گروه سياسي: راي عدم اعتماد دوباره به وزير پيشنهادي علوم براي دولت، يك خطر است يا يك موقعيت؟ و اينكه آيا دولت بايد با همين سياست در بحث وزارت علوم پيش برود يا اينكه بايد قدري خود را با خواسته‌هاي مجلس منطبق كند؟ اين سوالات و سوال‌هاي ديگري از همين دست را در گفت‌وگوي كوتاهي با احمد خرم، فعال سياسي اصلاح‌طلب در ميان گذاشتيم. چهره‌يي كه معتقد است تا حالا دولت در اين تقابل مثبت ظاهر شده و بازنده نهايي اين بازي رقباي دولت هستند.
دولت سه ماه است در حوزه دفاع از گزينه‌هايش براي وزارت علوم به مشكل خورده، اصولگرايان هم گويا قصدي براي پذيرش نظر دولت ندارند. ارزيابي شما از اين وضعيتي كه الان بين دولت و منتقدان و مخالفانش در مجلس پيش آمده چيست؟
من در ابتدا يك سوال از اصولگرايان دارم، از تمام طيف‌هاي اصولگرا؛ اگر رييس‌جمهور از اصولگرايان بود، اجازه مي‌دادند فقط يك نفر وزير اصلاح‌طلب يا اعتدالي در كابينه باشد؟ انصافا بايد به اين سوال پاسخ دهند. پاسخ آن را من و خيلي‌هاي ديگر مي‌دانند. دولت در هشت سال قبل از آقاي روحاني در اختيار اصولگرايان بود، آيا يك وزير يا يك معاون وزير يا حتي يك مديركل، فرماندار و بخشدار را حاضر شدند در تيم دولت بگذارند كه از اصولگرايان نباشد؟ آنها تحمل نكردند، حالا چه توقعي دارند كه رييس‌جمهور نيروي خودش را هماهنگ با آنها بگذارد؟ مثل اينكه فراموش كرده‌اند ديگر دولت اصولگرا نيست. مردم به اصولگرايان راي ندادند، آقاي روحاني سابقه اصولگرايي دارد اما نماينده اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرايان بود. اگر هم اصولگراياني مثل آقاي ناطق نوري از او حمايت كردند، حمايت‌شان سازماني و تشكيلاتي نبود، فردي و شخصي بود. نامزدهاي اصولگرا در انتخابات مشخص بودند. من فكر مي‌كنم انداختن چهار وزير در حقيقت جواب دادن به راي مردم بود و مي‌خواهند بگويند اين راي را هنوز نپذيرفته‌اند. نيروهايي كه آقاي روحاني انتخاب كرده، نيروهاي معتدلي هستند و نيروهاي تابلودار سياسي نيستند. من فكر مي‌كنم اصولگرايان به‌شدت دنبال نشان دادن ضرب شصت به دولت و مانور سياسي براي انتخابات مجلس دهم هستند.
مانور سياسي به چه معنا؟ اين دست تحركات چه تاثيري مي‌تواند بر انتخابات مجلس داشته باشد؟
به هر حال مخالفان دولت دنبال اين هستند كه حداقل جو رواني را به نفع خود عوض كنند. يعني همچنان اين تصور را زنده نگه دارند كه آنها نيروي هژمون در فضاي سياسي كشور هستند. اين كاري است كه آنها بعد از دوم خرداد به شيوه‌هاي مختلف انجام داده‌اند. حالا هم با اين تاكتيك سعي دارند تا نشان دهند هنوز معادلات سياسي در فرمان هدايت آنها قرار دارد و به همين شيوه فضاي موجود براي سازماندهي رقباي خود را كه مشخصا ائتلافي از اصلاح‌طلبان و اعتداليون هوادار دولت است، بگيرند.
به نظر مي‌رسد دولت روي گزينه خودش اصرار جدي دارد كه تا حالا هزينه‌هايي هم تحمل كرده است. به نظر شما اين اصرار دولت چقدر مي‌تواند به نفعش باشد و چقدر در مناسبات و رويدادهاي آينده مي‌تواند به كمكش بيايد؟
من فكر نمي‌كنم چنين اصراري به ضرر دولت باشد. دولت حق دارد برخي انتخاب‌ها را داشته باشد. مجلس هم البته حق دارد كه راي بدهد يا ندهد. اما بازتاب اجتماعي اين تحولات مهم است كه در اين منازعه افكار عمومي چه قضاوتي خواهند كرد. دولت به هر حال مي‌داند بدون پشتوانه افكار و آراي عمومي نفوذي در قدرت نخواهد داشت. در مقابل دولت گروهي قرار دارند كه ابتكار عمل خود را نه از پشتوانه اجتماعي كه از ميزان نفوذ در قدرت به دست مي‌آورند. يعني اگر عرصه به موقعيت قضاوت و داوري عمومي برگردد قطعا آنها در مناسبات و رويدادها بازنده خواهند بود. دولت مي‌داند كه بايد اين نقطه قوت را براي خودش حفظ كند و اتفاقا رقبا هم درست همين نقطه قوت را نشان رفته‌اند. به هر حال اگر پاي دولت در حوزه افكار عمومي قدري بلغزد، شك نكنيد رقبايش هيچ ترديدي براي اينكه اين طيف را از عرضه خارج كنند به خود راه نمي‌دهند. به عبارتي اين دولت بدون قدرت اجتماعي‌اش نمي‌تواند نفوذي در حوزه‌هاي قدرت داشته باشد و اگر اينجاها عرصه را ببازد قطعا به عمر خود پايان داده است. من فكر مي‌كنم رقباي دولت اين توفيق را پيدا نمي‌كنند كه آقاي روحاني و تيمش را آن‌طور كه مد نظر دارند، از پايه اجتماعي‌شان جدا كنند.
