال توقيف، در صدر صبورترين كارگردان‌هاي توقيفي قرار دارد. فيلم او يك بار به صورت محدود در 10 سئانس روي پرده سينماهاي هنر و تجربه رفت اما در ادامه به دليل تنگ‌نظري و برداشت‌هاي شخصي، از اكران بازماند. «آشغال‌هاي دوست‌داشتني» هم آخرين دستاورد اميريوسفي است؛ كارگرداني كه در سال‌هاي حضورش در سينما، معناي مميزي و سانسور را خوب چشيده است. اين فيلم سال 91 با موضوع حوادث سياسي بعد از انتخابات 88 ساخته شد اما هيچ‌وقت نتوانست رنگ پروانه نمايش را حتي به صورت محدود، ببيند. از همين رو اميريوسفي از حضور در بسياري از رقابت‌هاي سينمايي داخلي و نمايش در جشنواره فيلم فجر بازماند. «عصباني نيستم» دومين تجربه كارگرداني رضا درميشيان اما، شانس حضور در جشنواره فجر را داشت. اين فيلم در بزرگ‌ترين جشنواره سينمايي كشور به صورت گسترده اكران شد و مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت ولي در ادامه مسوولان فرهنگي و برخي نمايندگان مجلس شوراي اسلامي ترجيح دادند جلوي اكران عمومي اين فيلم را بگيرند. به عقيده آنها ارجاعات سياسي «عصباني نيستم» يادآور حوادث سال 88 بود. ديگر فيلم آزاد شده از بند توقيف، «خانه دختر» شاه‌حسيني است. فيلمي كه در سي‌وسومين جشنواره فيلم فجر به نمايش درآمد اما قرباني برداشت‌هاي شخصي برخي رسانه‌ها و برچسب‌هاي بي‌پايه و اساس شد و از آنجايي كه موضوعي غيرمتعارف را به تصوير مي‌كشيد، سه سال از حضور روي پرده سينماها محروم ماند. علاوه بر اين چهار فيلم، به نظر مي‌رسد «پارادايس» علي عطشاني هم مانند بسياري از فيلم‌هاي كمدي چون «اكسيدان» به خاطر دست گذاشتن روي موضوعي اعتقادي و مذهبي، سوءتفاهمات رايج را ايجاد كرده باشد و در نهايت «اصلاحات» مشكل اين فيلم را حل كرد. به گفته ابراهيم داروغه‌زاده، معاون نظارت و ارزشيابي سازمان سينمايي، مشكل نمايش دو فيلم «خانه دختر» و «پارادايس» با فيلمبرداري مجدد مرتفع شد و مابقي آثار با اصلاحاتي در تدوين براي اكران عمومي آماده شده‌اند. با اين همه نبايد فراموش كنيم كميته بازبيني آثار توقيفي، مسووليت حل مشكل 12 فيلم را برعهده داشت. از ميان پنج فيلم رفع توقيفي، «خانه پدري»، «عصباني نيستم» و «خانه دختر» با وجود داشتن پروانه نمايش، امكان اكران ندارند. همچنين «ارداتمند نازنين، بهاره، تينا»، «صد سال به اين سال‌ها»، «رستاخيز»، «وقت داريم حالا»، «گزارش يك جشن»، «خرس» و... هنوز در بلاتكليفي به سر مي‌برند هرچند كه تمام اين فيلم‌ها در كميته بازبيني مورد بررسي قرار نگرفته‌اند. حالا بازخواني صحبت‌هاي محمدمهدي حيدريان، رييس سازمان سينمايي استراتژي مسوولان سنيمايي در دولت دوازدهم را روشن‌تر مي‌كند؛ سياست كلاني كه مي‌تواند براي هميشه «توقيف» در سينماي ايران را خنثي كند: «مشكل فيلم‌هاي توقيفي يا فيلم‌هايي كه مجوز نمي‌گيرند در مقابل آسيب‌هايي كه اكنون به سينما وارد مي‌شود، امر ناچيزي است. اگر برنامه‌اي كه مدنظر داريم، اجرا شود تمام بخش‌هاي مختلف سينما ارتقا پيدا مي‌كند.