هشدار معاون رييس شركت گوگل درباره چالش‌هاي نوين عصر ديجيتال
قرن فراموش شده
مصطفي كريمي
«وينت سِرف» معاون رييس شركت گوگل هشدار داده كه احتمال دارد انبوه محتواي ديجيتال - از بلاگ‌ها گرفته تا توييت‌ها و عكس‌ها تا ويديوها و اسناد رسمي مانند احكام دادگاه و ايميل‌ها - براي هميشه از دست بروند زيرا برنامه‌هاي مورد نياز براي مشاهده آنها در آينده از بين خواهند رفت.
«وينت سِرف» در نشست سالانه علوم در سان خوزه-كاليفرنيا – مدعي شد: نخستين گام‌هاي بشريت براي ورود به دنياي ديجيتال مي‌تواند براي مورخان آينده به كلي نابود شوند. وي همچنين هشدار داد كه بشريت با خطر «نسلي فراموش شده يا حتي قرني فراموش شده» مواجه است، در آينده‌اي كه فايل‌هاي مربوط به رايانه‌هاي قديمي به زباله‌هايي بي‌مصرف مبدل مي‌شوند. سِرف معتقد است كه براي جلوگيري از چنين سرنوشتي، بشر بايد هرچه سريع‌تر يك گنجينه ديجيتال ايجاد كرده تا بتواند در آن نرم‌افزارها و سخت‌افزارهاي قديمي را فارغ از زمان توليدشان بازيافت كند.
آقاي وينت سرف همچنين افزود: زماني به ابعاد مستند‌گرداني زندگي روزمره مان فكر كنيد، كه در چنته اشكال ديجيتال از قبيل ايميل، توييت و انواع محتواي توليدي روي اينترنت تسخير شده، آن موقع متوجه خواهيد شد كه چه حجم زيادي از تاريخ‌مان را از دست خواهيم داد. ما نمي‌خواهيم كه زندگي ديجيتال‌مان به تدريج محو شود. اگر بخواهيم آن را حفظ كنيم، نياز داريم مطمئن شويم محصولات ديجيتالي كه امروز خلق مي‌كنيم ظرفيت بازپرداخته شدن در آينده دور را خواهند داشت.
اين هشدار كنايه غريبي به تكنولوژي مدرن است كه قطعات موسيقي، عكس‌ها، نامه‌ها و ديگر اسناد را به اميد حفظ بقاي طولاني به شكل ديجيتالي درآورده است. در واقع در حالي كه محققان مي‌كوشند فايل‌هاي ديجيتال را براي قرن‌ها بايگاني كنند، برنامه‌ها و سخت‌افزارهايي كه براي بازبيني اين فايل‌ها مورد نياز است به شكل روزافزوني در حال افول و اضمحلال هستند.
همچنين وينت سِرف اضافه كرد: ما همچنان بي‌تفاوت تمامي داده‌هاي‌مان را به سياهچاله‌هاي اطلاعاتي پرتاب مي‌كنيم. ما هر آن چيزي كه فكر مي‌كنيم بايد حفظ شود را به فرمت ديجيتال تبديل كرده و در اين ميان حواس‌مان نيست كه صرف تبديل فايل كافي نيست و بايد گام‌هاي ديگري هم برداشت. سرف در بخش ديگري از صحبت‌هايش توصيه كرد كه: اگر عكس‌هايي داريد كه خيلي براي‌تان اهميت دارند، آنها را چاپ كنيد.
اين نخستين بار است كه آدمي با مشكل از دست رفتن يكباره دستاورد‌ها و تاريخچه‌اش روبه‌رو شده، انسان از گذشته‌هاي دور در تمدن‌هاي باستان، با خطوط ميخي بر روي الواح گلي مي‌نگاشت يا شرح حال خود را روي كاغذ‌هاي پاپيروس براي آيندگان مي‌نوشت و پژوهشگران قرن‌ها بعد فقط به چشم نياز داشتند تا آن را بخوانند. اينك اما مساله متفاوت است، در آينده‌اي دور اگر قصد مطالعه درباره فرهنگ امروز را داشته باشد با انبوهي از فايل‌هاي پي دي اف و ورد داكيومنت و صدها فرمت متفاوتي روبه‌رو خواهد شد كه تنها از طريق دسترسي به نرم‌افزار مخصوص آنها قابل بازبيني هستند.
با تمام اين تفاسير تهيه نرم‌افزاري كه قادر به خواندن فايل‌هاي قديمي باشد تنها نيمي از اين نبرد است. قسمت دشوار كار دريافت مجوزهاي قانوني مورد نياز براي كپي و نگهداري نرم‌افزارها پيش از فرارسيدن زمان مرگ آنها است. وقتي شركت‌هاي رايانه‌اي و نرم‌افزاري تعطيل مي‌شوند يا پشتيباني از يك محصول خاص را متوقف مي‌كنند، احتمالا به فكر فروش امتياز محصولات قديم خود خواهند بود. وينت سِرف معتقد است شايد لازم باشد با در نظر گرفتن چنين ابعادي از چالش‌هاي آينده - كه عصر شكوفايي اينترنت دوران گذشته آن خواهد بود - قوانين كپي رايت و حقوق ثبت اختراع را به تناسب نياز زمان تغيير دهيم: سخن از نگهداشتن اين ميراث براي صدها تا هزاران سال است.