شيعه‌كشي؛ فرزند تازه تروريسم در افغانستان

براي چندمين بار طي يك سال گذشته جمعيت شيعيان افغانستان هدف حملات انتحاري گروه تروريستي داعش در افغانستان قرار گرفتند. اين هفتمين حمله انتحاري در پايتخت افغانستان طي 2 ماه گذشته (از 20 اكتبر) و هفتمين حمله مرگ‌بار تروريستي طي يك سال گذشته به اقليت شيعه افغانستان است. اين‌بار هدف، ساختمان دفتر يك خبرگزاري و يك مركز فرهنگي متعلق به شيعيان در كابل بود كه بيش از 47 كشته و ده‌ها زخمي بر جاي گذاشت. خبرگزاري آواي افغانستان و مركز فعاليت‌هاي فرهنگي اجتماعي تبيان، هدف حملات روز پنجشنبه تروريست‌هاي داعش بودند. اين حمله بعد از دو حمله انتحاري بزرگ ديگر داعش به تجمعات شيعيان رخ مي‌دهد. مهرماه جاري ده‌ها نفر از نمازگزاران جمعه در حمله انتحاري به مسجد امام زمان كابل به خاك و خون كشيده‌شدند و مرداد ماه هم بيش از 30 نفر در حمله مسلحانه به مسجدي در هرات كشته‌شدند. طالبان در هر سه حمله مرگبار اخير به شيعيان، بلافاصله با صدور بيانيه‌اي از اين حملات تبري جسته است. خبرگزاري اعماق وابسته به گروه تروريستي داعش، مسووليت اين حمله را پذيرفته است و عامل آن را از گروهك تروريستي موسوم به «استان خراسان دولت اسلامي» معرفي كرده است. گروه تروريستي داعش طي يك سال گذشته با وجود اينكه در سرزمين‌هاي اصلي تحت تسلطش در سوريه و عراق شكست‌هاي سختي خورده اما توانسته است از فضاي به هم ريخته امنيتي در افغانستان براي رشد حضور نيروهايش استفاده كند.
رشد حملات به شيعيان
حمله روز پنجشنبه توسط يك عامل انتحاري به نشستي درباره سي و هشتمين سالگرد آغاز اشغال افغانستان توسط رژيم شوروي در محل مركز تبيان انجام شد. دفتر خبرگزاري آواي افغان در غرب كابل كه وابسته به مركز فعاليت‌هاي فرهنگي، اجتماعي تبيان، يك موسسه فرهنگي تحت مديريت شيعيان است، نيز هدف تازه‌ترين حملات سازمان يافته تروريستي به اقليت شيعه افغانستان بود. بمب‌گذار انتحاري حمله را در محل برگزاري همايش انجام داد، پس از انفجار اولين بمب دو انفجار ديگر در خارج از ساختمان مركز فرهنگي با هدف حمله به افرادي كه از آتش‌سوزي حاصل از بمب‌گذاري در حال فرار بودند و نيروهاي امدادي و انتظامي كه به محل وارد مي‌شدند صورت گرفت. به گزارش گاردين يك فرمانده داعش كه از محلي اعلام نشده با خبرنگار اين روزنامه گفت‌وگو مي‌كرد گفته است كه اين گروه قصد دارد به حملات فرقه‌اي در افغانستان ادامه دهد و تلاش مي‌كند جاي طالبان را در اين كشور پر كند. به نوشته گاردين اين فرمانده گروه تروريستي داعش گفته است: «داعش به صورت مستمر فرماندهان و جنگجويان طالبان را به خدمت مي‌گيرد و قصد دارد كه تسلط طالبان در نقاط مختلف را از ميان ببرد. طالبان در گذشته با امريكا و دولت مركزي در كابل گفت‌وگو و مذاكره كرده است و از جهاد منحرف شده است. كاري كه آنها مي‌كنند جهاد اسلامي نيست.» برهان عثمان، تحليلگر اتاق فكر گروه بين‌المللي بحران مي‌نويسد حملات انتحاري بعد از نزديك به دو دهه شورش در اين كشور به شكل «غيرقابل تصوري» رشد يافته است. طي سال‌ها درگيري داخلي در افغانستان با نيروهاي خارجي و گروه‌هاي جهادي، حملات به اقليت به شكلي كه پيش از اين در پاكستان ديده‌مي‌شد، بسيار ناچيز بود، اما اين روند با شكل‌گيري داعش در افغانستان از سال 2014 تاكنون به سرعت در حال افزايش است. برهان عثمان مي‌نويسد: «اطلاعات بسيار ناچيزي در مورد توان و نفوذ داعش در پايتخت افغانستان وجود دارد، داعش پيش از اين بيشتر در ولايت ننگرهار حضور پررنگي داشت كه سال‌ها محل اختفاي اسامه بن‌لادن بود، اما حضور اين گروه در كابل ناشناخته و حملات آن رو به گسترش است.» بر اساس يك گزارش سازمان ملل متحد كه ماه نوامبر منتشر شد، حملات تروريستي فرقه‌گرايانه به شيعيان، از ابتداي سال 2016 در افغانستان آغاز شده است. تا پيش از سال 2016 جز يك مورد در سال 2011 توسط لشكر جنگهوي، گروه تروريستي پاكستاني در خاك افغانستان، موردي از حملات تروريستي فرقه‌گرايانه به شيعيان در سوابق سازمان ملل متحد ثبت نشده‌بود.
