بازخواني ماهنامه هنري، اجتماعي، سياسي «نگين»
«نگين» نگين كارنامه عنايت
ليلا ابراهيميان
دو سال از خرداد 42، خردادي كه خيزشهايش تمريني براي انقلاب 57 بود ميگذشت. دوره جديدي آغاز شده بود؛ گذار حكومت به دوران «توسعه اجتماعي- اقتصادي» و «تثبيت قدرت». اگرچه فضاي فرهنگي و سياسي روزهاي تلخي و متضادي را ميگذراند. مطبوعات آن دوره آيينه تمامنماي اين تضاد است: «تضاد توسعه اقتصادي-ركود سياسي». تضادي كه هر روز دامنه آن گستردهتر ميشد. در اين روزگار بود كه نخستين شماره«نگين» در خرداد 1344 با قيمت 15 ريال و آخرين شماره آن با قيمت 100 ريال منتشر شد.
نويسندگان ماهنامه نگين از نامآشناهاي حوزه فرهنگ و ادب و علم و دانشگاه بودند و ميخواستند در حوزه علم، هنر، اجتماع، سياست و اقتصاد برخلاف رسم مالوف بنويسند. محمود عنايت، صاحب امتياز و مديرمسوول نگين در نخستين سرمقاله خود از اين تفاوت ميگويد: «رك و راست و صاف و صريح اعلام ميكنيم كه ممكن است ما هم دنبال نفع شخصي باشيم اما مسلما اين نفع به اصلاح و فلاح جامعه نيز تطبيق ميكند و فرق است ميان كسي كه نفعش منافي صلاح و فلاح جامعه را حيثيت و شرف و هست و نيست آدميان باشد با آنكس كه منافع خود را در مسير ترقي و تعالي و رشد فكري جامعه يا راحتي و رفاه مردم قرار ميدهد.» نويسندگان «نگين» نگيني بودند درخشان بر پيكره علم و ادب؛ دكتر محسن هشترودي، دكتر فخرالدين شادمان، دكتر محمود صناعي، دكتر علياصغر حاجسيدجوادي، دكتر شاپور راسخ، دكتر عبدالرضا اميرابراهيمي، دكتر احسان نراقي، دكتر حميد نطقي، و نويسندگاني چون داريوش آشوري، عباس ميلاني، سيدمحمد دبيرسياقي، انور خامهاي، سعيدي سيرجاني، منصوره اتحاديه، رضا براهني، انجوي شيرازي و دكتر محمدرضا شفيعيكدكني. افرادي كه هر كدام برگي از برگ سبز تاريخند؛ نويسندگاني كه به گمان آنها ايران را از تجدد گريزي نيست و تجدد موجي است اجتنابناپذير.
مجلهاي كه با خرد انتقادي، فارسي پيراسته، شناختي ژرف و تيزبين از فرهنگ ايران و اركان تجدد، تفكري جوينده و انتقادي، سياستي عقلاني و تودهاي آگاه و روشنبين مينوشت و چنين طلب ميكرد. نويسندگان نگين نمونه بارز روشنفكراني با اين اهداف بلند بودند.
نگين 15 سال به عنوان نشريهاي روشنفكري به حيات خود ادامه داد و بعد از 177 شماره انتشار از كيوسك مطبوعات خداحافظي كرد؛ مجلهاي فراهم شده از مطالب مفيد، تحليلي و ارزشمند. تاريخ اين توقف سال 1359 بود؛ دو سال بعد از انقلاب57.