در نشست خبري منطقه‌اي سازمان جهاني بهداشت اعلام شد
علل نرخ بالاي مرگ و مير كرونا
گروه اجتماعي| روز 15 سپتامبر (24 شهريور) نشست خبري دفتر منطقه مديترانه شرقي سازمان بهداشت جهاني به صورت آنلاين برگزار شد؛ نشستي كه علاوه بر مدير منطقه‌اي و مدير منطقه‌اي فوريت‌هاي سازمان جهاني بهداشت، به صورت خاص از دكتر سيدجعفر حسين، نماينده سازمان جهاني بهداشت در ايران دعوت كرده بود تا تمركز اين كنفرانس رسانه‌اي علاوه بر وضعيت پاندمي در منطقه (كه شامل 22 كشور مي‌شود)، بر وضعيت حال حاضر كرونا در ايران باشد. در اين نشست بود كه در مورد نظر سازمان جهاني بهداشت درخصوص واكسن‌هاي ساخت داخل، آثار تحريم بر توزيع واكسن و آينده پيش‌روي درگيري منطقه با همه‌گيري كوويد سوال و جواب شد. احمد المنظري، مدير منطقه مديترانه شرقي سازمان بهداشت جهاني در اين نشست اعلام كرد كه از ابتداي آغاز پاندمي تا روز 12 سپتامبر 2021 (اوايل هفته جاري) بيش از 15 ميليون مورد تاييدشده كرونا در منطقه به ثبت رسيده است و 278 هزار مرگ: «در طول چند هفته شاهد كاهش موارد كلي ابتلا و مرگ در منطقه بوده‌ايم اما موقعيت همچنان شكننده و غيرقابل پيش‌بيني است. از ابتداي پاندمي شاهد بالا رفتن موج‌ها بوده‌ايم و براي همين است كه علي‌رغم كاهش اخير در منطقه‌مان در هفته‌هاي گذشته، هنوز تا پايان يافتن اين پاندمي راه بسيار درازي باقي مانده است.» المنظري مي‌گويد كه پنج كشور از ميان 22 كشور منطقه شامل «مصر، قلمروي فلسطين اشغالي، سومالي، سوريه و يمن» شاهد رشد قابل توجه آمار ابتلا و مرگ‌ومير بر اثر كرونا بوده‌اند. به گفته او يكي از موارد نگراني، محدوديت در ارسال واكسن به كشورهاي كم‌‌درآمد بوده است كه سبب شده 9 كشور فاصله بسياري با ميانگين هدف سازمان جهاني بهداشت براي واكسيناسيون داشته باشند. اما پيش‌بيني ايده‌آل سازمان جهاني بهداشت براي واكسيناسيون چيست؟ آن‌گونه كه المنظري در نشست روز گذشته توضيح داد كه تخمين‌ها براساس پوشش 10درصدي جمعيت تا سپتامبر 2021 (ماه جاري) بوده است. در اين ميان گردش گونه‌هاي نگران‌كننده كوويد مانند دلتا سبب پيچيدگي بيشتر شده است .در عين حال به گفته سازمان جهاني بهداشت، علي‌رغم اينكه گونه دلتا در حال حاضر گونه غالب كرونا در منطقه است، كشورهاي با ميانگين واكسيناسيون عمومي بالا و رعايت دستورات بهداشتي اجتماعي توانسته‌اند آمار بسيار كمتري از ابتلا و مرگ و مير بر اثر ابتلا به اين واريانت داشته باشند. يكي ديگر از نقاط مهم در تخمين‌هاي سازمان جهاني بهداشت، پايان سال 2021 است. همه تلاش‌ها به گفته المنظري بر اين است كه پوشش واكسيناسيون تا پايان سال ميلادي به 40درصد برسد. او اعلام كرد كه براساس گمانه‌زني‌هاي فعلي رسيدن به واكسيناسيون 70درصدي تا نيمه‌هاي سال آينده ميلادي امكان‌پذير خواهد بود: «در عين حال مي‌دانيم كه هدف‌گذاري‌هاي سال 2021 در تمام كشورها عملي نخواهد شد اما بايد هر چه در توان داريم انجام دهيم تا هر چه مي‌توانيم به اين اهداف نزديك‌تر شويم.» به گفته او تاكنون از 89 ميليون دوز واكسن توزيع شده ميان كشورها، به لطف سازوكار كوواكس، 54 ميليون دوز به كشورهاي منطقه تعلق گرفته است. اما در همين منطقه شامل 22 كشور شكاف واكسيناسيون تا اندازه‌اي است كه به گفته المنظري در برخي كشورها پوشش واكسيناسيون كمتر از يك درصد و در برخي كشورها به بالاي 75 درصد رسيده است.