نتيجه معكوس عمليات امريكا
تعداد نيروهاي داعش در افغانستان بر خلاف سوريه و عراق طي يك سال گذشته رشد داشت، اين در حالي است كه ارتش امريكا در افغانستان ادعا مي‌كند تعداد زيادي از نيروهاي داعش را كشته است. نيويورك تايمز هفته گذشته در گزارشي نوشت: «زماني كه 8 ماه پيش ارتش ايالات متحده امريكا بزرگ‌ترين بمبي را كه در كل زرادخانه متعارف امريكا وجود داشت روي يك پايگاه داعش در شرق افغانستان انداخت، ادعا مي‌شد كه تا پايان سال 2017 كل نيروهاي داعش در خاك افغانستان نابود مي‌شوند.» در آن زمان دولت تازه‌كار امريكا ادعا كرد كه با اين حمله 700 نفر از كل 3000 تروريست داعشي در خاك افغانستان به هلاكت رسيده‌اند و مناطق تحت كنترل اين گروه از 11 منطقه به 3 منطقه رسيده است. اما اين برآورد امريكايي‌ها از توان داعش طي هفته‌هاي گذشته از سوي بسياري از ناظران به چالش كشيده‌شده است. فرماندهي عمليات امريكا در افغانستان ادعا مي‌كند كه طي 8 ماه گذشته 1400 عمليات هوايي و زميني عليه داعش در افغانستان انجام شده و بيش از 1600 نفر از نيروهاي اين گروه تروريستي كشته‌شده‌اند. اما در واقع طي ماه‌هاي گذشته نه‌تنها از توان داعش در خاك افغانستان كاسته نشده، بلكه تعداد تروريست‌هاي اين گروه افزايش چشمگيري پيدا كرده است. ضمير كابلف، سرپرست بخش خاورميانه وزارت خارجه روسيه در گفت‌وگو با راشاتودي ادعا مي‌كند كه اكنون رقم نيروهاي گروه تروريستي داعش در افغانستان از 10 هزار نفر فراتر رفته است. كابلف در گفت‌وگو با خبرگزاري ريانووستي مي‌گويد: «روسيه از اولين كشورهايي بود كه در مورد گسترش نفود داعش در افغانستان هشدار داد. اخيرا اين گروه توان خود را در افغانستان بسيار افزايش داده و بنا به تخمين‌هاي ما استعداد اين گروه تروريستي فراتر از 10 هزار جنگجو و مستمرا رو به رشد است. » اين مقام وزارت خارجه روسيه مي‌گويد كه بسياري از تروريست‌هاي داعش بعد از شكست سخت اين گروه در سوريه و عراق به افغانستان گريخته‌اند و اكنون نيروهاي داعش در اين كشور نه فقط شامل نيروهاي تروريستي تازه‌كار بلكه تعداد زيادي از نيروهاي ميدان‌ديده در عراق و سوريه مي‌شود. ژنرال جان نيكلسون، فرمانده عمليات امريكا در افغانستان نيروهاي داعش را به «بادكنك» تشبيه مي‌كند و مي‌گويد «وقتي آنها را در يك منطقه تحت فشار مي‌گذاريم از منطقه‌اي ديگر سر در مي‌آورند.»