توجه بيشتر به مسووليت اجتماعي

آخرين آثار راه‌يافته به بخش خارج از صحنه (آف‌استيج) سي‌وششمين جشنواره تئاتر فجر در حوزه كاربردي (با رويكرد مسووليت اجتماعي) روز گذشته معرفي شدند. حميد پورآذري، مدير بخش «خارج از صحنه» پس از بررسي طرح‌ها و فيلم‌هاي دريافتي در «گرايش كاربردي» آثار اين بخش را اعلام كرد و به اين ترتيب علاقه‌مندان هنر نمايش در جريان جشنواره امسال با آثار متفاوتي مواجه مي‌شوند كه فضاهاي شهري و بناهاي خاص را به بستر اجرايي خود بدل مي‌كنند. تصميمي كه به حذف عنوان بخش «تئاتر خياباني» انجاميد و تازه پس از انتشار فراخوان بود كه منتقدان متوجه شدند گونه تئاتري «خياباني» در حقيقت حذف نشده بلكه به عنوان جزيي از يك كل بزرگ‌تر همچنان مدنظر مسوولان قرار دارد. طبق تعريف ارايه شده در فراخوان جشنواره، بخش خارج از صحنه (Offstage) شامل هرگونه اجرا در خارج از صحنه و بيرون از فضاهاي تئاتري متعارف با رويكرد تغيير در قراردادهاي اجرايي، مكان اجرا و شكل ارتباط با مخاطب است كه بر اساس مكان اجرا، در دسته‌هاي اجرا در مكان‌هاي نامتعارف (در خيابان، اماكن تاريخي، ورزشگاه‌ها، محيط ­هاي طبيعي، كارخانه‌ها و اماكن متروك و...)، اجراهاي كاربردي (درحوز‌ه‌هاي مسووليت اجتماعي؛ شامل اجرا با مهاجرين، سالمندان، معلولين، زندانيان، كودكان بيش‌فعال، اوتيسم، كودكان كار، روشندلان، نابينايان و... در خارج از صحنه يا مكان‌هاي مرتبط) و پرفورمنس‌آرت (Performance Art) قرار مي‌گيرد. از سوي ديگر جدي گرفتن ويژگي مسووليت اجتماعي در جشنواره تئاتر فجر امسال نيز در بخش خارج از صحنه پررنگ‌‌تر از گذشته به نظر مي‌رسد. امري كه تازگي ندارد و در دوره قبل اين رويداد نيز مورد توجه قرار گرفته بود. به عنوان نمونه مي‌توان به صحبت‌هاي سعيد اسدي، دبير سي‌وپنجمين جشنواره تئاتر فجر اشاره كرد كه برگزاري همايش «شهر و شهروندي و مسووليت اجتماعي تئاتر» را از رويكردهاي مهم دوره سي‌وپنجم دانست. البته كه آن جشنواره نيز اجراي آثاري با همين رويكرد را هم شاهد بود. بررسي جدول نمايش‌ها و بخش‌هاي موجود در ادوار پيشين برگزاري جشنواره تئاتر فجر به ويژه دوره بيست‌وششم، زمان دبيري مجيد سرسنگي نيز نشان مي‌دهد مسوولان با گنجاندن بخش «فراگير» قصد داشتند به اجراهاي بيرون از سالن‌هاي مرسوم توجه كنند. اما آنچه مشخص به نظر مي‌رسد اين است كه شايد حضور حميد پورآذري، جريان توجه به مقوله مسووليت اجتماعي و اجراهاي خارج از سالن شكل و شمايل منسجم‌تري به خود بگيرد. حالا در فهرست اعلام شده از سوي دبيرخانه، نام نمايش «آن‌كه گفت آري/آن‌كه گفت نه» به كارگرداني هاجر عتيقي وجود دارد كه با حضور بيماران مركز توان‌بخشي اعصاب نورالمهدي اصفهان اجرا مي‌شود. يا نمايش «اِن‌اِي» كاري از ميثم كرمي كه با همكاري انجمن معتادان گمنام شهر محلات اجرا خواهد شد. كودكان كار جمعيت امام علي از تهران با نمايش «سايبان آرامش ما، ماييم»، معلولان هنرمند شهر بوشهر با نمايش «سلبريتي‌هاي گمنام»، «ناديدني» حاصل همكاري روشندلان انجمن نابينايان شهر تهران و «همه‌چيزهايي كه نداريش» با حضور جمعي از زندانيان كانون اصلاح و تربيت شهر زيبا آثاري هستند كه به جدول اجراهاي جشنواره سي‌وششم راه يافته‌اند. براساس اعلام مسوولان، دبيرخانه دوره سي‌وششم قرار است با ارايه تعاريف دقيق از بخش‌هاي مختلف، در مسير اصلاح كژي‌ها گام بردارد. برهمين اساس و تا اينجاي كار نيم‌نگاهي به آنچه در بخش‌هاي مختلف از جمله خارج از صحنه اتفاق افتاده نشان مي‌دهد حداقل در زمينه ارايه تعريف مشخص يك گام به پيش! برداشته‌ايم.