پاسخ مدير منطقه‌اي سازمان جهاني بهداشت به «اعتماد»
احمد المنظري؛ مدير منطقه‌اي سازمان جهاني بهداشت همچنين در پاسخ به سوال خبرنگار «اعتماد» در مورد واكسن‌ها گفت: «سازمان جهاني بهداشت روند كاملا مشخصي را براي تاييد هرگونه مستنداتي كه در مورد اعتبار واكسن‌ها به ما ارايه مي‌شود دنبال مي‌كند كه نتيجه سال‌ها تنظيم مقررات اين پروسه‌ها است. از آغاز سال جاري ما مستندات متعددي درخصوص برخي واكسن‌هاي توليدشده دريافت كرده‌ايم. همان‌گونه كه به خوبي مي‌دانيد ما مجموعه‌اي از واكسن‌هايي را داريم كه به صورت جهاني مورد تاييد قرار گرفته‌اند، سازمان جهاني بهداشت بدون شك به صورت بداهه به واكسني تاييديه نمي‌دهد، اين تاييديه‌ها در مورد واكسن‌هاي قابل اطمينان و امني صادر مي‌شوند؛ تاييديه براساس داده‌هاي واقعي ميداني و كارآزمايي‌هاي باليني متعدد در مراحل مختلف.» مدير منطقه مديترانه شرقي سازمان بهداشت جهاني درخصوص موردتاييد نبودن «برخي واكسن‌هاي موردتاييد اين سازمان» توسط «برخي كشورها» هم گفت: «با احترام به تاييديه‌اي كه برخي كشورها براي برخي واكسن‌ها صادر كرده‌اند، پيشنهاد ما اين است كه تمام واكسن‌هاي تاييد شده كه براساس استانداردهاي سازمان جهاني بهداشت بوده است، مجوز بگيرند. اما گاهي برخي كشورها تمامي واكسن‌هاي مجوز گرفته از سازمان جهاني بهداشت را تاييد نمي‌كنند و البته اين بسته به اراده كشورها است و ما در پي اين نيستيم كه در مسووليت چنين تصميم‌هايي دخالت كنيم هر چند مايليم كه آنها به مجوزهاي سازمان جهاني بهداشت احترام بگذارند.»
در ايران چه مي‌گذرد؟
سيدجعفر حسين، نماينده سازمان جهاني بهداشت در ايران پس از اعلام آمار رسمي از موارد ابتلا و مرگ‌ومير بر اثر كرونا، اعلام كرد كه در روزهاي گذشته، روندي آرام و كاهشي در آمار ابتلا و مرگ و مير در ايران مشاهده شده است. او با اشاره به تسريع روند واكسيناسيون در كشور گفت: «جمهوري اسلامي ايران روز گذشته (سه‌شنبه) از ركورد يك ميليون گذشت و توانست 1.2 ميليون نفر را در سراسر كشور واكسينه كند.» بنا بر آماري كه حسين ارايه داد تا روز 13 سپتامبر (22 شهريور) بالغ بر 20درصد از جمعيت بالاي 18 سال ايران واكسينه شده‌اند: «اگر روند فعلي ارسال از طريق كوواكس و ساير منابع حفظ شود، جمهوري اسلامي ايران قادر خواهد بود تا پايان سال به عدد هدف سازمان جهاني بهداشت دست پيدا كند و در واقع جمعيت بيشتري را هم تحت پوشش (واكسيناسيون) قرار دهد.» او همچنين خبر داد كه با همكاري سازمان جهاني بهداشت و دفتر پناهندگان سازمان ملل، مذاكراتي در جريان است تا ايران بتواند 1.6 ميليون دوز واكسن رايگان (علاوه بر دوزهاي متعلق به ايران) دريافت كند كه به صورت خاص صرف واكسيناسيون پناهندگان افغان خواهد شد. «آيا واكسن‌هاي داخلي در برابر كرونا ايمني ايجاد مي‌كنند؟» اين سوالي بود كه در جريان نشست خبري از حسين پرسيده شد. او با اشاره به اينكه واكسن‌هاي مورد تاييد جهاني از جمله سينوفارم و آسترازنكا دراختيار ايران قرار