يعني اين قدرت را ندارند كه در چنين زورآزمايي، مچ دولت را بخوابانند و دولت همچنان دست بالا را خواهد داشت؟
به نظر من وضعيت آنها طوري نيست كه بتوانند به اين راحتي دولت را از موقعيت خود دور كنند. به هر حال توجه داشته باشيم كه هشت سال دولت احمدي‌نژاد باعث شده مردم به اصولگرايان بدبين شوند و الان مجلس نهم اين بدبيني را تشديد مي‌كند.
بحث ديگر اين است آيا چنين درگيري، با توجه به اينكه اصولگرايان اين امكان را دارند كه مثلا نگذارند وزارتخانه‌يي مثل وزارت علوم وزير خود را بشناسد و به ثبات برسد، باعث نخواهد شد دولت كارآيي خود را از دست بدهد و نتواند پروژه‌هاي خود را عملي كند؟
اولا دولت آقاي روحاني نشان داده در برابر اين شرايط محتاط‌تر نخواهد شد. ضمن اينكه در بقيه حوزه‌ها اگر يك معدل بگيريم دولت توانسته كاركرد مثبت داشته باشد. البته خب انتقاداتي هم دوستان آقاي روحاني به ايشان دارند اما در كل حركت دولت مثبت بوده است. مضافا اينكه مي‌دانيم دولت قطعا وضعيت پرونده هسته‌يي را از آن حالت بن‌بست مطلق خارج خواهد كرد. شايد نتيجه نهايي يك نتيجه و توافق تمام‌عيار نباشد اما آن بن‌بست قبلي هم در كار نخواهد بود و اين قطعا تاثير و بازتاب خود را در فضاي اقتصادي داخلي كه مطالبه عمومي مردم است، نشان مي‌دهد. يعني دولت در اين حوزه‌ها قدم‌هايي برداشته كه هنوز نتايج آن خود را نشان نداده‌اند. بنابراين من نگران كارآيي دولت نيستم. علاوه بر اينكه بايد بگويم اين دست مسائل، يعني همين رقابت‌هاي سياسي نيز از كاركردهاي دولت است و بايد آن را نيز قسمتي از كارنامه دولت در عرصه سياست داخلي بدانيم. شناخت من از دولت آقاي روحاني تا اينجا اين است كه دولت با اين رفتارها جدي‌تر مي‌شود.
اما به هر حال در حوزه وزارت علوم هنوز به نتيجه نرسيده است.
نبايد اين را بگوييم، چون ماجرا ادامه دارد. ضمن اينكه با معرفي وزير پشت وزير براي يك وزارتخانه، دولت نشان مي‌دهد پشتوانه قابل ملاحظه‌يي از نيروهاي اجرايي دارد و اين خودش يك پيام سياسي مي‌تواند باشد. بركنار كردن وزير كار چندان سختي نيست، سخت‌تر داشتن نيروي جايگزين است، اين هم قدرتي است كه دولت دارد.
موضوع ديگر اين است كه به هر حال دولت آقاي روحاني، ائتلافي است و اين بدان معناست كه بايد قسمتي از نيروهاي اصولگرا را هم كنار خودش داشته باشد. براي اين كار به هر حال نياز به شكافي در بين اصولگرايان است. آيا تقابلي با اين شكلي كه وجود دارد، باعث ترميم شكاف اصولگرايان نمي‌شود؟
اين‌گونه نيست. اصولگرايان با هم مشكل دارند، الان اگر بر سر موضوعي متحد شده‌اند اين موضوع يك رقيب مشترك است وگرنه آنها بر سر منافع همچنان دچار شكاف جدي و قابل ملاحظه‌يي هستند. ضمن اينكه مورد مهم‌تر اين است كه بر سر همين رقيب مشترك هم وحدت ندارند. از اين مجلس تعداد بسيار انگشت‌شماري در انتخابات از آقاي روحاني حمايت كرده‌اند، اما امروز 70نفر از آنها به وزيري راي مي‌دهند كه جريان اصولگرا از اول و از همان لحظه معرفي او به مجلس براي راي ندادن به او هم قسم شده بود. روي ديگر اين موضوع يك رويش در نيروهاي هوادار آقاي روحاني در بين اصولگرايان است. شما فكر نكنيد آن قسمتي از مجلس كه به آقاي دانش آشتياني راي ندادند در بزنگاهي مثل انتخابات با هم متحد خواهند شد. قطع به يقين آقاي احمدي‌نژاد و تيمش براي انتخابات مجلس وارد صحنه مي‌شوند و اين همان نقطه‌يي است كه دوباره شكاف بين اصولگراياني را كه الان مخالف وزراي علوم هستند پر رنگ مي‌كند.