رييس‌جمهور تركيه وعده داد عمليات «شاخه زيتون» را به مناطق تحت كنترل امريكا گسترش مي‌دهد
«شاخه زيتون» از عفرين تا عراق
شهاب شهسواري
يك هفته پس از آغاز عمليات نظامي تركيه در شمال سوريه، اطلاعات منتشر شده از سوي دو طرف شباهت چنداني با هم ندارند. ارتش سوريه ادعا مي‌كند كه تاكنون 3 نظامي تركيه و 11 شبه‌نظامي عضو گروه ارتش آزاد سوريه در اثر اين عمليات كشته شده‌اند، در برابر، سخنگوي نيروهاي دموكراتيك سوريه، مي‌گويد كه طي 6 روز گذشته 308 نيروي نظامي تركيه و عناصر ارتش آزاد توسط اين گروه شبه‌نظامي كشته‌شده‌اند. در برابر سخنگوي نيروهاي دموكراتيك سوريه، تاييد كرده است كه تاكنون دست‌كم 102 نفر از كردهاي شمال سوريه بر اثر اين عمليات جان خود را از دست داده‌اند. بر اساس گزارش خبرگزاري هاوار دست كم 43 شبه‌نظامي نيروهاي دموكراتيك سوريه و 59 غيرنظامي بر اثر درگيري‌ها با نيروهاي تركيه و شبه‌نظاميان متحدش جان خود را از دست داده‌اند. تركيه مدعي است كه در طول يك هفته عمليات 343 تروريست را از پا درآورده است؛ رقمي كه با ادعاي مقامات YPG متفاوت است. با اين حال، هيچ نشانه‌اي مبني بر پايان عمليات نظامي تركيه كه از سوي اين كشور به «شاخه زيتون» موسوم شده است، وجود ندارد. رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه، نه تنها هرگونه گمانه‌زني در مورد كوتاه‌مدت بودن اين عمليات را رد كرده است بلكه مي‌گويد، بعد از عفرين، قصد دارد به منبج حمله كند و اين عمليات را تا زماني ادامه خواهد داد كه «هيچ تروريستي باقي نمانده‌باشد. »
اول عفرين، بعد منبج و نهايتا عراق
به گزارش رويترز اردوغان روز جمعه در سخنراني خود در آنكارا تاكيد كرد: «عمليات شاخه زيتون تا رسيدن به همه اهدافش ادامه پيدا خواهد كرد. ما همان‌گونه كه وعده داده‌بوديم منبج را هم از تروريست‌ها پاك مي‌كنيم و اين نبرد ادامه خواهد داشت و تا پاك كردن مرزهاي ما با عراق از تروريست‌ها ادامه خواهد يافت. » تهديد اردوغان مبني بر حمله به منبج، بعد از آن اعلام مي‌شود كه امريكايي‌ها طي تماس‌هايي با مقامات تركيه از آنها خواستند تا گستردگي عمليات خود را محدود نگه دارند. هر چند نظاميان ائتلاف تحت رهبري امريكا هفته گذشته اعلام كردند كه نيروهاي شبه‌نظامي كرد مستقر در عفرين را بخشي از ائتلاف ضد داعش به حساب نمي‌آورند، اما منبج در 100 كيلومتري شرق عفرين، جزو محل‌هايي است كه شبه‌نظاميان كرد، رابطه نزديكي با نظاميان امريكايي دارند و در صورت كشيده شدن درگيري‌ها از سوي تركيه به مناطق شرقي احتمال رويارويي ميان تركيه و نيروهاي امريكايي به وجود مي‌آيد. تركيه روز پنجشنبه از امريكا خواسته‌بود كه كليه حمايت‌هايش از شبه‌نظاميان كرد نيروهاي دموكراتيك سوريه را قطع كند يا آماده‌باشد تا ريسك رويارويي نظامي با ارتش تركيه را بپذيرد. اردوغان تاكيد كرد: «اگر قرار باشد يك جنگ مشترك ميان ما و آنها [امريكا] با تروريست‌ها آغاز شود در آن مشاركت مي‌كنيم، اما اگر نشود هم ما به تنهايي عمليات‌مان را ادامه مي‌دهيم.»
