جوابيهاي به يك يادداشت
محمد اطبايي
امير پوريا در روزنامه اعتماد تاريخ 28 شهريور نقطهنظر خود را درباره سه فيلم ايراني نامزد انتخاب به عنوان نماينده سينماي ايران براي جايزه اسكار خارجي امسال را منتشر كرده كه ضمن دفاع از فيلم «نفس» ساخته نرگس آبيار، نقدي تند نسبت به فيلم «مالاريا» داشته كه ترديدي در حق نويسنده نسبت به انتشار آن نيست اما تحليل ارايه شده نسبت به موفقيتهاي بينالمللي فيلم، دور از انصاف و واقعيت است. فيلم «مالاريا» در نخستين نمايش بينالمللي خود در بخش افقهاي هفتاد و سومين دوره جشنواره فيلم ونيز به نمايش درآمد كه در اعتبار اين جشنواره هيچ ترديدي نيست و نگارنده خود شاهد نمايش بسيار موفقيتآميز آن در ونيز و برخوردهاي مثبت تماشاگران و منتقدان با فيلم بوده است. اين فيلم پس از آن در بيست و يكمين جشنواره فيلم بوسان در مهر ماه 1395 به نمايش درآمد كه مهمترين جشنواره فيلم آسياست و بخش مسابقه سي و دومين جشنواره فيلم ورشو ميزبان بعدي فيلم پرويز شهبازي شد كه جايزه بزرگ هيات داوران را هم دريافت داشت. جشنواره فيلم ورشو در ميان جشنوارههاي الف جهاني قرار دارد و به طور معمول بايد نمايش اول جهاني يا بينالمللي فيلم را بر اساس مقررات فياپف داشته باشد اما مديران جشنواره چنان علاقهاي به «مالاريا» داشتند كه بر خلاف عرف، فيلم را در بخش مسابقه خود به نمايش گذاشتند و هيات داوران آن نيز مهمترين جايزه جشنواره را به فيلم اعطا كرد. در هيات داوري مسابقه اصلي جشنواره ورشو هيچ سينماگر ايراني حضور نداشت و رضا درميشيان از اعضاي هيات داوري بخش ديگري از جشنواره، مسابقه فيلمهاي اول و دوم جشنواره بود كه شايد همين نكته ذهن امير پوريا را درباره داور ايراني به اشتباه انداخته است. نخستين نمايش فيلم در امريكاي شمالي در پنجاه و دومين جشنواره فيلم شيكاگو شكل گرفت كه از مهمترين جشنوارههاي فيلم در قاره امريكا است. نمايشهاي «مالاريا» با جشنواره فيلمهاي ايراني در استراليا، جشنواره هزاره سوم رم، جشنواره اسب طلايي تايپه (كه مهمترين جشنواره فيلم تايوان است)، جشنواره فيلم استكهلم (از موفقترين جشنوارههاي فيلم در اروپا)، جشنواره وضعيت سينما و جهان در فروم دزيماژ پاريس، جشنواره فيلم هند در گوآ (كه اين هم جشنوارهاي در رده الف جهاني است)، گالري ملي هنر ورشو، جشنواره پونا در هند و جشنواره فيلم داكا در بنگلادش ادامه داشت و اين آخري جايزه بهترين كارگرداني را نصيب شهبازي كرد و اين تنها جشنواره فيلم «مالاريا» است كه داور ايراني در آن حضور داشت. بايد توجه داشت كه هر چند حضور داور ايراني براي جايزههاي يك فيلم ايراني در هر جشنوارهاي تاثيرگذار است اما تعيينكننده نيست. اما در سال 1396 دوازدهمين جشنواره فيلمهاي شرقي ژنو در فروردين ماه ميزبان فيلم «مالاريا» بود كه جايزه بهترين فيلم را به طور مشترك با فيلمي از ارمنستان گرفت و در اين رويداد نيز هيچ داوري از ايران حضور نداشت. جشنواره رنگين كمان لندن، سينما دوپارك مونترال، جشنواره شانگهاي (يك جشنواره الف جهاني ديگر) و دهمين جشنواره فيلم شرق- غرب اورنبورگ روسيه كه دو جايزه بهترين فيلم را براي مسعود ردايي، تهيهكننده فيلم و جايزه بهترين بازيگر زن را براي ساغر قناعت به همراه آورد و البته در اين رويداد نيز هيچ داوري از ايران حضور نداشت! در مجموع 26 حضور و 5 جايزه بينالمللي كه شامل نمايش در حداقل هفت جشنواره رده اول جهاني است به هيچوجه يك «بازاريابي هوشمندانه در چند جشنواره درجه دو...» نيست و انكار اين موفقيتها جفايي به سازندگان فيلم «مالاريا» و پخشكننده بينالمللي فيلم، نسرين ميرشب است.