دارند و از آنها استفاده مي‌شود به دو نمونه از واكسن‌هاي توليد داخل اشاره كرد و گفت: «در حال حاضر در مورد واكسن‌هاي داخلي دو مورد يعني بركت و پاستووك استفاده شده‌اند. اينها هنوز بايد براي كسب مجوز از سازمان بهداشت جهاني ثبت شوند اما سازمان غذا و داروي ايران آنها را تاييد كرده و براي همين داخل كشور مورد استفاده قرار گرفته‌اند. ما تيم‌هاي مشاوران را اعزام كرده‌ايم كه در حال مذاكره با وزارت بهداشت هستند و روز گذشته (سه‌شنبه) از موسسه پاستور بازديد داشتند تا داده‌هاي موجود، نتايج كارآزمايي‌هاي باليني و نتايج، عوارض و داده‌هاي اعتبارسنجي را بررسي كنند تا بعد در ليست مجوز اضطراري سازمان بهداشت جهاني ثبت شوند. اين پروسه هم اكنون در حال انجام است.» در اين نشست نماينده سازمان جهاني بهداشت در ايران در مورد دليل نرخ بالاي مرگ و مير بيماري در ايران گفت: «اگر به داده‌هاي موج‌ها نگاه كنيد مي‌بينيد كه پس از اعياد و مناسبت‌ها اتفاق افتاده‌اند: دومين موج پس از عيد فطر، سومين موج بعد از عيد قربان، چهارمين بعد از انتخابات و پنجمين موج بعد از عاشورا اتفاق افتاد. اين يعني در اين مناسبت‌ها گروه‌هاي بزرگي از مردم را داشته‌ايم كه به دلايل مذهبي و اجتماعي يا همه با هم از خانه بيرون آمده يا درون خانه‌ها تجمع كرده بودند.» او در مورد ستاد ملي كرونا در ايران كه مستقيما زيرنظر رييس‌جمهور اداره مي‌شود و جلسات روزانه دارد توضيحاتي به حاضران داد و اينكه وزراي بسياري براي كنترل وضعيت در حال كار هستند: «من از بيمارستان‌هاي بسياري در ايران بازديد كردم و به شما اطمينان مي‌دهم اگر سيستم درماني ايران واكنشي تا اين اندازه قوي نشان نمي‌داد تعداد كشته‌شدگان در اين كشور بسيار بالاتر از اين مي‌بود. ما بالاي صد نفر از كادر درمان در ايران را از دست داديم كه نشان‌دهنده تعهد بالاي كاركنان بخش سلامت به كار بوده است.»
واكسن و تحريم
يكي از سوالاتي كه در نشست خبري ديروز از سوي خبرنگاران ايراني مطرح شد مربوط به واكسن و ارتباط آن با تحريم‌ها بود. «برنامه سازمان جهاني بهداشت براي واكسيناسيون در كشورهايي مانند ايران كه درگير تحريم اقتصادي هستند، چيست؟» ريچارد برنن، مدير منطقه‌اي فوريت‌هاي سازمان جهاني بهداشت به اين سوال پاسخ داد: «سازمان جهاني بهداشت از طريق سازوكار كوواكس عمل مي‌كند تا از دسترسي تمام كشورها به واكسن اطمينان حاصل كند. تحريم‌ها نبايد براي دسترسي به واكسن از طريق كوواكس محدوديتي ايجاد كنند. تا امروز هم بنا بر اطلاعي كه داريم اين موضوع (تحريم) در هيچ كشوري (براي دسترسي به واكسن) مساله‌ساز نبوده است. در مورد ايران موضوعي كه داريم بررسي مي‌كنيم دسترسي‌اش به واكسن‌هاي بيشتر است تا بتواند جمعيت بيشتري از پناهندگاني كه با سخاوت ميزباني‌شان را برعهده دارد را هم واكسينه كند. تا جايي كه مي‌دانم در مورد ايران يا هيچ كشور ديگري محدوديتي براي دسترسي به واكسن از طريق كوواكس يا سازوكارهاي ديگر مورد حمايت سازمان بهداشت جهاني نبوده است.»