ژنرال كنت مكنزي، از مقام‌هاي ستاد مشترك ارتش امريكا، روز پنجشنبه با انتقاد از عمليات تركيه در شمال سوريه گفته‌بود اين عمليات غيرمفيد و بلكه صدمه زننده خواهد بود. او تاكيد كرده‌بود كه ايده ايجاد يك منطقه حائل به عرض 30 كيلومتر در امتداد مرزهاي تركيه در خاك سوريه، دربين برخي مقام‌هاي پنتاگون مطرح شده است. تركيه در عين حال هرگونه پيشنهاد جايگزين از سوي امريكا را هم رد كرده است. مولود چاووش اوغلو، وزير خارجه تركيه در واكنش به پيشنهاد امريكا براي ايجاد يك منطقه حائل به عمق 30 كيلومتر در خاك سوريه و در مرزهاي تركيه اعلام كرد كه اعتمادي به امريكايي‌ها ندارد و لازم است واشنگتن قبل از هر پيشنهادي ابتدا اعتماد ميان دو طرف را بازسازي كند. تركيه معتقد است شبه‌نظاميان نيروهاي دموكراتيك سوريه، بخشي از گروه تروريستي حزب كارگران كردستان تركيه PKK هستند. هر چند ايالات متحده امريكا PKK را در فهرست گروه‌هاي تروريستي قرار داده است، اما با SDF (نيروهاي دموكراتيك سوريه) و YPG (يگان‌هاي مدافع خلق) در شمال و شمال شرقي سوريه در قالب عمليات ائتلاف ضدداعش همكاري مي‌كند. امريكا دست‌كم 2000 نيروي نظامي در خاك سوريه دارد و هرچند اين نيروها در منطقه عفرين حضور نداشتند، اما در منبج و اطراف آن حضور دارند.
به گزارش آسوشيتدپرس، رجب طيب اردوغان در بخشي از سخنان خود با انتقاد شديد از امريكا تاكيد كرد: «بزرگ‌ترين مشكل ما اين است كه سازمان‌هاي تروريستي در حالي رها شده‌اند كه پرچم امريكا را در منطقه ما در دست گرفته‌اند. دونالد ترامپ در تماس تلفني روز چهارشنبه از من خواست كه زياد از آنها انتقاد نكنم، بسيار خب، اما حقيقتا چگونه ممكن است يك شريك راهبردي با شريك ديگرش چنين رفتار كند؟» بينالي ييلدريم، نخست‌وزير تركيه هم روز پنجشنبه گفته‌بود: «بسيار عجيب و غيرقابل قبول است كه كشوري كه بايد از شركايش در ناتو حمايت كند، علنا سلاح‌هايي در اختيار گروه‌هاي تروريستي قرار مي‌دهد كه امنيت ما را هدف قرار دهند.» ژنرال مكنزي، مقام ارشد ارتش امريكا، پنجشنبه تاكيد كرده‌بود كه «نظارت‌هاي سختي بر اسلحه‌هايي كه از سوي امريكا در اختيار شبه‌نظاميان كرد قرار داده شده است، وجود دارد تا اين سلاح‌ها در دستان افراد نابجا نيفتند.» رييس‌جمهور تركيه در عين حال در سخنراني روز جمعه خود به‌شدت از مقام‌هاي غربي كه از احتمال بلندمدت شدن عمليات يا حضور نظامي تركيه در خاك سوريه حرف مي‌زنند انتقاد كرد و گفت: «آنها خودشان سال‌ها در عراق و افغانستان هستند و حالا از ما انتقاد مي‌كنند.»
عفرين متعلق به سوريه است!
چه مقام‌هاي تركيه و چه مقام‌هاي يگان‌هاي مدافع خلق، تعلق عفرين به سوريه و بازگرداندن آن به دولت را تاييد كرده‌اند. در شرايطي كه رجب طيب اردوغان هرگونه تلاش براي كشورگشايي و ضميمه كردن مناطق به خاك تركيه را رد و تاكيد كرده «بعد از پاكسازي منطقه از تروريست‌ها آن را به صاحبان اصلي‌اش بازخواهد گرداند.» مقام‌هاي شبه‌نظاميان كرد عفرين با صدور بيانيه‌اي از دولت مركزي و ارتش سوريه خواسته‌اند براي «مقابله با اشغالگران» به كمك آنها بيايند. دولت بشار اسد برخلاف نزديك‌ترين متحدانش، ايران و روسيه كه موضعي نرم نسبت به عمليات تركيه در عفرين گرفته‌بودند، به‌شدت به تجاوز نظامي تركيه به خاك خود اعتراض كرده است و تهديد كرده كه نيروهاي ارتش سوريه با اين عمليات مبارزه خواهند كرد. به گزارش آژانس فرانس‌پرس عثمان الشيخ عيسي، عضو شوراي اجرايي عفرين گفته است: «بشار اسد بايد وظيفه خود براي محافظت از مرزهاي سوريه را انجام دهد و اجازه ندهد هواپيما‌هاي تركيه در حريم هوايي سوريه پرواز كنند.» به گفته اين مقام كرد «عفرين بخش جدايي ناپذير از خاك سوريه است و هر تجاوزي به آن حمله به كل مردم و استقلال و تماميت ارضي سوريه محسوب مي‌شود.»